Zanaatin Nesnesinden Sanatın Öznesine, Modernizm ve Sonrası için Bir Okuma

 

Zanaatin Nesnesinden Sanatın Öznesine, Modernizm ve Sonrası için Bir Okuma - Alet İşler kitabı

Seda Yavuz

 

…sanat ve zanaatı en çok yakınlaştıran süreç aynı zamanda sanatçıyı ve eserini özneleştiren modernizme denk gelir.

 

Vasari, sanatın bir keşif olduğunu, doğanın taklidiyle başlayarak sonrasında ideal olana eriştiğini düşünür.

(Vasari) zanaatkârın sanatçıya evrildiğini söyler.

 

…özellikle işçi sınıfının ortaya çıkışıyla el aletlerinin kullanımının gerilemesi süreci başlar.

 

Modernizm, modern olma hâlini içinde barındırır fakat “yeni”yi üretmek ön koşuldur.

Burada önemli olan terim “yeni”dir ama bu soyut “yeni”nin içeriği konusunda hiçbir belirlenim oluşmaz çünkü belirlenim bir katılık olarak görünür ve “yeni” olma ile bağdaşmaz.

 

…genelde kırsal kökenli sanatçıların oluşturduğu Realizm akımı, el aletlerinin resimlerde simgesellik içermeden olduğu gibi kullanımları açısından öncüdür.

 

El aletleri, 20. yüzyılın başında, Dadacı hareketle birlikte hazır yapım (ready-made) sanat nesnesine dönüşür.

 

Jim Dine, asamblaj/resimlerinden kısa bir süre sonra “el aletlerini” bir portre gibi kurgular.

Dine bu aletleri ‘bizim geçmişimizle, insanın geçmişiyle ve ‘el’ ile bağlantılar.

Dine’ın el aletleri kendi düşünce dünyalarına sahip olan nesnelerdir, tam da bu noktada özgürleşir, özneleşirler.

 

El aletleri sanatın serüveni içinde önce bir malzeme, adı konmamış olmazsa olmaz bir kolaylaştırıcı ve nihayet vazgeçilmezliği onurlandırılan bir sanat öznesine dönüşmektedir.

…

 

Yavuz, Seda (2022), Zanaatın Nesnesinden Sanatın Öznesine, Modernizm ve Sonrası için Bir Okuma, Alet İşler (s. 377-387), Kanca El Aletleri A.Ş.