Fernando Pessoa – Anarşist Banker

Fernando Pessoa – Anarşist Banker

…banker / dostum dalgın dalgın sigarasını tüttürüyordu.

Sohbet … ölü gibi … aramızda yatıyordu.

…sohbeti diriltme çabasıyla aklımdan tesadüfen geçiveren ilk düşünceye sarılıverdim.

“…eskiden anarşist olduğunuzu söylediler.”

“Şimdi de anarşistim.” (s. 7)

Anarşizmin kuramı ile uygulaması bende –evet, banker olan bende; hatta büyük tüccar, vurguncu bile diyebilirsiniz bana- birleşiyor ve kusursuz ifadesine kavuşuyor. (s. 9)

Hiçbir şey miras kalmadı bana

Sahip olduğum tek şey zekâ ve irade (s. 10)

…okuyordum, tartışıyordum ve aptal biri olmadığımdan tatminsizlik içindeydim, kaderime ve bana dayattığı toplumsal koşullara karşı derinden isyan duyuyordum.

…

Bilinçli biriydim. İçimdeki isyanı … anlama yönünde çaba harcadım. Bunun üzerine bilinçli ve inançlı bir anarşist oldum. (s. 11)

Anarşist kimdir? İnsanları doğduklarında toplumsal bakımdan eşitsiz kılan adaletsizliğe isyan eden biri – basitçe ifade edersek özü budur.

Doğa’nın adaletsizliklerini bir yana bırakabiliriz.

Ama toplumdan ve toplumsal uzlaşmalardan kaynaklanan adaletsizliklerden niçin kaçınmaya çalışmayalım?. (s. 12/13)

Tek kötülük, doğal gerçekliklere gelip yapışan toplumsal uzlaşma ve kurgulardır.

Toplumsal kurgular sayesinde şu ya da bu olunur. Peki ya bu toplumsal kurgular neden kötüdür? Çünkü bunlar kurgudur, çünkü doğal değillerdir.

Dolayısıyla, istisnasız tüm kurguların ortadan kaldırılmasını hedefleyen saf anarşist sistemden başka her sistem, kurgudur. (s. 15)

Doğal olan şey içgüdüden kaynaklanandır.

İçgüdüye en fazla benzeyen şey alışkanlıktır. (s. 16)

Devrimci bir rejim savaşçı bir diktatörlüğün ya da daha açık deyişle askeri ve zorba bir rejimin dengidir, çünkü toplumun bir bölümü tarafından tüm topluma dayatılmıştır. (s. 19)

“Anarşist olduğunuzu gayet iyi anlıyorum.

Buna karşılık, anlayamadığım şey tüm bunlardan bir bankerin nasıl doğabildiği…”

“Hiçbir şey hayal edemiyorsunuz.” (s. 22)

Anaşist, özgürlüğü kimin için ister? Tüm insanlık için. Tüm insanlık için özgürlük nasıl elde edilir? Toplumsal kurguları tamamen yok ederek.

Çözümümü hatırlıyor musunuz?

…toplumu burjuva düzeninden kurtarıp özgür toplum düzenine bir çırpıda geçiren, ani, sert, ezici bir toplumsal devrim. (s. 25)

…özgeci ve dayanışmacı varlığın tersi, yani sadece bencil biridir insan. (s. 27)

Zorbalık

…toplumsal kurguların boyunduruğu altında olan insanlara uygulanıyordu. (s. 34)

…birine yardım etmek onun yeteneksiz olduğunu kabul etmek olur. (s. 35)

..özgür bir gelecek için çalışmak istiyorduk ve elde ettiğimiz tek kesin sonuç, zorbalık yaratmak olmuştu. (s. 36)

Zorbalığın üzerine zorbalık binecekse, hiç olmazsa sahip olduğumuzu, en azından alışkın olduğumuzu koruyalım. (s. 37)

Bu durumda ne yapmalı?

Aynı hedefe ulaşmak için çalışmalıyız, ama… ayrı ayrı. (s. 40)

Keşfii derhal yoldaşlarıma açıkladım.

Hepsi ağzımın payını verdi. (s. 42)

Böylece toplumsal kurgularla aramda savaş ilan edildi. (s. 44)

…savaşta düşmanın hakkından nasıl gelinir? İki biçimde; ya öldürürsün, yani yok edersin; ya da hapsedersin, başka deyişle, boyun eğdirirsin ve güçsüz kılarsın. (s. 46)

Toplumsal kurguların ilki, en önemlisi… paradır. (s. 48)

Hangi amaç için olursa olsun, karşılığında doğal, yani bencilce bir karşılık olmadan çalışmak doğal değildir.

…bu sürecin sonunda zengin oldum. (s. 50)

“Kusura bakmayın ama…

Savaştığınızı iddia ettiğiniz bu toplumsal kurguların herhangi bir temsilcisinden farkınız yok.” (s. 53)

…büyük para babalarını değil ama sermayenin kendisini yok edin, hiç para babası kalır mı? (s. 54)

…tek kelimeyle onlar sözde anarşist, bense tek gerçek anarşistim. (s. 58)

(Ekler)

…çocuklar aşırı derecede yemek yer.

…yoğun bir şekilde düşünülen fikirler aynı yoğunlukla hissedilir. (s. 63)

Banker ve büyük tüccar olduysam bu, anarşist inançlarıma rağmen değil onlar sayesindedir. (s. 65)

İnsan yoksulsa ama üzerinde bir burjuva cilası varsa, onlara “küçük insanlar” denir. Çalışıyor ama belli bir rahatlık içerisindeyse, “halktan insanlar” denir. (s. 66)

Sosyalizm de komünizm de nefret rejimleridir.

Sosyalizm ve komünizmin hedefi emekçiyi yükseltmek değil, burjuvayı indirmektir. (s. 72)

Anarşizm, insanın kalbine Doğa’nın yerleştirdiği doğal dinsizliktir. (s. 77)

Çeviren: Işık Ergüden

Can Yayınları, Mart 2006