Yaşar Çoruhlu - Demir Çağı’ndan 13. Yüzyıla Erken Devir Türk Sanatı ve Arkeolojisinde El Aletleri

Türklerin net olarak bilinen en eski yurtlarının yer aldığı İç ve Orta Asya (Türkistan), maden yatakları açısından son derece zengin bir bölgedir

 

Radloff, kesici ve delici aletler arasında bilhassa hançer ve bıçaklardan söz ediyor. Bunlar sapı ve kesici kısmı (çift taraflı kesici yüz) ile yekpare olarak üretilmişlerdir.

Uzunluğu genişliklerinin iki misli olan keltlerin yukarı kısmı aşağısı ile bazen aynı genişlikte veya alttan daha geniştir. Geniş olan sırt kısmında iki veya tek kulak şeklindeki çıkıntılar onların saplara bağlandığı yerlerdir. Çok küçük olan keltlerde sapın içine geçirilip çivilendiği deliklerin bulunduğu da görülür. Bazı keltler kürek şekline benzerken bazıları da çapa biçiminde olabilir.

 

Göktürk kurganlarından ortaya çıkarılan bıçaklar J. Özlem Oktay’ın doktora tezinde belirtildiği üzere toplamda 8 tipe ayrılabilir.

(Jale Özlem Oktay, Orta ve İç Asya’da VI-IX.Yüzyıllar Arasında Maden Sanatı: Göktürk Devri (Danışman: Yaşar Çoruhlu), T.C. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Türk ve İslâm Sanatları Programı, Yayımlanmamış Doktora Tezi)

 

Türkler; hayvancılık, avcılık, ve zanaatkârlık ve tarım faaliyetlerine bağlı olarak çeşitli aletler geliştirmiş ve kullanmışlardır.