Don Juan'ın Öğretileri

Carlos Castaneda - Don Juan'ın Öğretileri

Yaqui Kızılderililerinin Bilgi Yöntemi

 

Carlos Castaneda, Los Angeles'teki Califomia Üniversitesi'nde insanbilim (antropoloji) dalında uzman bir öğrenciydi. Yaşlı bir Yaqui Kızılderilisi olan Don Juan'la tanıştığı zaman, Meksika'nın Sonora yöresindeki Kızılderililerce kullanılan çeşitli tıbbi bitkileri incelemekteydi. Don Juan'ın Öğretileri, bu iki insanın usta ve öğrenci olarak geçirdikleri ilk beş yılın öyküsü…

…

 

…çalışmalarıma gelince, bunu en kısa bir şekilde, Yaqui Kızılderili büyücüsü don Juan Matus'un beni kadim Meksika şamanlarının bilişiyle (cognition) tanıştırmış olması şeklinde özetleyebilirim.

 

Don Juan bu sözlerini açıklayarak, insanoğlu için bu tek önemli şeyi, yani, sonsuzlukla karşılaşmayı kavramasının enerji bağlamında şart olduğunu söylemişti.

 

Şamanlar için farkındalık, canlı enerjinin titreşimsel bir durumudur. Don Juan, Yeryüzü'ndeki tüm organizmaların titreşimsel enerji ye sahip olduklarını ilk görenlerin kadim Meksika şamanları olduğunu söylemişti.

…

 

Don Juan'ın Öğretileri

Sunuş

1960 yazında, Los Angeles'teki California Üniversitesi'nde insanbilim öğrencisiyken, güneybatıya birkaç kez o yöre Kızılderililerinin kullandığı tıbbi bitkilerle ilgili bilgi derlemek için gitmiştim. Burada anlattığım olaylar bu gezilerimden birinde başladı.

 

Don Juan, kendi velinimetini anlatırken, "diahlero" sözcüğünü kullanıyordu.

 

Don Juan değişik amaçlarla ve ayrı ayn üç sanrılandırıcı (halusinojenik) bitki kullanıyordu: Peyote ( Lophophora williamsii), Jimson otu (Datura inoxia-D. meteloidesle eşanlamlı) ve bir mantar (olasıdır ki Psilocybe mexicana) / s. 28

 

Don Juan, öğretilerinin bu bağlamında Datura inoxia ile Psilocybe mexicananın kullanımını erk kazanımıyla, bir "dost" diye adlandırdığı erkle birleştiriyordu. Lophophora williamsiinin kullanımını da bilgelik ya da doğru yaşam bilgisinin kazanılmasına bağlıyordu.

 

Bi dost edinmeye çalışmalısın

Don Juan'ın inanç dizgesinde, bir dost kazanmak demek, yalnız ve yalnız, onun bana sanrılandırıcı otların yardımıyla gösterdiği olağandışı gerçeklik durumlarını kendi çıkarıma kullanmak demekti. / s. 31-32

 

 

 

BÖLÜM BİR

Öğretiler

 

"Peyoteyi öğretir misin bana, don Juan?"

"Neden istiyorsun böyle bi öğrenime girişmeyi?"

Yüreğini bi yokla bakalım, senin gibi bi delikanlı böyle bi öğrenime neden girmek istermiş, önce bunu yanıtla.

Önemli olan, bi işe neden girmek istediğini kesinlikle bilmendir.

 

Bu dünyada hiçbir şeyin armağan gibi verilmediğini, her şeyin zorluklarla öğrenildiğini de ekledi.

 

2

(Mescalito deneyimi)

 

"Kararımı verdim; bi bilgi adamının nasibi olan gizleri öğreteceğim sana."

 

Sen, bizim yaşam biçimimize alışık değilsin; o nedenle, bu belirtiler seni ırgalamıyor. Oysa, ağırbaşlı bi kimsesin. Ama ne yazık ki, hep kendinle haşır neşirsin. Kendi dışında olup bitene bakmıyorsun bile! Sorun burda. Yorar bu, adamı.

 

Mescalito, insanın kendisini aşıp öğrenmesini sağlar. Dost ise insanı dışa çıkarıp ona erk verir.

 

Söyleşilerle öğrenmenin yalnızca zaman savurganlığı değil, üstelik aptallık da olduğunu, çünkü öğrenmenin bir insanın üstlenebileceği en zor görev olduğunu söyledi.

 

3

Dört başlıdır şeytan otu: Kökü, sapıyla yaprakları, çiçekleri, bi de tohumlan. Her biri değişiktir. Onunla dost olan kimsenin bunları bu sırayla öğrenmesi gerekir.

Şeytan otunun erki köklerinden geçer insana. Sapıyla yaprakları sayrılıkları sağaltır; iyi kullanılırsa, insanlığa mutluluk bağışlayabilir bu ot. Üçüncü baş, çiçeklerindedir; insanları çıldırtmaya, onlara boyun eğdirtmeye ya da onları öldürmeye yarar.

Şeytan otunun dördüncü başıdır tohumlar, dördü arasında en erklisi işte bu tohumlardır.

 

"Kızdın mı bana, don Juan?" diye sordum, döndüğümde.

Bu soruma şaşırmış göründü.

"Hayır! Hiç kimseye kızmam ben! Hiç kimse o denli önemli bi şey yapamaz ki. İnsanların edimleri önem taşıyorsa senin için, o zaman kızarsın. Benim için böyle bi şey söz konusu olmaktan çıkmıştır artık." / s. 81

 

Bi insan öğrenmeye başlayınca, amaçlarının neler olduğunu kesin olarak bilmez. Başka bi niyeti vardır, amaçları belirgin değildir. Hiçbi zaman gerçekleşemeyecek ödüller ummaktadır. Çünkü öğrenmenin zorluklarını bilmiyordur henüz. / s. 92-93

 

Yavaş yavaş öğrenmeye başlar

Öğrendiği şey, umduğu, düşlediği gibi çıkmamıştır. Bu durum, onu korkutur.

İşte, doğal düşmanların birincisiyle böyle karşılaşılır: korkuyla!

 

Korkusunu bi kez yitirmeyegörsün insan, artık yaşamında korku nedir bilmez. Korkunun yerini zihin berraklığı alır-korkuyu silen bi zihin berraklığı.

Bu da ikinci düşmanın karşısına çıkarır onu: berraklık!

İnsanın kendisinden kuşku duymamasına yol açar; istediği şeyi yapabileceği inancını verir ona.

Berraklığın yüreklendirdiği kişi, bi türlü durmak bilmez.

 

Korkuyu nasıl aşmışsa yine öyle yapmalıdır; berraklığa meydan okumalıdır.

Ve öyle bi an gelecektir ki bu berraklığın, gözleri önündeki bi noktadan başka bi şey olmadığını anlayacaktır. Böylece ikinci düşmanını da yenmiş olacaktır; artık hiçbi şeyin ona zarar veremeyeceği bi yere ulaşacaktır. Bu, bi hata olmayacaktır. Bu, gerçek bi erk olacaktır.

Düşmanların en güçlüsüdür erk.

 

"Üçüncü düşmanı nasıl yeneriz, don Juan?"

''Ona karşı çıkarak. Bile bile... Kendimizin gibi görünen erkin, gerçekten kendimizin olmadığını kavrayarak...

 

Üçüncü düşmanı böylece yenmiş oluruz.

"Bu da insanı öğrenim yolculuğunun sonuna getirir. Bi de ne görürsün! Sonuncu düşman karşına dikilmiş durmaktadır: yaşlılık!

 

Ama insan silkinir de yorgunluğundan sıyrılır, yazgısının gerektirdiği yaşamı sürdürürse, bu son yenilmez düşmanıyla savaşımda bir an dahi olsa başarılı olursa, işte o zaman bilgi adamı olmuş demektir. Berraklığın, erkin ve bilginin egemen olduğu bu an, yeterlidir onun için.

 

4

"Çağırdığın türkülerin sözlerini öğretebilir misin bana?"

"Hayır, öğretemem. O sözler bana aittir, koruyucunun bana öğrettiği sözler... Gün gelir, sana da kendi türkülerini öğretir, eminim. O güne dek bekle; başkalarından da kendi türkülerini sana öğretmelerini, sen sen ol, isteme! Kimsenin türküsüne de öykünme!" / s. 114

 

Mescalito

"Bir kimseyi tam olarak kabullenince ne olur?"

"Bi insan ya da bi ışık biçiminde görünür ona. Bu tür bi kabulle karşıladığı kimseye hep aynı kalır artık Mescalito. Bi daha değişmez. Ola ki sen onunla karşılaştığında sana bi ışık olarak görünür; seninle uçar da tüm gizlerini serer gözlerinin önüne."

 

5

Diyebilirim ki kendi yaşamımda çok uzun yollardan geçtim; ama bi yere varmış değilim.

 

6

"Şeytan otunun ikinci bölümü uçmakta kullanılır," dedi

 

7

…don Juan, bir yılı aşkın bir zamandan beri ilk kez, bir dost olarak dumanı anlatmaya başladı.

 

8

Mescalito

O senin görmüş olduğun hiçbi şeye benzemez. Bi insan gibidir, ama aynı zamanda insana benzer bi yanı da yoktur.

 

9

Şeytan otu kaza maza dinlemez; seni her yönden sınayacağını söylememiş miydim sana! Ya çok güçlüsün, ya da ot seni çok beğeniyor. Alnın ortası, yalnızca onun erkini kaldırabilen usta brujolar içindir.

 

Şeytan otu bi kadın gibidir; bi kadın gibi pohpohlar adamı. Tuzaklar kurar onlara durmadan. Bulamacı alnına sürmekle onun bi tuzağına düşmüş oldun. Daha nice tuzaklar kuracaktır sana. Ve gene onun oyununa geleceksindir. Uyarıyorum seni. Tetikte dur.

 

10

Dumanı çekmesi çok zor oluyordu. İçindeki karışım çok sıkıydı herhalde.

İlk çekişimde ağzıma ince tozlar gelmişti. Birden ağzımın içini uyuşturmuştu bu tozlar.

 

11

…don Juan, bana acı veren şeyin ruh yitikliği olduğu sonucuna vardı.

 

BOLUM İKİ

Yapısal Çözümleme

 

ÇALIŞMAMA DÜZENİ

BİRİNCİ BİRİM

BİLGİ ADAMI

1) bilgi adamı olmak bir öğrenim sorunudur;

2) bir bilgi adamının sarsılmaz bir niyeti olmalıdır;

3) bir bilgi adamı zihinsel berraklığa sahiptir;

4) bir bilgi adamı olmak için zorlu bir çaba gerekmektedir;

5) bilgi adamı bir savaşçıdır;

6) bilgi adamı olmak aralıksız bir süreçtir;

7) bilgi adamının bir dostu vardır.

 

Bu yedi kavram, öğretide sürekli olarak işlenen temalardır. Bunlar don Juan'ın tüm bilgisinin karakterini belirlemektedir.

 

İKİNCİ BİRİM

BİR BİLGİ ADAMININ BİR DOSTU VARDIR

Bir Dostun Biçimi Yoktur

Bir Dost, Bir Nitelik Olarak Algılanır

 

ÜÇÜNCÜ BİRİM

BİR DOSTUN KURALLARI VARDIR

 

DÖRDÜNCÜ BİRİM

KURALLAR ÖZEL OYBİRLİGİYLE DOGRULANIRLAR

Velinimet, kendisi olmadan kuralların doğrulanamayacağı bir kimsedir.

 

KAVRAM DÜZENİ

ÇÖMEZ

 

ÖZET

 

Ekler

…

The Teachings Of Don Juan - A Yaqui Way of Knowledge

…

Türkçeleştiren: Nevzat Erkmen

Söz Yayınları

4. Basım: 2002