Adana Bölge Müzesindeki Yöresel Av Aletleri

Müyesser Tosunbaş

 

Ala : Bir zeka ve hile eseri olan fakat, birazda manevi kabiliyet saklayan alet.

 

Keklik Alası: 76 cm eninde 122, cm. boyunda dikdörtgen şeklinde yekpare bir bez parçasıdır.

Bezin üzerine ala damgaları ile keklik alası tezyinatı yapılır.

Ala damgaları / boyaya batırılarak bezin üstüne basılır,

bezin ön tarafının üst kısmına iki renkli kulak dikilerek, kulakların altına iki göz deliği açılır. Avcı bu aleti sol eliyle arkada değneklerin birleştiği yerden bir kalkan gibi tutarak kendisi aletin ar- kasına saklanır.

 

Kuş Fakı: Yarım, daire şeklinde çubuk adını verdiğimiz bir değnek ile bunun üzerine kapanabilecek şekilde yerleştirilmiş ve kemik tutsak olarak adlandırdığımız kuzu kaburga kemiği (kemik tutsak) gerilerek kıl iple (yay) sıkıca bağlanmıştır. Çubuk ve kemik tutsağı ortalayan ince değneğe, ucunda küçük bir ağaç parçası (fak dili) bulunan bir ip bağlanmıştır. Kemik çubuk yaydan ayrılarak, fak diline eğreti bir şekilde tutturulur. Hazırlanan fak, gübreli bir yere gömülerek etrafına buğday serpilir. Fak etrafın- da uçuşan kuşlardan biri fak diline basınca dil kurtularak yay boşalır. Bu da buğday taneleri yemekle meşgul olan, diğerlerinden bir veya birkaçının tutulmasına sebep olur.

 

Kaplan Kabağı: bir su kabağının iki tarafının, daire şeklinde kesilerek bir tarafına deri geçirilip, diğer tarafının boş bırakılmasıyla meydana gelmiştir. Ayrıca derinin ortasından balmumu ile sertleştirilmiş bir ip geçirilmiştir. Balmumlu ipin ileri geri çekilmesiyle, deride meydana gelen gıcırtı, kabağın boşluğunda büyüyerek yankı yapar. Bunun neticesinde korkunç bir ses hasıl olur.

 

Turanç Dili: 10 cm uzunluğunda 1,5 cm çapında bir ağaç parçası, tam ortasından yarılarak, arasına ince ve dar bir dil yerleştirilerek, ağız kısmı bir iple bağlanmıştır

 

…

Tosunbaş, Müyesser (1976), Adana Bölge Müzesindeki Yöresel Av Aletleri, Türk Etnografya Dergisi, Sayı: 15, s. 101-104