Destanlarda Madenler ve Madencilik

Nadir Avşaroğlu

 

Oğuz Kağan destanı /

Türk inancında göğün merkezi ve Tanrı’nın mekânı olarak algılanan Demir Kazık, Oğuz Kağan Destanı’nda bir nur timsali olarak kendini göstermektedir. Destanda, Oğuz Kağan bir gün Tanrı’ya yalvarmakta iken karanlık çökmüş, güneşten ve aydan daha parlak bir ışık gökten yere inmiştir. Bu ışığın içinden alnında “demir kazık gibi” parlak bir beni bulunan güzel bir kız çıkmıştır.

…

 

Yakut Türklerinin milli destanı olan Er Sogotoh Destanı /

Er Sogotoh’un elbisesi baştan ayağa demir zırhlardan oluşmaktadır.

Kemikten yapılmış bir yay vardır

Ok ve yayın dışında ağır bir mızrağı, sağlam bir topuzu ve keskin bir kılıcı bulunmaktadır.

…

 

Battal Gazi Destanı

Destanda Battal’ın kılıcının, gizil güçlere sahip olduğuna vurgu vardır.

kılıcının ateş yakması,

Demirin hediye aracı olarak kullanılması,

…

 

Köroğlu Destanı

yıldırım kılıcı

…

 

Nart Destanları

Karaçay-Malkar dilinde granite sostar veya soslan adları verilir. Sosuruk ve Sosurka adları “Granit soyundan” anlamına gelir.

 

Debet’in çıplak elleriyle kızgın demiri dövebilmesi ve ona istediği şekli verebilmesi çok önemlidir; çünkü bu özelliği onun tanrısallığını gösterir. Ayrıca o, demirden kılıçları, kalkanları ve zırhları da ilk defa yapan demircidir. İlk at nalını da o icat etmiştir. Bu icat sayesinde Nart savaşçıları atlarıyla uzak ülkeleri fethe gidebilmişlerdir.

 

Karaçay-Malkar Nart destanlarının demircisi “Debet” ya da “Devet” isminin kökeni “Davut” isminden gelmektedir.

MS 7-10. yüzyıllar arasında Kafkasya coğrafyasının hakimi olan Hazar Türkleri Musevilik inancına sahip idiler.

…

 

Manas Destanı

Manas Destanı’nda kullanılan “Darkan” ünvanı, birçok Türk boyunda “Demirci Tarkan” şeklinde ifade edilmiştir.

…

 

Kalevala Destanı

Kalevala, mitolojik açıdan demiri konu edinmiştir.

Finlilerde de kahraman demircilikle özdeşleştirilmiştir

 

demirci İlmarinen, hem savaş aletleri hem de ev eşyalarını biçimlendiren zanaatkârların öncüsü ve en yeteneklisi

…

Destanlarda Madenler ve Madencilik, https://nadiravsaroglu.com/arsivler/3023