Alevi-Bektaşi Sözlü Kültüründen Derlenen Bir Etiyolojik Anlatı Üzerine Neden Balığa Ölmeden Bıçak Vurulmaz

 

…mit, her zaman bir ‘yaratılış’ın öyküsüdür: Bir şeyin nasıl yaratıldığını, nasıl varolmaya başladığını anlatır.

 

…mit ve efsane türleri arasında inanma ve kabul ediş tavrı açısından benzerlikler bulunmaktadır.

 

Alevi-Bektaşi geleneğine mensup olan Hasan Özdemir’den derlenen anlatı:

Firavun yanına bir adam alıp Allah’ı vurmaya gitmiş.

Yayını çıkarıp Allah’a bir ok atmış. Cenab-ı Allah kalkan balığını alıp okun önüne tutmuş. Bu sayede Firavun’un oku Allah’a değmemiş.

Allah da balığa: “Ya balık, sana bıçak kalktı. Sana ölmeden bıçak vurulmayacak” demiş. Gerçekten balığa ölmeden bıçak vurulmaz.

 

…balığa ölmeden bıçak vurulmasının günah olduğuna dönük bir inanış, yörede yoğun bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Trabzon’da balığa ölmeden bıçak vurulması ve bu balıkların yenilmesi neticesinde insanın başına bir bela geleceğine inanılmaktadır

 

Bir kişinin canlı iken kesilmiş bir balığı yemesi halinde ailesindeki kadınlardan birinin mutlaka sakat bir çocuk doğuracağına inanılmaktadır.

…

Küçük, Abanoz (2016), Alevi-Bektaşi Sözlü Kültüründen Derlenen Bir Etiyolojik Anlatı Üzerine Neden Balığa Ölmeden Bıçak Vurulmaz, Alevilik Araştırmaları Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 12, s. 1-11