Anadolu Antik Dönem Tıp Aletleri

 

Antik çağda en önemli sağlık tanrısı Asklepios'tur. Tanrı simgesi (attribute) de sopaya sarılı bir yılandır.

 

Kansız bıçak olan koterin başarısı, büyük oranda verdiği ısıyla enfeksiyonu azaltmasına bağlıdır. "İlaçların iyileştirmediğini, bıçak iyi eder; bıçağın iyileştirmediğini koter iyileştirir; koterin iyi edemediği ise tedavi edilmez"

 

İlacın uygulanması bir boru ile üfleyerek veya bir alet (strigilis, spatül, damlalık) yardımı ile akıtmak şeklinde olabilir. Bu grupta kullanılan aletler havan ve eli, ilaç karıştırma tablası, hassas terazi, ağırlık, ilaç ölçü kaşığı ve diğer kaşıklar, spatül, süzgeç, kepçe, şişeler ile kaplardır.

 

Cerrahi Aletler: neşter, forseps (pens, cımbız), çengel, sondalar, keski, koter (dağlama aleti), iğne, kemik elevatörü (kaldıraç) ve alet kutuları…

 

Roma çağında savaşların çok olması tıp ve cerrahinin ilerlemesine katkıda bulunmuştur. Bu dönemde uzman hekimler artmış ve kullanılan aletler, daha fazla işlerlik kazandırılarak, gelişmeye başlamıştır.

 

Uyuşturucu ve ağrı kesici olarak haşhaş kapsülü, adam otu, ban otu, şarap gibi maddeler kullanılmaktaydı. Bu bitkilerin insan bedeni üzerinde uyuşturucu ve sakinleştirici etkisi kısa süreli olduğundan ameliyatların oldukça hızlı yapılması gerekmiştir.

 

Bronz çağından önce tıp aletleri obsidyen, çakmak taşı, kemik veya fildişinden yapılmaktaydı. Bu çağda ağırlıklı olarak demir, bakır, bronz kullanılmıştır. Bunların dışında az miktarda altın, gümüş, kemik, fildişi, boynuz, tahta kullanımına rastlanmaktadır. Aletlerin bazıları dövme tekniği ile, bazıları da soğuk işlenmiştir. Parçaları birleştirmek için de kalay ve kurşundan lehimler kullanılmıştır.

 

Günümüzde olduğu gibi antik dönemde de tıp aletleri, genellikle çift taraflı yapılmaktaydı. Birbirlerini tamamlayan, genellikle iki çeşit alet tek sapla birleştirilmişti.

 

Antik dönemde sonda seti hekimlerin vazgeçilmez aletlerinin başında gelmekteydi.

 

…

Perk, Haluk (2003), Anadolu Antik Dönem Tıp Aletleri, Dirim, s. 3-7