Engin Topuzkanamış - Ağaçta Dile Gelen Alet Oyma Keseri

“alet yapan hayvan” (homo faber)

 

Bağlama ailesi çalgılarında gövde için en makbul görülen ağaç dut olmuştur.

oyma keseri en çok dutla hemhâl.

 

Oyma keserlerini demirciler yapar. Ocakta tavlanarak dövülen ve şekil verilen demir, kesere dönüşür. Özellikle kesici ağzın ısıl işlemle sertleştirilmesi gerekir.

 

Bileme için Anadolu’da en yaygın bilinen ve kullanılan taş, üstüne yağ sürülerek bileme yapıldığı için yağ taşı yahut Girit’ten geldiği için Girit taşı olarak anılan gri-siyah renkli bir taştır. Su taşları bizde pek bilinmez ve kullanılmaz.

 

Teknenin oyulması bittikten sonra kesere iş kalmaz. Rende, testere, pastarangula, zımpara devreye girer. Teknenin ağzı rende ile düzeltilir. Testere ile kurtağzı tabir edilen üçgen biçimli sap bağlantısı hem sap takozunda hem sapta kesilir. Yine rende tekne ağzının formu verilip kapak oturtulur. Keserle başlayan hikâyemiz tellerle biter.

 

Alet İşler, Ed. Akif Kuruçay, Kanca El Aletleri AŞ Yayını, 2022

…