Düzce’de Bıçakçılık Sanatı ve Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcıları

Düzce’de Bıçakçılık Sanatı ve Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcıları

Bıçak, ilk dönemlerde insan hayatını kolaylaştıran bir araç gereç iken zamanla bir sanata dönüşmüştür.

bıçaklar biçimlerine göre pala, hançer, gaddare, saldırma gibi çeşitlere ayrılmakta; abanoz, fildişi, gümüş, altın kaplama gibi saplara sahip olmakta

 

en eski bıçakların ya çakmak taşından ya da volkanik bir cam olan “obsidyen” taşından üretildiği bilinmektedir.

 

çelik ustalarının, ustalıklarını sergiledikleri ve kendi ustalık belgelerini aldıkları yer namlu kısmıdır.

 

Çelik kuyruğun kabza ile aynı genişlikte olduğu ve sonuna kadar uzandığı bıçaklara full tang (tam kabza) adı verilir

Tam kabza bıçaklar diğer bıçaklara göre çok daha ağırdır ancak dirençlidirler. Ağaç kesme ve parçalama işlerinde bu ağırlık kullananlara avantaj sağlamaktadır.

Yekpare Kabzalı (Gizli Kuyruk) Namlu: çelik, ancak kabzanın dörtte üçü kadar bir bölümüne ilerler ve kabza çeliği sararak dışardan görünmesini engeller. İnce kabzalı bıçaklar ağırlıkları çok az olduklarından dolayı detay gerektiren işlerde kolaylık sağlar. Hafif ve ergonomik olmaları onların doğal olmayan malzemelerden de yapıldığını gösterir.

 

Sap kısmı: üç teknik sap bulunmaktadır. Bunlar “yekpare, kapak ve kalıptır”.

Boynuzlar, bıçakçılık işi yapmakta olan bütün ustaların vazgeçilmez malzemelerindendir.

deve, manda gibi büyük cüsseli hayvanlara ait kaval kemiğinden sap imal edilir.

Bulunması ve işlenmesi en kolay olan malzemelerden biri olmasından dolayı bıçak yapımında en fazla tercih edilen malzeme ağaçtır.

Kösele sap, bıçağın sapını oluşturan çeliğe deri plakaların geçirilmesi ve daha sonra bunların sıkılıp cilalanması sonucu oluşturulmaktadır

Madeni sap bıçaklar saplarının ağır metalden yapılmalarından dolayı en ağır bıçaklardandır.

 

Kın, bıçağın şanındandır. Kını olmayan bıçak her zaman çıplak olarak görülmüştür

 

Düzce bıçak ustalarını ve bıçaklarını diğer bölgelerden ayıran en büyük özellik, bıçaklara uygulanan yüzey süsleme teknikleridir.

Minyatür, Tezhip ve Ebrû gibi süsleme teknikleri bıçakların sap ve kınlarına işlenmiştir.

Kuyumculukta ve bıçak sektöründe metal yüzeyinin bir kısmının ya da tamamının rodyum eriyiği ile kaplanması işlemine rodajlama adı verilmektedir.

Madeni eserlerin üzerine açılan yivlerin veya çeşitli biçimlerdeki çukurların (yuvaların) içine başka cins ve başka renkte malzemeler kakılarak elde edilen süslemeye “kakma tekniği” denir. Dolgu olarak yivlerin içine tel, çukurlara da ince varaklardan istenen şekillerde kesilmiş parçalar kakılır.

 

Parlak, Yusuf (2021), Düzce’de Bıçakçılık Sanatı ve Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcıları,  İdil Dergisi, Sayı: 77, s. 142-163

…