Philippe
Petit - Yaratıcılık Kusursuz Suç
“Yaratıcılık cesaret ister.”
Matisse
BAŞTAN
UYARI
Bir
Kanun Kaçağının İtirafı
Yaratıcılık hakkındaki kitapları hiç
sevmem.
Çoğu zaman sadece formülleri bir araya
getirirler,
Bu kitapların çoğu (…) sanatın yolunu döşeyen
bütün o özgünlüğü, mizahı, aramazken bulunanı, zarafeti, kural bozan
istisnaları, kişisel tuhaflıkları gözden kaçırır.
Sıra dışı, isyankâr yaratıcılık sürecimin, kendi
rüyalarını gerçekleştirmek isteyenlere ışık tutacağını umuyorum.
…çok erken başladım otoriteye başkaldırmaya.
Altı yaşındaydım, sihirbazlığı öğrendim
kendi başıma; on dört yaşında jonglörlüğü; on altı yaşında ip cambazlığını. Bu
süre zarfında beş farklı okuldan atıldım.
Bilgi kanalım gözlemdi, gücümü ise sezgiden
aldım.
Entelektüel uğraşımın, hayal kurma
özgürlüğümün bir bedeli vardı ki o da yasaklanmak. Ne yapmaya karar verdiysem
izin verilmedi! “Yaratıcılık kanunen yasaktır” sözünü dilimden düşürmedim.
Yaratıcı, bir kanun kaçağı olmalıdır.
Bu kitabın hayal gücünüze rehberlik edeceğini
umut ediyorum.
1
BOŞ
SAYFA
Davet
Olağanüstü bir cömertlikle beni davet eder
boş sayfa…
Siz nasıl yanıt veriyorsunuz boş sayfaya?
Bembeyaz
bir kitap
Sizleri
tutkuyla selamlıyorum
Benim dünyamda motivasyon diye bir şey
yoktur. Ben yapacağım şeyi yapmak için motive olmam. Bir sanatçı olarak, bir
güç tarafından sürüklenir, zorlanır, ileri atılırım; o güç içime o kadar kök
salmıştır, o kadar ikna edicidir ki onu açıklamaya çalışmak beyhudedir. Ama bir
adı vardır: tutku.
Tutku benim yaratıcı bileşenlerimi bir
arada tutan harçtır. Eylemlerimin motorudur. Sürekli hareket halinde olduğu
için sabırsızdır, yerinde duramaz. Israrcıdır.
…sizin tutkunuz nedir?
…baskı mucizesi
2
KAOS
VE DÜZEN
Dörtnala
koşan Kaos
Kaos sözcüğü Yunancadır, “ağzı ardına kadar
açık kalan” anlamına gelir.
Kaosta her şey mümkündür.
Boş verin kuralları!
Kaos ile düzen arasındaki açıklık da benim
tüm dikkatimi alır. Partiküller –sanatsal nitelikte partiküller– arasındaki
boşluk çoğu kez ihmal edilir, oysa bence güzelliği mükemmelliğe taşıyan o
boşluktur. Yıldızlara baktığımızda neden büyüleniriz? Aralarındaki açıklıktan! İpte
yürümekte maharet neye dayanır? Funambule’un [ip cambazı] her bir adımı
arasındaki o çok kısa duraklamaya. O zaman müzik de kısmen notaları arasındaki
boşlukla tanımlanabilir mi? Evet.
Yatmadan önce yastığımın altına çözülmemiş
bir problem koyarım, sadece bir tane…
Düzenin
rayihası
Düzenbaz, banka soyguncusu, yasadışı ip
cambazı, hepsi de aynı şekilde harekete geçer: Hedefleri hakkında bilgi
toplarlar önce. Operasyona hazırlanan CIA ajanı da aynısını yapar, adına
istihbarat toplamak der sadece.
Duruluk. Basitlik. Denge. Mükemmellik.
…parkur
3
GÜVENLİ
EV
Yoktan
yapı
Taşınma
günü
Ne zaman sanatsal bir “suç”a kalkışsam bir
tane inşa ederim.
Sırlarla
ilgili bir ifşa
Tazyikin
tadı
Sabırsızlık –benim kıratımda büyük bir
erdem– Tutku Ağacı’nın bir dalıdır.
Sanal
ziyaret
…tek bir parıltıda bir sonsuzluk uzanır…
Çıkış
Altın
Oran
(Hiçbir sanatçı) Altın Oran’ı bilmeden
kendi çağrısının peşinden gitmemelidir.
4
YIKICI
ÖĞELER
Benim
mekânsal simyam
Ne söylersem söyleyeyim, çevrenizdeki
dünyanın yaratıcılığınız üzerindeki etkisini vurgulamama yetmez.
Negatif
mekân
Hayal edilen her şey belli bir mekânda
tasavvur edilir. Bilinen bir mekânda yapmak istediğiniz işi hayal edin. Artık o
mekân değişmiştir, sizin hayaliniz ona eklenmiştir. Bu noktada mekânın hayalden
önceki hali (nesnel mekân), negatif mekândır. Hayalle dokunulmuş olan ise
pozitif mekândır.
Aletler
Aletler zanaatkârın, sanatçının kolu
bacağının, ruhunun birer uzantısıdır.
Aksesuarlar
Kendi aksesuarlarımı yapmalıyım.
…bu sayede bir samimiyet, bir sahiplik
duygusu kazandım, gördüm ki bunlar nesnelerle olan diyaloğumda çok önemli;
satın alabileceğim hiçbir ekipman parçası bana bunları veremez.
Takvimler
ve hiyeroglifler
Zaman
komplosu
Bir takvim aynı zamanda bana şunu
anımsatır: Zaman hayati önem taşır, bir projede olduğu kadar hayatta da.
Suç
ortakları
Rehavet
Rehavet yaratıcılığı mahveder.
Fiziksel tutum güne pozitif bir ruh
haletiyle başlamamı sağlar.
Eğer duruşunuzu kontrol ederseniz,
hayatınıza daha fazla denge katarsınız.
Nerede
denge?
Solak
ayaklı mısınız?
…tüm gösterilerim ve tüm alıştırma
seanslarım boyunca cambaz ipi üzerinde yürüdüğüm mesafe toplamda 40.000
kilometre kadar… (s. 92)
Dengenin
gizli yüzü
Her şeyinizi dengeye verin. Yani her iki
ayağınızı da eşit şekilde ve her iki elinizi de eşit şekilde kullanın.
Dengesiz
yaşam
…boğa
güreşinin sırları…
5
SUÇ
PRATİĞİ
Pratik
Pratik
yaparken nesnelerle diyaloğum
Hareketi öğrenmek için hareketi kavramam
gerek…
Öğrenmek mi istiyorsunuz, okula gidin.
Hissetmek mi istiyorsunuz, hayata gidin.
Nasıl
dinlenilir
Mola verirken zanaat aletlerinizi bırakmak,
yaratınızı sahnelediğiniz tiyatroyu terk etmek, pratik yaparken yaratmış
olduğunuz bütün o anlamlı simyayı yok etmektir.
Her
gün
Bir
günlüğün önemi
Odaklanma
ve disiplin
…odaklanmak disiplin ister.
Dikkat
oynamak
Mizah kuşkusuz muazzam bir pozitif güç
taşır!
…pozitif olan her şeyden yararlanmak
zorundasınız. Ancak bu sayede hayatınızı kurtarabilirsiniz.
Yaratıcı
paranoya
“Ne güzel bir felaket!”
Le Corbusier
Aşırılı
ölçülülük
…nesi
var duyularımızın?
6
OLAY
ÖRGÜSÜ NETLEŞİYOR
Plan detayları özgürleştirir
Şansa
yaratıcılık
En büyük buluşların birçoğu kaza sonucudur.
Gerçek bir seyyah için yol yoktur.
…mükemmellik arayışı sanatçıyı harekete
geçiren motor olmalıdır.
İcranızı
toplayın
Prova
süreci
Prova
sırasında sonuçlarla kavgam
Yaşama sanatı sizden bir gösteri sanatçısı
çıkarır.
Sabahına uyanmadan bir sonraki günü prova
edin.
Buhar olup uçmadan rüyalarınızı prova edin.
Sezgi
Doğaçlama
Sezgi yaratıcılığın sol eliyse, doğaçlama
da sağ elidir.
Gözlem
Vücut
dili
Planın
dışarı saldıkları
Sezgi, doğaçlama ve gözlem sayesinde
planımı sürekli yenilerim.
…yararsız
icatlar…
7
PROBLEM
CİNAYETİ
“Her sanatta, aksine hareket ederek o
sanatı yıkmaya çalışan şeytani bir ilke vardır”
Robert Bresson
Mazeretler
Som
altından hatalar
Ukrok
/ Korku
“Tutuklusun!”
Kalbe
saplanan ok
Umutsuzluk
tünelleri
Tünelin
ucu
…Kendinizi
şaşırtın!
8
DARBE
Dönüşü olmayan noktalarım sadece birer
noktadır. Üstünde durmaya gerek olmayan bir toplu iğne başı kadar küçük! Bu
noktalarda yönetimi sezgi devralır. Benim sezgim duracak yer istemez; havada hafifçe
süzülür ve bir yarın kenarındaki meltem gibi döner durur.
İmkânsızla
savaşmak
Tek parça halinde kavranması güç olanı
parçalara böl ve küçük lokmalar halinde getir.
İlk
adımı attığımda
Eğer ilk adımı atmak imkânsızla
yüzleşmekse, ikinci adımı atmak da imkânsızı kandırmaktır.
…gizemli
nesneler…
9
NETİCE
Erişilmez olana eriştikten sonra ne olur?
Başarınız fark edilmedi.
Bir bakıma şanslıymışsınız: Ruhunuzu
satmanız için kanınıza girecek aptalca davetler almayacaksınız!
Başarının
tehlikeleri
DTM’den hemen sonra türlü türlü teklifler
aldım:
Hepsinin canı cehenneme dedim oldu bitti.
Tanınmak için yırtınmayın.
Yeni hedefler tasarlayın.
Yakalanırsanız… kaçın!
Bir çocuk keşfedince, boş bir çamaşır
makinesi bir davul takımına dönüşür!
“Budalalığında direten budala, bilge
olacaktır.”
William Blake
SABIR
…yanlış
yönlendirme…
SONRADAN AKLA GELEN
Bir şeyi başarmak isteyenler bir yol bulur;
istemeyenler ise bir özür.
Utanmazca kendi ahlak kurallarınızı
geliştirin, kendi mantığınıza sarılın, kendi evreninizde yaşayın.
---
Creativity:
The Perfect Crime
Türkçeleştiren: Volkan Atmaca
Everest Yayınları
Eylül 2015
