Zülfikar'ın Divan Şiirine Yansımaları

 

Zülfikar, divan şairleri tarafından telmih unsuru olarak kullanılırken farklı çağrışımlar ve benzetmeler içinde kendisine oldukça geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Zülfikar, kasidelerde memduhun kılıcının benzetileni olarak yer almıştır. Zülfikar, sevgilinin gamzesi, kaşı, kirpiği, saçı, dudağı, gözü gibi farklı güzellik unsurlarıyla şekle dayalı bir münasebet içinde ilgili unsuların âşık üzerindeki etki gücünü yansıtırken kullanılmıştır. Bazen de kalem, makas, dil, tuğra ve çiçek olmuştur. Zülfikar’ın sancaklarda, duvarlarda, kalender ve Abdâlların kol ve sinelerinde damga olarak yer alması da şairlere ilham vermiştir.

 

Zülfikar, kelime olarak “zû+el” ile “fekâr” kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. “Zû” sahip, “fekâr” omurga ve boğum anlamına gelmektedir.

 

Zülfikar’ın lügat manası fukralıdır. Kılıcın üzerindeki çentikler fukralara benzetildiği için bu isimle anıldığı ileri sürülmektedir

Hz. Ali’ye ait kılıcın çentiklerinden, kesici ve parçalayıcı vasfından dolayı Zülfikar olarak isimlendirildiği muhtemeldir

Zülfikar, Hz. Ali’nin iki tarafı da keskin, boğumlu, yivli kılıcının adıdır.

 

Zülfikar’ın akıbetine dair bir rivayete göre kılıç Necef Denizi’ne bırakılmıştır

 

…

Kaplan, Hasan (2018), Zülfikar'ın Divan Şiirine Yansımaları, IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu (18-20 Ekim 2018 Ankara), Bildiriler Kitabı, Editörler: Doç. Dr. Orhan Kurtoğlu ve Dr. Ayşe Çamkara Erginer, Asil Organizasyon AŞ, Ankara, 2018