Sayfalar

10 Kasım 2025 Pazartesi

Kentsel Gezegen ve Tokyo Modernliği - Notlar

Christophe Thouny - Kentsel Gezegen ve Tokyo Modernliği - Notlar

Geçicilikte İkamet Etmek

The Urban Planetary and Tokyo Modernity, Lexington Books, Dwelling in Passing, Lanham, 2024

 


Giriş: Geçici Olarak Yaşamak

Kentsel sorun, toplumsal ve küresel olmadan önce insan sonrası ve gezegenseldir. Bu kitap, modern Tokyo'daki gündelik deneyimleri, gezegensel bir durumda kentle ve kentsel teoriyle eleştirel bir ilişki kurarak inceler.

Bu kitabın temel önermesi, gezegensel bir durumda kentsel yaşam deneyimlerinin, modern ulusal özneyi tanımlayan yer, kategoriler ve kimliklerle tamamen çelişen "geçici bir yaşam" ile tanımlandığıdır.

Modern Japon deneyimleri bağlamında, ulusal arzuya alternatif olarak "geçerken yaşamayı" öneriyorum.

Atmosfer, zarf ve barınak; bu üç kavram “geçerken yaşamanın” bağlamını oluşturur.

 

Savaş sonrası Tokyo kentsel mekanı anlayışı, "iç sınır" olarak adlandırılan şeye benzer şekilde, kentsel olanı mekansal terimlerle tanımlamaya yönelmişti.

 

Gezegensellik, "bir ötekilik alanı, sürekli bir hareket alanı ve açık bir bütünlük" olarak ele alınır.

Gezegensellik, zorunlu bir durum olarak ortaya çıkmakta ve insan nüfusunu tüm gezegensel yaşam formlarıyla iç içe geçmişliğini kabul etmeye zorluyor.

Sorunun, kayıp ev ideolojisi nedeniyle kentsel gezegensel düşünmenin zorluğudur.

 

Atmosfer, Zarf, Barınak

Kentsel yaşam deneyimlerinin üç özelliği olarak "atmosfer", "zarf" ve "barınak" belirlenmiştir.

"Atmosferler", "aynı anda hem etkili hem de meteorolojik olan temel uzay-zamanlardır".

"Zarf", "şeylerin atmosferik bir ortama göre şekillendirilmesine" olanak tanıyan, içine dalmış olma durumunu ifade eder.

"Barınak" ise, kentsel modernitede "gündelik yaşamın zamanı" için bir barınak haline gelmiştir.

Gündelik hayat, anonim ve isimsizdir, kavranamazken aynı zamanda tekrarlayan alışkanlıklar aracılığıyla kendini durmadan yeniden üretir.

 

Kon Wajirō, Tokyo'nun değişen gerçekliğini kavramak ve kaydetmek için yeni bir bilimsel yöntem olan Kōgengaku (Modernologio) gerekliliğini savundu.

Kon, tüketici toplumunun gündelik nesnelerinin "yeni bir nesnellik biçimi" belirlediğini ve kullanımlarında belgelenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

Süslemecilik Kon Wajirō'ya göre süslemenin güzelliği, maddi yapılar, kentsel ortamlar, gündelik şeyler ve kent sakinleri arasındaki yerel bir karşılaşmanın rastlantısal etkisidir. Kon, güzellikle karşılaşmayı tesadüfi güzellik (gūzen na utsukushisa) olarak adlandırır. Süsleme, toplumsal ilişkileri görmeyi ve potansiyel olarak dönüştürmeyi sağlayabilir.

Kon Wajirō, 1923 Büyük Kantō Depremi sırasında kentsel gündelik yaşam üzerine çalışmalarını geliştirdi. Kon, bu yıkımın ardından insanların "daha ​​iyi bir gelecek ummak" için fırsat bulduklarını belirtmiştir.

"Gezegensel" terimi, "insan türünün yalnızca bir unsuru olduğu, kentsel olanın ise insanın gezegendeki mesken tutma biçimi olan, birbirine bağlı ve açık bir deneyimler alanının süregelen hareketiyle" ilgilidir.

 

Bölüm 1 Gezegensel Karşılaşmalar: Mori Ōgai'nin Kartografik Yazısı

Mori Ōgai'nin romanı / modern özneden kentsel ve gezegensel özneye, "Ōgai'nin ifadesiyle bir görgü tanığına" (bōkansha) geçişi dile getirir.

 

Bölüm 2 Yakın Banliyöden Görünüm: Tayama Katai'nin Musashino'su

Tayama Katai'nin Tokyo'nun Yakın Banliyösü: Bir veya İki Günlük Geziler (Tōkyō no kinkō) adlı eseri, harita ve imge arasındaki ilişkiyi ve eski istasyon, yakın-banliyöye özgü kentsel mesken biçimi olarak konularını ele alır.

 

Bölüm 3 Üretimden Tavra: Kafū'nun Kartografik Heterotopyası Güzel Havalarda

Kentsel yerleşimin "kartografik bir heterotopya, şemsiye-hiyorigeta-Edo harita topluluğu biçimini aldığı" savunulur.

 

Bölüm 4 Modernoloji ve Parklar: Kon Wajirō'nun Kentsel Ekolojiler Teorisi

Bu teori, "kentsel gezegensel, kent sakinini harekete geçiren ve onu geçici de olsa uygun bir mesken yerine yönlendiren çok sayıda hareket, duygusal hareketlerle tanımlanır" der.

 

Bölüm 5 Büyük Tokyo'ya Yönelik Yeni Rehberde Kentsel Keşifçi

Kon Wajirō'nun eserindeki kentsel keşifçi ele alınır. "Kışla-süs", Kon için Tokyo'daki temel konut biçimi haline gelir.

Kon'a göre, kışla (barakku) bir askeri ve sömürge üssüne benzer (Kichi) bir kavramdır. Kışla süslemesi (barakku-sōshoku), "ihtiyaç ve hazzı bir arada düşünmeye çalışırken aynı zamanda konut deneyimleri için çoklu olasılıkları kucakladığı" ideal konut biçimi haline gelir.

 

Sonuç: Gezen Çizgiler

Kentsel modernite, "bir var olmaktan ziyade bir sahip olmaya indirgenmiştir, çünkü her zaman zaten kaybedilmiştir". Kartografik yazı, "gündelik hayatın spekülatif bir pratiğidir ve kişinin kentsel planetaryumla yerinde karşılaşmasına ve onun hareket gösterisinde yaşamayı öğrenmesine olanak tanır". Kentsel olan, "gezegenin kapalı bir küre değil, Japonca terimlerin ima ettiği gibi, gezgin ve oyuncu bir yıldız" olduğu, hareket ve değişimle tanımlanan bir durumdur. Modern apartmanlar, kışla-süsünün mantığıyla, kentsel gezegensellikle karşılaşmamızı sağlayan geçici barınaklardır.

… 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder