Hançer

 

Hançer DİA

 

Arapça asıllı bir kelime olan hancer (hıncer, hıncir, çoğulu hanâcir), ortalama 30-35 cm. uzunluğunda eğri, sivri uçlu, çift veya tek ağızlı bir bıçak türü olup eğriliğinden dolayı düz ve çift ağızlı kamadan ayrılır; namlu uzunluğu 45 santimetreyi geçenler kısa kılıç sayılır.

…fırlatıldığında bir uzak dövüş silâhı görevi yapar. Eğri olmasının sebebi, ilk vuruş anında eğri kılıcın daha iyi kesmesi gibi bunun da daha iyi ve daha kolay saplanmasıdır.

 

Yanda taşınmasından dolayı Araplar’ın cenbiyye de dedikleri hançer zamanla İslâmiyet’in girdiği bütün ülkelere yayılmış ve sarıkla birlikte âdeta müslümanların alâmet-i fârikası haline gelmiştir.

 

Arap hançerinin en tipik örneği Arabistan’da, özellikle Yemen’de görülür.

 

Fas hançerinin namlusu kabzadan itibaren ortaya kadar düz ve tek ağızlı, ortadan ucuna kadar ise eğri ve çift ağızlıdır; kan oluğu nâdiren görülür. Arap hançerlerinin en meşhuru ise özellikle Osmanlılar döneminde bütün dünyanın tanıdığı Şam hançeridir (hançer-i Dımaşkī).

 

İran hançerlerinde namlu Fas hançerinde olduğu gibi ortaya kadar düz gelip sonra derin bir kavisle kıvrılır; en karakteristik özelliği kavsinin dik açıya yaklaşacak derecede abartılı olmasıdır.

 

İslâmiyet’in Orta Asya’ya girişinden sonra burada görülen hançerlerin en ünlüsü tek ağızlı, hafif kavisli ve kan oluklu Türkmen hançeridir.

 

Türkçe’nin yalnız batı lehçelerinde bulunan kama ismi Ermenice “iri çivi, mıh; oduncu kaması” anlamındaki kam kelimesinden gelir. Namlu uzunluğu 15-45 cm. arasında değişen kama, bütün dünya kültürlerinin en eski silâh türleri arasında yer alır.

 

Türk-İslâm dünyasındaki en tanınmış kama türü “Kafkas (Çerkez) kaması” adıyla bilinen ve Çerkez, Çeçen, İnguş, Ermeni, Gürcü gibi Kafkas milletleri tarafından kullanılan ve en eski örneklerine Kuzey Kafkasya’daki milâttan önce III-II. binyıla ait Kuban-Maikop kurganlarında rastlanan kamadır.

…