Kasaplık Aletleri

Priscilla Mary Işın

 

1582 ve 1720 tarihli iki minyatürde ve 17 veya 18. Yüzyıla ait olduğu sanılan bir albümdeki resimde görülen uzun ve ışıl ağızlı, dümdüz küt uçlu bıçak tipi oldukça dikkate değerdir. Kasapların kullandıkları diğer aletler satır, balta, bıçak, masat, çengel, yağrık (et kütüğü), terazi, kasap süngeri ve tel dolaptır.

 

…sokaklarda dolaşarak et satan “çeyrekçi”ler.

 

Salhaneler

…hayvan kesiminin şehir dışındaki devlet kontrolündeki salhanelerde yapılması gerekiyordu.

 

19. yüzyıla gelince biri Yedikule’de diğeri Çatladı Kapısı’nda İstanbul’da özel olarak inşa edilmiş iki resmi salhane vardı.

 

Salhaneden getirilen yüzülmüş koyunlar, kasaplar tarafından satırlarıyla ile ikiye ve dörde bölünürdü

 

Satır

Lehce-i Osmanî’de satır için “Keskin alet, büyük enli bıçak” tanımı verir

 

Kasap dükkanlarında yüzülmüş hayvanları parçalayanlara “satırcı” denilirdi.

Osmanlı döneminde satır şekilleriyle ilgili olarak en eski kaynağımız, ikisi minyatür olan üç resimdir.

1582 tarihli minyatürde de, üç kasaptan sadece birinin elinde bu tür bir satır tuttuğuna bakılırsa, ustalara özgü bir alet olabilir.

 

Balta

Kamûs-ı Türkî’de “aşçı baltası”, “et kesmeğe mahsus enli ve kısa saplı balta” olarak tanımlanmakta

 

Bıçak

 

Masat

diğeri adı “bileği demiri” idi.

süslü bir masatın tepesinde de iki dilimli halka bulunuyor, ayrıca sapına birçok masatta görüldüğü gibi küçük halkalar geçirilmiştir

 

Yağrık (et kütüğü)

 

Kasap çengelleri

 

Terazi

Evliya Çelebi, kasapların pirinç kefeli terazi kullandıklarını anlatır.

 

 

Kasap süngeri

Pisliğinden dolayı pis veya utanmaz anlamına gelen “kasap süngeri ile silinmiş yüz” deyiminin ortaya çıkmasına neden oldu.

 

Tel dolap

 

…

Işın, Priscilla Mary (2011), Kasaplık Aletleri, Acta Turcica, Yıl: 3, Sayı: 2