Platon – Protagoras

Platon – Protagoras – ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ

(Sokrates’in bir arkadaşı)

Sokrates, bahse girerim, gene güzel Alkibiades’in peşinde idi.

(Sokrates)

Sakaldan ne çıkar! Hayranı olduğun Homeros tam Alkibiades’in yaşı olan tüylenme devrinin en sevimli yaş olduğunu söylememiş miydi? (309b)

(Sokrates)

Doğrusu hiçbir bilge Protagoras’la boy ölçüşemez. (309d)

Protagoras’a ne denir? Herkes sofist olduğunu söyler… (311e)

…bize sorulsa, sofist hangi çeşit bilinecek şeyde bilgilidir, ne iş görür? Ne cevap verirdik? Başkalarını konuşmakta usta kılmayı bilir demekten başka ne söylenebilir…

Sofist bizi acaba ne üzerinde konuşmakta usta kılar. (312d)

…bilim satın almak, gıda satın almaktan çok daha tehlikelidir.

…bir kere satın alındı mı, doğrudan doğruya ruha yerleşir… (314a)

Tanrıların var oldukları, ölümlülerin henüz türemedikleri zamanlardı. Bunların yaratılmaları için mukadder olan an gelince, tanrılar toprak, ateş ve bunlara karışabilen şeylerle meydana gelmiş hamurla yeraltında onlara biçim veriyorlardı. Işığa kavuşacakları an yaklaşınca tanrılar her birine lüzumlu olan güçlerin de gereğince dağıtılmasını Prometheus’la Epimetheus’a bıraktılar. (320d)

…ince düşünemeyen Epimetheus, farkına varmadan elindeki bütün güçleri hayvanlara harcamıştı. (321c)

Prometheus insanın korunmasını sağlayacak bir şey bulamayınca Hephaestos’la Athena’nın sanatlar bilgisini ve ateşi çalıyor –çünkü ateş olmadan sanat bilgisi hem olamaz hem de bir işe yaramaz- sonra da onu insanlara armağan ediyor. (321d)

Epimetheus’un yanlışı yüzünden Prometheus’un hırsızlıkla suçlandığı söylenir. (322a)

…suçluları cezalandırmak ne demektir…

…suçlu bir daha yapmasın, başkasına da ibret olsun diye cezalandırılır. Cezanın amacı, gerçekten suçu önlemekse erdem öğretilir bir şey demektir. (324b)

Erdem bir bütündür de doğruluk, ölçü, dinlilik bu bütünün bölümleri midir, yoksa bu saydığım erdemler bir tek bütüne verilen başka başka adlar mıdır? (329c)

Bilgelik de cesaret de erdemin parçalarından sayılabilir değil mi? (329e)

…bir sonuç ancak, se… ise’leri kaldırmakla ispat edilmiş olur. (331c)

…her karşıtın çok değil tek karşıtı var… (332c)

Birbirine karşıt olan şeylerin de karşıt sebeplerden çıktığını söylemiştik.

Hareketler birbirinin karşıtı olunca, bunları doğuran sebeplerin de birbirlerinin karşıtı olması gerekmez mi? (332d)

…bize benzeyen bizim gibi davranacaktır. (338b)

Şairin söyledikleri birbirini tutmazsa, yine güzel mi sayarsın?

“Hayır” (339b)

Şüphesiz iyi adam olmak gerçekten güçtür, ama bir zaman için olmak mümkündür. (344c)

Olmak güçtür ama gene de mümkündür, halbuki olmuş olmak imkansızdır. (344e)

 

…kötülüğün biricik sebebi bilginin elinden gitmesidir. Ama kötü olanın kötü olması mümkün değildir, çünkü o zaten kötüdür, kötü olmak için önce iyi olmak gerekir. (345b)

…Bilgelik, ölçü, cesaret, doğruluk, dindarlık denen bu beş şey bir tek şeye verilen başka başka adlar mıdır, yoksa bu adlardan her biri kendine göre özellikleri olan ve birbirinin aynı olmayan başka başka şeylerin karşılığı mıdır? (349b)

…ölçü sanatı bütün bu yanılmaların önüne geçmez mi? (356e)

Türkçeleştiren: Nurettin Şazi Kösemihal

Sosyal Yayınlar, 2001