Christophe Thouny - Kentsel Gezegen ve Tokyo Modernliği -
Notlar
Geçicilikte İkamet
Etmek
The Urban Planetary and Tokyo Modernity, Lexington Books, Dwelling
in Passing, Lanham, 2024
Giriş: Geçici Olarak Yaşamak
Kentsel sorun, toplumsal ve küresel olmadan önce insan
sonrası ve gezegenseldir. Bu kitap, modern Tokyo'daki gündelik deneyimleri,
gezegensel bir durumda kentle ve kentsel teoriyle eleştirel bir ilişki kurarak
inceler.
Bu kitabın temel önermesi, gezegensel bir durumda kentsel
yaşam deneyimlerinin, modern ulusal özneyi tanımlayan yer, kategoriler ve
kimliklerle tamamen çelişen "geçici bir yaşam" ile tanımlandığıdır.
Modern Japon deneyimleri bağlamında, ulusal arzuya
alternatif olarak "geçerken yaşamayı" öneriyorum.
Atmosfer, zarf ve barınak; bu üç kavram “geçerken yaşamanın”
bağlamını oluşturur.
Savaş sonrası Tokyo kentsel mekanı anlayışı, "iç
sınır" olarak adlandırılan şeye benzer şekilde, kentsel olanı mekansal
terimlerle tanımlamaya yönelmişti.
Gezegensellik, "bir ötekilik alanı, sürekli bir hareket
alanı ve açık bir bütünlük" olarak ele alınır.
Gezegensellik, zorunlu bir durum olarak ortaya çıkmakta ve insan
nüfusunu tüm gezegensel yaşam formlarıyla iç içe geçmişliğini kabul etmeye
zorluyor.
Sorunun, kayıp ev ideolojisi nedeniyle kentsel gezegensel düşünmenin
zorluğudur.
Atmosfer, Zarf,
Barınak
Kentsel yaşam deneyimlerinin üç özelliği olarak
"atmosfer", "zarf" ve "barınak" belirlenmiştir.
"Atmosferler", "aynı anda hem etkili hem de
meteorolojik olan temel uzay-zamanlardır".
"Zarf", "şeylerin atmosferik bir ortama göre
şekillendirilmesine" olanak tanıyan, içine dalmış olma durumunu ifade
eder.
"Barınak" ise, kentsel modernitede "gündelik
yaşamın zamanı" için bir barınak haline gelmiştir.
Gündelik hayat, anonim ve isimsizdir, kavranamazken aynı
zamanda tekrarlayan alışkanlıklar aracılığıyla kendini durmadan yeniden üretir.
Kon Wajirō, Tokyo'nun değişen gerçekliğini kavramak ve
kaydetmek için yeni bir bilimsel yöntem olan Kōgengaku (Modernologio)
gerekliliğini savundu.
Kon, tüketici toplumunun gündelik nesnelerinin "yeni
bir nesnellik biçimi" belirlediğini ve kullanımlarında belgelenmesi
gerektiğini ileri sürmüştür.
Süslemecilik Kon Wajirō'ya göre süslemenin güzelliği, maddi
yapılar, kentsel ortamlar, gündelik şeyler ve kent sakinleri arasındaki yerel
bir karşılaşmanın rastlantısal etkisidir. Kon, güzellikle karşılaşmayı tesadüfi
güzellik (gūzen na utsukushisa) olarak adlandırır. Süsleme, toplumsal
ilişkileri görmeyi ve potansiyel olarak dönüştürmeyi sağlayabilir.
Kon Wajirō, 1923 Büyük Kantō Depremi sırasında kentsel
gündelik yaşam üzerine çalışmalarını geliştirdi. Kon, bu yıkımın ardından
insanların "daha iyi
bir gelecek ummak" için
fırsat bulduklarını belirtmiştir.
"Gezegensel" terimi, "insan türünün yalnızca
bir unsuru olduğu, kentsel olanın ise insanın gezegendeki mesken tutma biçimi
olan, birbirine bağlı ve açık bir deneyimler alanının süregelen
hareketiyle" ilgilidir.
Bölüm 1 Gezegensel Karşılaşmalar: Mori Ōgai'nin Kartografik Yazısı
Mori Ōgai'nin romanı / modern özneden kentsel ve gezegensel
özneye, "Ōgai'nin ifadesiyle bir görgü tanığına" (bōkansha) geçişi
dile getirir.
Bölüm 2 Yakın Banliyöden Görünüm: Tayama Katai'nin Musashino'su
Tayama Katai'nin Tokyo'nun Yakın Banliyösü: Bir veya İki
Günlük Geziler (Tōkyō no kinkō) adlı eseri, harita ve imge arasındaki ilişkiyi
ve eski istasyon, yakın-banliyöye özgü kentsel mesken biçimi olarak konularını
ele alır.
Bölüm 3 Üretimden Tavra: Kafū'nun Kartografik Heterotopyası Güzel Havalarda
Kentsel yerleşimin "kartografik bir heterotopya,
şemsiye-hiyorigeta-Edo harita topluluğu biçimini aldığı" savunulur.
Bölüm 4 Modernoloji ve Parklar: Kon Wajirō'nun Kentsel Ekolojiler Teorisi
Bu teori, "kentsel gezegensel, kent sakinini harekete
geçiren ve onu geçici de olsa uygun bir mesken yerine yönlendiren çok sayıda
hareket, duygusal hareketlerle tanımlanır" der.
Bölüm 5 Büyük Tokyo'ya Yönelik Yeni Rehberde Kentsel Keşifçi
Kon Wajirō'nun eserindeki kentsel keşifçi ele alınır.
"Kışla-süs", Kon için Tokyo'daki temel konut biçimi haline gelir.
Kon'a göre, kışla (barakku) bir askeri ve sömürge üssüne
benzer (Kichi) bir kavramdır. Kışla süslemesi (barakku-sōshoku), "ihtiyaç
ve hazzı bir arada düşünmeye çalışırken aynı zamanda konut deneyimleri için
çoklu olasılıkları kucakladığı" ideal konut biçimi haline gelir.
Sonuç: Gezen Çizgiler
Kentsel modernite, "bir var olmaktan ziyade bir sahip
olmaya indirgenmiştir, çünkü her zaman zaten kaybedilmiştir". Kartografik
yazı, "gündelik hayatın spekülatif bir pratiğidir ve kişinin kentsel
planetaryumla yerinde karşılaşmasına ve onun hareket gösterisinde yaşamayı
öğrenmesine olanak tanır". Kentsel olan, "gezegenin kapalı bir küre
değil, Japonca terimlerin ima ettiği gibi, gezgin ve oyuncu bir yıldız"
olduğu, hareket ve değişimle tanımlanan bir durumdur. Modern apartmanlar,
kışla-süsünün mantığıyla, kentsel gezegensellikle karşılaşmamızı sağlayan
geçici barınaklardır.
…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder