Süleyman Sami Demirel’in Hayatı ve Siyasi Faaliyetleri

Şimşek, Derya (2011), Süleyman Sami Demirel’in Hayatı ve Siyasi Faaliyetleri, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Tanzimat Fermanı

Tanzimat, çöküşü durduran bir dönem (İlber Ortaylı, “Tanzimat”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, VI. Cilt, 1985, İstanbul, s. 1545-1547) olmasının yanı sıra oluşturduğu baskı ile padişahın sahip olduğu mutlak iktidarı sınırlandırması bakımından da ayrıca önemlidir.

1856 tarihinde ilan edilen Islahat Fermanı ile 1839 Tanzimat Fermanı’nın ilkeleri teyit edilmiş.

…devam eden çağdaşlaşma ve yenileşme hareketleri, 1876 Kanun-i Esasisi ile anayasal bir rejime oturmuştur.

Padişah 14 Şubat 1878 yılında Meclis-i Mebusân’ı kapatarak anayasayı askıya almış böylece bu dönem on ay yirmi beş gün devam edebilmiştir.

1908 yılında ilan edilen II. Meşrutiyet döneminde de devletin sosyal ve siyasî bütün müesseselerinin modernleştirilmesi devam etmiş.

Bütün bunlara rağmen Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’nın ardından 1922 yılında Osmanlı Devleti sona ermiştir.

Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde yürütülen mücadele, başarı kazandı ve ardından yine onun liderliğinde ülkede siyasî ve kültürel kurumlar inşa edildi.

24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması imzalanmış, 29 Ekim 1923’te de Cumhuriyet ilan edilmiştir.

Atatürk’ün vefatının ardından İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni 12 yıl temsil etmiş ve 1945 yılına kadar olan ilk süreç içerisinde devleti tek partili rejim ile yönetmeye devam etmiştir.

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından, Türk delegasyonu, San Francisco Konferansı’na katılmış ve Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Türkiye’deki demokratik gelişmelerin önündeki engellerin kaldırılacağı yönünde söylemlerde bulunmuştur.

1925’ten sonra kurulan tek parti yönetimi kitlesel bir desteğe hiçbir zaman sahip olamamıştı. Toplam nüfusun %80’i kırsal kesimde yaşamaktaydı ve bu insanların yaşamında herhangi bir iyileşme sağlanamamıştı (s. 6).

1950’lerin başlarında Türkiye demokrasiye yöneldi.

Seçimler 14 Mayıs 1950 tarihinde yapıldı.

…seçime katılım oranı %89.30 oldu. 8.905.576 seçmenden, 7.958.055’i oy kullandı ve DP seçimi ezici bir çoğunlukla kazandı.

İktidarı devralan DP, TBMM’de yapılan seçimlerle Cumhurbaşkanlığı’na Celal Bayar’ı, Meclis Başkanlığı’na Refik Koraltan’ı, Başbakanlığa Adnan Menderes’i getirdi. Ordunun darbe yapacağı söylentileri, Menderes Hükümeti’nin orduda büyük tasfiye yapmasına yol açtı (s. 9).

...