Nacim Ghanbari - Alman Edebiyatı Tarihinde Ev 1850-1926
Das Haus Eine
deutsche Literaturgeschichte 1850-1926, Walter de Gruyter, Berlin, 2011
Bu çalışma, Nisan 2008'de Konstanz Üniversitesi Edebiyat
Çalışmaları Bölümü tarafından tez olarak kabul edilmiş ve yayınlanmak üzere
gözden geçirilmiştir.
Giriş
…anne/baba/çocuk üçgeninden oluşan Kutsal Aile imgesi
Birinci Bölüm, güncel mikrotarihsel araştırmalar ile sosyal
antropoloji arasındaki bağlantıları göstererek ev ve akrabalık paradigmalarının
tarihsel bir yeniden inşasını sunmaktadır. İkinci Bölüm ise, Freud'un aile
romanı üzerine denemesinde dolaylı olarak ele alınan bir dizi romanın
edebi-tarihsel kökenini incelemektedir.
Bölüm III, ayrıcalıklı akrabalık ilişkileri alanında
edebiyat, sosyal antropoloji ve Wilhelminian Hint-Avrupa çalışmalarının ortak
bilgisini incelemektedir.
BÖLÜM BİR - Ev
17. yüzyılda ebeveynler her zaman kendilerinden daha yüksek
statüye sahip vaftiz ebeveynleri ararlardı.
. Bir çocuğun vaftiz ebeveyni nadiren çocuğun ailesiyle
akraba olurdu. 18. yüzyıl boyunca vaftiz ebeveynliğinin himaye işlevi azaldı ve
"himaye sistemi 'aileselleşmeye' başladı.
…ev nedir? Öncelikle, ahlaki bir kişidir; sonra, maddi ve
manevi mallardan oluşan bir alanın sahibidir; son olarak, adını, servetini ve
unvanlarını doğrudan veya hayali bir soy hattıyla aktararak kendini sürdürür
BÖLÜM II - Evlat edinmek
Evlat edinmenin, doğal çocukların gebe kalmasını
engellemesini ve bu sayede onları evlat edinen ebeveynle (yasal) bir rekabete
sokmasını önlemek için, yasa, evlat edinen ebeveynin elli yaşından büyük
olmasını şart koşmaktadır.
Gustav Freytag: Borç ve alacak
Üç meclis arasındaki rekabet, Freytag'ın temel anlatı
yapısını oluşturur
Bir baronun şatosu, bir Yahudi iş adamının dükkânı ve bir
kasabalının şirketi…
Friedrich W. Hackländer: Ticaret ve alışveriş
…bu romanın kahramanı da, onaylandıktan sonra akrabaları
tarafından bir bakkala yerleştirilen yetim bir çocuktur.
Ricarda Huch: Ludolf Ursleu the Younger'ın Anıları
Sororat, genellikle dul bir erkek ile ölen eşinin kız
kardeşi arasındaki evliliği ifade eder. Dul bir kadın ile ölen eşinin erkek
kardeşi arasındaki evliliği sağlayan levirat ile de örtüşür.
…bu tür evlilikler Almanca konuşulan ülkelerde "tamir
evlilikleri" olarak biliniyordu.
Thomas Mann: Buddenbrooks
Buddenbrooks Hayali oğulların evlat edinilmesini dramatize
eder.
Tony Buddenbrook'un tekrarlayan evlilikleri, edebiyat
bilimciler tarafından evdeki krizin bir belirtisi olarak değerlendiriliyor
Otto Stoessl: Erath Hanesi
Birinci Dünya Savaşı'nın eşiğinde bir evin çürüme öyküsünü
anlatması bakımından Buddenbrook’lardan farklıdır.
Kayınpederlerinin evinden uzakta, kendi evleriyle geçen
hayat evresi, genç çift için kısa bir dönem olarak kalır. Evlendikten sadece
birkaç yıl sonra, Amersin ailesi, damadın işini kaybetmesi nedeniyle Erath
evine taşınmak zorunda kalır.
Ancak eve taşınmanın gecikmesiyle Amersin şirket ortağı
olur. Evlat edinilmiştir. Karısının zamansız ölümünden sonra, başlangıçta evin
en büyük evlenmemiş kızı Charlotte Erath'ı isteyerek evlilik teklifinde
bulunur; ancak reddedilir.
Felix Hollander: Süleyman'ın gelini
Evin çöküşü, tek bir nesil değişimi sırasında gerçekleşir.
Şirketin devamlılığını sağlamaktan çok uzak olan ailenin tek oğlunun evliliği,
şirketin çöküşüne yol açar.
Franz Kafka: Kale
Romanda iktidardakilerin safları köy liderleri ve kulüp
üyeleri ve dolayısıyla köy topluluğu şeklindedir.
Romanda bir evin çürümesi özlü bir dille anlatılıyor.
Ev, bir ayakkabıcı atölyesi, usta bir zanaatkârın iş yeri
olup, oğlu (Barnabas) çırak, kızı (Amalia) ise terzi olarak çalışmaktadır.
Kafka'nın Evleri / "Brückenhof" köylülere hizmet
verirken, "Herrenhof" kalenin efendilerine ev sahipliği yapıyor.
Özet: Yahudi evlilik malları hukuku ve dul kadının ortak ebeveynliği
Dul kadına mülk devri uygulamaları ile hanedan yapılarının
ortaya çıkışının ne kadar yakından bağlantılı olduğunu göstermek için, Yahudi
evlilik hukukunun tarihine bir göz atmak faydalı olacaktır.
Evlat edinmenin (istihdam) yaygınlaşmasıyla birlikte, evlilik
önemini yitirir
Aile işletmesi, isimlendirme yoluyla kardeşleri bir hanedan
çifti olarak programlıyor.
BÖLÜM III - Evlilikler
Kaybolan aile isimleri
Alfred R. Radcliffe-Brown, kız kardeşin oğlunun annesinin
kardeşine karşı yapmasına izin verilen tüm kötü muameleleri ve saygısızlıkları
sıraladı:
1. Rahim yeğeni, tüm yaşamı boyunca amcasının özel bakımının
nesnesidir.
2. Yeğen hastalandığında, annesinin erkek kardeşi onun adına
kurban keser.
3. Yeğenin, annesinin erkek kardeşine karşı birçok özgürlük
almasına izin verilir; örneğin, amcasının evine gidip onun yemeği için
hazırlanan yemeği yiyebilir.
4. Yeğen, annesinin erkek kardeşi öldüğünde onun mallarından
bir kısmını talep eder ve bazen dullardan birini talep edebilir.
5. Annenin erkek kardeşi atalarına kurban sunduğunda, kız
kardeşin oğlu tanrılara sunulan et veya biranın bir kısmını çalıp tüketir.
"Annenin erkek kardeşi ile ilgili gelenekler ile
babanın kız kardeşi ile ilgili gelenekler arasında var gibi görünen bir
ilişkiye dikkat çekmek istiyorum." Bu ilişkiye amcalık ilişkisinden
hareketle daha sonra amitat adı verilmiştir. Bir erkek, annesinin kardeşine
karşı nasıl özgürlük tanıyabiliyorsa, babasının kız kardeşine de aynı şekilde
itaat etmek zorundadır. Annesinin erkek kardeşi ile kız kardeşinin oğlu arasındaki
şakalaşma ilişkisinin tersine çevrilmiş hali olarak, babasının kız kardeşiyle
olan ilişki de bir kaçınma ilişkisidir.
Babasının kız kardeşi
Theodor Fontane: Stechlin
Fontane'nin iyi toplum romanlarında, tüm karakterlerin dava
adamı olarak yeteneklerine göre belirlendiği romanlarda, sohbete katılmayı
reddeden bir karakter vardır: Teyze Adelheid
Gelinin kız kardeşi
Woldemar von Stechlin, "Stechlinler kısıtlı imkânlara
sahip insanlar" olmasına rağmen, İmparatorluk Ordusu'nun süvari
birliklerinde muhafız subayı olarak pahalı bir eğitim alır. / bunu zengin bir
vaftiz annesi olan teyzesine borçludur.
Gelinin kız kardeşi, yabancı ittifakları yönetmek ve güvence
altına almak için gizli görüşmeler yapmaktan hoşlanan bir akraba çıkıyor.
Damadın kız kardeşi
…
Gelinin kardeşi
Kopenhag'daki Prenses Luise Charlotte sarayı,
Wilhelm döneminin popüler romanlarında saraylara atfedilen
tüm özellikleri taşımaktadır: Burada, şehvetli mabeyinciler ve hafifmeşrep
nedimeler kışkırtıcı sohbetlere dalarlar; Danimarka savaşın eşiğindedir ve kır
gezileri planlanmaktadır.
O zamandan beri, "Danimarka'da birkaç kırmızı yanaklı
[...] herkes soyluluk unvanı alıp bir sahil villası sahibi olmak istiyor,
Fontane'nin romanları, içerdiği çok sayıda konuşma ve yorum
nedeniyle, iyi toplum üyelerinin yaşam biçimlerini taklit edemeyen, ancak yine
de onların konuşma biçimlerini öğrenebilen bir kitle için öğüt verici ders
kitapları olarak kullanılmaya uygundur.
Damadın kız kardeşi II
…
Damadın kardeşi
Poggenpuhl'lar Sınırlı kaynaklar karşısında hanedan
arzularını anlatır.
İlk olarak, bu soylu ailenin sosyal düşüşünün, romanda
Bartenstein, Gerson ve Bleichröder adlarını taşıyan burjuva ve Yahudi asimile
olmuş evlerin yükselişine paralel olduğu belirtilmelidir. Poggenpuhl ailesi,
evlenmemiş kızlarının Yahudi salonlarında sosyalleşmesine izin vererek kendini
geçindirir.
BÖLÜM IV – Vermek
Evin varlığını sürdürmek için yapabileceği üçüncü işlem
hediye vermektir.
Varlıkların transferi / inter vivos: Çeyiz
"çeyiz" terimi, yalnızca ebeveynlerin kızlarına
verdiği hediyeler için kullanılır ve öncelikle nesneleri ve gelinin kişisel
eşyalarını kapsar. Çeyiz bazen "kişisel çeyiz" olarak anılsa da,
çeyizin gayrimenkulleri de kapsadığı söylenir.
Ev kuralları
1870'lere kadar burjuva aile şirketlerinin gizli ev yasası,
Bismarck döneminde aristokrat çevrelerle evlenmeye başlamadan önce, diğer
burjuva şirketleriyle evlilik ittifaklarına girmekten ibaretti. Burjuva aile
şirketleri ile aristokrat evler arasındaki ittifak, dile getirilmeyen bir koşul
olarak, Yahudi evlerinin eşit müttefik olarak dışlanmasına dayanıyordu.
Wilhelm dönemi hanedan siyaseti, servetin kızlar ve çeyizleri,
statünün ise oğullar ve unvanları aracılığıyla değiş tokuş edilmesiyle
karakterize edilir.
En yüksek unvanlar soylu hanedanlara ait olduğundan ve
unvanlar oğullar aracılığıyla değiş tokuş edilebildiğinden, soylu oğullar,
yeterli çeyizleri olduğu sürece, tüm hanedanların kızlarıyla ittifak kurmakta
özgürdürler.
Yahudi hanedanının genellikle verecek bir unvanı
olmadığından, ittifak kurmak için kızlarına bağımlıdır
Yahudi kızı mal verip unvan alırken, Yahudi oğlu ise ittifak
durumunda mal (çeyiz) ve unvan alamadığı için hanesine iki kat zarar verir.
Bu mekanizma, Rothschild'ler tarafından en katı şekilde
uygulanan, oğullar ve kızlar arasındaki iç siyasi ayrımı pekiştirir:
"Kızların Yahudi olmayan soylularla evlendirildiği, erkek soyunun ise tamamen
Yahudi kalması gerektiği bir ev yasası"nda yansıtılır.
(Buddenbrooks) Hermann Hagenström'ün küçük kızı ve Moritz
Hagenström'ün küçük oğlu / Huneus-Hagenström servetinin boşa harcanmaması için
neredeyse birbirleriyle nişanlanmış iki çocuk.
Oğullar
Gustav Freytag: Borç ve alacak
Evlat edinmenin ilk özelliği, edebi topos'tur.
Paul Wallich: Yıllarca süren öğrenme ve seyahat
…
Bitiş
…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder