Silah Kabzasının, Savaş Meydanından Şiir Meydanına Uzanan Serüvenine Dair İkonografik Hayaller

Selim Gök

 

…kabzaya; temel görevinin yanında sembolik anlamlar da yüklenmiştir.

üstünlük, ihtişam ve iradenin de temsili olmuştur. Bu sebeple silah kabzaları; taşıdıkları “kurt, kartal, ejder/yılan, arslan, kaplan, hilal, haç” gibi devleti, dini ve inancı temsil eden iradeye/güce dayalı sembol ve işlemeleriyle ünlenmişlerdir.

 

kabza, sözlüklerde “qabzat, qabza, qubza” isimleriyle adlandırılarak “kavramak; güç; kılıç kabzası; sap; yakalamak, ele geçirmek; bir avuç, tutam; sıkı sıkı tutmak; akımını yönetmek, yönlendirmek, kontrol etmek; liderlik ve kılavuzluk etmek” (Steingass, 1998: 952 / Steingass, Francis. (1998). A Comprehensive Persian-English Dictionary, Iran University Press); “bıçağın, kılıcın sapı; bir okçu yayının kavranması; silahı tutmak; kılıç; sahiplik” (Redhouse, 1987: 1432 / Redhouse, James W. (1987). A Turkish And English Lexicon, Beirut: Librairie Du Liban); “tutacak, tutamak yeri, sap” (Devellioğlu, 2016: 549 / Devellioğlu, Ferit. (2016). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi); “tutulacak yer, tutak” (Türkçe Sözlük, 1998, C. 2: 1143 / Türkçe Sözlük (1998). C. 2, Ankara: TDK Yay) şeklinde farklı anlamlarda kullanılmaktadır.

 

…dinî figürlerin silahlara da işlendiği görülmektedir.

 

…sembolik unsurlarla tezyin edilmiş kılıçlar gibi teberlerin de benzer süsleme özelliklerine sahip oldukları görülmektedir.

 

Toplumda kabul görmüş simge unsurları üzerinde bulundurması / itibarıyla / siyaset ve içtimaî hayatta “irade” ve “iktidar”ı simgeliyor…

 

…

Gök, Selim (2020), Silah Kabzasının, Savaş Meydanından Şiir Meydanına Uzanan Serüvenine Dair İkonografik Hayaller, Klasik Türk Edebiyatının Ses ve Anlam Dünyası Sempozyumu - 10 Ekim 2019-11 Ekim 2019 - Bildiri Kitabı, Editör: İlhan Genç – Metin Akkuş, Pelin Ofset, Ankara