2 Eylül 2025 Salı

On Sekizinci Yüzyılda Evde Evsel Alanı Sorgulamak

Stephen G. Hague, Karen Lipsedge - On Sekizinci Yüzyılda Evde Evsel Alanı Sorgulamak - Notlar

At Home in the Eighteenth Century, Interrogating Domestic, Routledge, New York, 2022


Evin sayısız anlamı vardır ve on sekizinci yüzyıl, yaygın hayal gücünde genellikle cilalı maun masalarda çay içmekle ilişkilendirilse de, çok daha geniş bir deneyim dünyası henüz keşfedilmeyi bekliyor.

Kitabın özünde, on sekizinci yüzyıl ev yaşamını çeşitli disiplinler arası bakış açılarından incelemenin özgün ve ilginç sorular ortaya çıkarabileceği ve yeni cevaplar ortaya çıkarabileceği iddiası yatıyor.

 

Kitap konut mekanlarının hiyerarşik doğasını ve bu alanların artan konfor, tüketim kültürü ve küresel ticaret yoluyla nasıl dönüştüğünü analiz ediyor.

…maddi kültürün kimlik oluşturmadaki rolü…

 

Önsöz / Giriş

Bu kitap, on sekizinci yüzyıl ev mekanını coğrafi ve disiplinlerarası sınırları aşan bir iş birliğiyle inceleyen bir araştırma koleksiyonudur. Kitabın temel amacı, on sekizinci yüzyıl evine dair mevcut anlayışı yeniden değerlendirmek ve daha ileri araştırmalar için verimli yollar göstermektir. Editörler, evin ne olduğuna dair tek bir tanım sunmaktan bilinçli olarak kaçınmışlardır, çünkü akışkanlığı, kesin bir karakterizasyonu zorlaştırmaktadır.

 

On sekizinci yüzyılda ev kavramının modern versiyonunun icat edildiği kabul edilmektedir.

Temel olarak incelenen temalar arasında cinsiyet, sosyal sınıf, maddi kültür, mahremiyet ve Atlantik ötesi sömürge bağlantıları yer almaktadır.

 

Bölüm I: Mekanın Organizasyonu ve Düzenlenmesi

İlk bölüm, insanların evlerini nasıl organize edip etkileşim kurduklarını ele alıyor.

 

1       Erken Dönemde Ev Mahremiyeti İçin Kurguların Sahnelenmesi, On sekizinci yüzyıl Londra Haneleri       

Paula Humfrey

Makalede ev içi mahremiyetin sağlanmasının aslında bir performans unsuru olduğunu savunuluyor. Mahremiyet, fiziksel bir izolasyona dayanmıyordu.

Kentsel ortam, ev hayatının tam anlamıyla teatralliğini besliyordu çünkü başkalarının bakışlarından kaçmanın gerçek bir yolu yoktu. Londralılar, konutlarını ve içindeki eşyaları fiilen kendi reklamları olarak görüyorlardı.

 

Yoksul insanlar yaşam alanlarını yabancılarla paylaşıyordu; orta sınıf, evlerindeki odaları kiraya veriyordu; zanaatkârlar ve esnaf çoğu zaman çalıştıkları yerde yaşıyordu; zenginler evlerini birden fazla hizmetçiyle paylaşıyordu; ve neredeyse tüm ev sahipleri en az bir hizmetçi çalıştırıyordu, bu nedenle nominal olarak bekar olanlar bile tamamen yalnız değildi.

 

…mahremiyet, kamusal görüşten uzaklaşmaktan ziyade kişisel anlatıların canlandırılmasından kaynaklanıyordu.

 

2 Okuma Pamela Ev Salonu aracılığıyla Odalar, Sosyal Sınıf ve Cinsiyet

Karen Lipsedge

Samuel Richardson'ın 1740 tarihli mektup romanı, Pamela, çok fakir bir aileden gelen on beş yaşındaki hizmetçi Pamela Andrews'un, zengin bir toprak sahibi, yerel bir yargıç ve bir çapkın olan efendisiyle evlenmesini konu alıyor.

 

Richardson'ın romanları, ev mekânının önemini ve karakterlerin kimlikleriyle olan ilişkisini vurgulamak için kullanılır. Pamela'nın sosyal statüsü erişebildiği odalara göre ölçülebilir.

Pamela'nın giydiği kıyafetler, tıpkı odalar gibi, sosyal statünün görsel sembolleri olarak işlev görür. Leydi Davers, eski hizmetçi konumundan evin hanımı konumuna yükselişini alaya alır: Hanımefendi; sanırım siz de hanımefendi gibi giyinmişsiniz. Leydi Davers, Pamela'ya uygun şekilde davranmayı reddeder. Leydi Davers, Pamela’yı sürekli olarak hizmetçi olarak tanımlamaya çalışır.

 

3 Richardson'ın Ev İçi Gücü, Utanç ve Merdivenin Rolü / Clarissa

Kristin M. Distel

Samuel Richardson'ın Clarissa; ya da Genç Bir Bayanın Hikayesi (1747-1748), normalde utanç duygusu uyandıran eylemleriyle, on sekizinci yüzyıl kadın utancı normlarına meydan okudu. Başroldeki karakterin babasının evinden kaçması ve ardından bir genelevde tecavüze uğraması, burada aylarca kendi isteği dışında alıkonulması…

Kadınlarda utanç, güçsüzlüğün bir işareti ve belirtisi olabilir…

Clarissa, ailesinin maddi çıkarları için Solmes ile evlenmeyi reddettiğinde özerklik çabası gösterir. Kardeşi James, Clarissa'yı arka merdivenlerden inip çıkmaya zorlayarak, onu bir hizmetçi konumuna düşürür; hizmetçiler ailenin utancını taşıyıp gizleyerek evin düzenini sağlardı.

Hem genelev hem de Harlowe Evi, Clarissa'nın utanç ve teşhir tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı mimari paralellikler sunar.

 

4 “Kırsalda Küçük Bir Ev” On Sekizinci Yüzyıl İngiliz Hayal Gücünde Kulübe Hayalleri ve Arzuları

Julie Park

18. yüzyılın son çeyreği ile 19. yüzyılın başlarında “kulübe” sosyal, kültürel ve mimari olarak köklü bir değişime uğradı. Başlangıçta yoksulluğun simgesiyken, zenginler için konfor, pitoresklik ve kırsal emeklilik aracı haline geldi.

1755 yılında Samuel Johnson için bir kulübe; sıradan bir mesken, bir karyola, küçük bir ev'den başka bir şey değildi.

 

Malton'a göre bir kulübe, zengin bir çiftçinin veya varlıklı bir beyefendinin meskeni olduğu kadar, çit ve hendek kazıcısının da meskeni olabilir. Malton'ın kulübe vizyonu, konforun, bolluğun ve misafirperverliğin hüküm sürdüğü bir yerdi.

 

Edmund Bartell (1804), sosyal ve estetik açıdan geliştirilmiş kulübe türüne süslü kulübe adını verdi.

 

Crowley’e göre, kulübe, konfor ortamı olarak kabul edilen ve tasarlanan ilk ev tipiydi.

Pitoresk bir kulübe, doğanın insan yapımı unsurların önüne geçmesine izin verilen, düzensizlik ve "pürüzlülük" gibi niteliklere sahip olmalıdır.

 

Romantik kulübe yaşamı, doğrudan deneyimlenmekten çok daha fazla hayal edilmiştir. Ancak bu hayal etme çabaları, hayal gücünün yeşerdiği araçları oluşturmuştur.

 

Bölüm II: Para, Değer ve Tüketim

II. Bölüm para, değer, ev ve kimlik arasındaki ilişkiyi ele alıyor.

Evsel mekan ekonomisi, insanların eve yönelik tutumlarının merkezinde yer alıyordu

 

5 “Şimdi Sizi Şaşırtacağından Emin Olduğum Bir Şeyi Size Söylemeye Kararlıyım:” Nesneler, Ev Mekânı ve Nezaket Ekonomisi

Stephen G. Hague

Bristol Gümrüklerinin önde gelen yetkililerinden ve hayırseverlerden John Elbridge'in mirasından kalan mirasların dağıtımı / dava, on sekizinci yüzyıl ev mekânının anlaşılmasında kritik öneme sahip birçok konuyu gözler önüne serdi.

…mahkeme kararı, 18. yüzyıl insanlarının maddi dünyalarını cinsiyet, ekonomi ve sosyal statü gibi çeşitli bakış açılarından nasıl değerlendirdiklerine dair ayrıntılı bilgiler sunmaktadır.

Elbridge ailesindeki çatışma, 18. yüzyılda ev ortamının insanların sosyal konumlarını belirledikleri önemli bir mekan olduğunu açıkça ortaya koydu.

 

…on sekizinci yüzyıl insanları / evlerinde maddi açıdan soylu bir statü oluşturmak ve sürdürmek hangi kaynakları gerektiriyordu?

Soylular için, sahip olunan şeylerin sayısı, kalitesi, maliyeti ve sergileme imkânı, onları sosyal düzende ayıran faktörlerdi.

 

6 Ev Ekonomisi: Kadın Emlak Yöneticileri Uzun On Sekizinci Yüzyıl Kurgu ve Toplumu

…kadınların mülk yöneticisi olarak oynadığı önemli rolleri inceler.

 

7 Zarif, Saygın ve Ferah: Konaklama Londra'daki Pazar, 1770-1800

Londralıların çoğu, kendi evlerine sahip olmak yerine özel konaklama (pansiyon) kiralamışlardır; bu da evin aile, yakınlık ve eve bağlılıkla ilgili hissedilen duygular bütünü olduğu kavramını karmaşıklaştırır. Ev sahipleri/hanımlar ve kiracılar, konaklama işinin ticari niteliğini gizlemek amacıyla ilanlarında kibar, saygın ve havadar gibi terimleri kullanıyorlardı.

 

8 “Harika Dünyevi Zenginlikler Gerçek Değildir...” Uzay, Arkeoloji ve Philadelphia Evi

Bu makale, varlıklı Quaker tüccar Caleb Cresson'un evi ile onun kiralık apartmanlarda yaşayan çok sayıdaki kiracısının konutlarını karşılaştırmak için arkeolojik kanıtları inceliyor…

 

Bölüm III: Eve Farklı Bakış Açıları

Bu bölüm, on sekizinci yüzyıl evini ırk, cinsiyet, cinsellik, erişilebilirlik ve sosyal statü hakkındaki güncel tartışmalarla bağlantılı olarak daha ayrıntılı bir şekilde inceliyor. Ev içi mekân ve nesneler, kimliğin oluşumunda merkezi bir rol oynamıştır. İzleyiciler, ev içi mekânı sınıf, cinsiyet ve ırk gibi, akademisyenlerin giderek daha fazla araştırdığı ancak ev araştırmalarında bir araya getirilmeyen konularla dolu olarak gördüler.

 

9 Transatlantik Ev Hayatı ve Bir Türün Sınırları Renkli Kadın

Victoria Barnett-Woods

Makale The Woman of Colour romanını, on sekizinci yüzyıl ev içi kurgusunun cinsiyetçi doğasına meydan okuyan bir eser olarak inceler.

 

10 Yer Açmak: Jane Austen'ın Eserlerinde Eşcinsel Ev Hayatı Emma ve Anne Lister Günlükleri

Margaret A. Miller

Bu bölüm, Jane Austen'ın Emma romanındaki çalılıklar ve Anne Lister'ın günlüklerindeki mekanlar aracılığıyla eşcinsel ev hayatını ve arzuyu inceler.

 

11 Hizmetçi Mobilyaları: İngiliz Kır Evlerinde Hiyerarşiler ve Kimlikler

Jon Stobart

…kır evlerindeki hizmetçi odalarının maddi kültürü

Mobilyalar, kullanıcının statüsü ve kimliğiyle doğrudan bağlantılıydı. Hizmetçiler, maddi yaşamlarını şekillendirmede çok az takdir yetkisine sahipti.

 

12 On Sekizinci Yüzyıl İskoçya'sında Yatak Yapmak, Alt Sınıf Evleri Yapmak

Katie Barclay

Yatak, evlilik, cinsel birleşme ve aile kurma için bir metafor ve ritüel işlevi görür.

Yoksul İskoçlar için konfor maddi dünyayla değil, sevgi dolu topluluklarda ve sosyal ilişkilerde yer alıyordu. Yataklar genellikle ateşin yakınında ve evin hareketi üzerinde merkezi bir görüşe sahipti. Yatak paylaşımı, güven ve yakınlık göstergesi olarak aynı cinsiyetten insanlar arasında bile yaygındı.

İskoçlar, evli olmayan erkek ve kadınların yatak kullanımlarını yakından takip ediyordu.

 

13 Evin Hiyerarşileri On Sekizinci Yüzyılda Mekanlar, Şeyler ve İnsanlar

Laura C. Keim

Bu bölümdeki gerçek ve kurgusal evler arasındaki etkileşim, on sekizinci yüzyılın ikinci çeyreğinden kalma iki seçkin evi yakından inceler. İlki, İngiliz minyatür evi Nostell Priory bebek evidir. 1735 civarında Lady Susannah Henshaw Winn (1710-1741) için inşa edilen bebek evi, yakın zamanda Birleşik Krallık Ulusal Vakfı tarafından titiz bir koruma ve inceleme sürecinden geçmiştir.1İkincisi, 1723-1730 yılları arasında sömürge yetkilisi James Logan (1674-1751) için inşa edilmiş, iyi korunmuş bir Anglo-Amerikan beyefendi evi olan Stenton'dur.

 

Bebek evi, genç kızlara ev işleri ve yöneticilik sanatını öğretmek için tasarlanmış kadın merkezli ideal bir dünyayı tasvir eder.

 

14 On Sekizinci Yüzyıl Mekanlarında Yirmi Birinci Yüzyıl Ziyaretçileri: Zorluklar ve Fırsatlar

Oliver Cox

…on sekizinci yüzyıla dair akademik araştırmalar oldukça iyi durumda. 2007 ile 2018 yılları arasında bu dönemle ilgili yaklaşık 30.000 kitap ve makale yayımlandı; bu, bir önceki on yıla göre %8'lik bir artışı temsil ediyor.

 

Sonuç

On Sekizinci Yüzyıl Ev Mekânının Değerlendirilmesi

Stephen G. Hague, Karen Lipsedge

Kitap, on sekizinci yüzyıl ev mekanının tek bir tanımını sunmayarak, bu alanın ne anlama geldiği ve nasıl kullanıldığı hakkında daha incelikli bir anlayış geliştirir. Evin bir performansla ilgiliydi; ister çay içme gibi ritüellerin kamusal sergilenmesi, ister daha fazla mahremiyet duygusu yaratmak için bir rolün icrası olsun.

 

Ev anlatılarının, maddi nesnelerin evdeki önemine odaklanması gerektiğini, ancak alt sınıfların evsel alanlarına (apartmanlar, pansiyonlar, kulübeler ve basit İskoç yatakları) daha fazla dikkat çekilmesi gerektiğini vurgular. Kitabın sağladığı hayati bir katkı, kurgusal olan ile gerçek olan arasındaki mekânı anlama çabalarındaki etkileşimdir. Sonuç olarak, on sekizinci yüzyıl ev alanını neyin oluşturduğunu yeniden değerlendirmek değerli bir çaba olmaya devam ediyor.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder