Satın Alma Veritabanı Yönetim Sistemi ve Bir Uygulaması
…maliyet kontrolü ve güçlü bir rekabet potansiyeli için
etkin çalışan bir satın alma süreci hayati önem taşımaktadır.
-doğru zaman, doğru miktar, doğru fiyat, doğru kalite ve
doğru kaynak seçimi- nasıl gerçekleştirilebileceği, elektronik ortam üzerinden
yürütülen bir sistem ile bu sürecin nasıl iyileştirilebileceği tartışılacaktır.
Satın Alma Yönetimi
Günümüzde minimum stok ile çalışmak ve en uygun şartlarda
satın alma yapmak zorunluluktur.
Satın alma departmanı, malzemelerin performansını,
özelliklerini, fonksiyonlarını, temin edilebilirliklerini ve tedarikçilerini
bilmelidir.
Satın Alma Süreci
…satın alma talebi: talep edilen malzemenin açıklamasını,
istenen miktar ve kaliteyi, istenen teslim tarihlerini, teslim yerini / içerir.
Satın alma / tedarikçileri / belirler.
…siparişi verir. / pazarlık bu aşamada yapılır.
Tedarikçilerden gelen mallar kalite ve miktar yönünden
kontrol edildikten sonra tedarikçiden teslim alınır. / bilgiler tedarikçi
değerlendirme dosyalarına işlenir.
…tedarikçilerin belirlenmesi: tedarikçilere ilişkin / bilgi
kaynakları /
Tedarikçi Değerlendirme Kriterleri
Tedarikçinin tecrübesi, tanınmışlığı ve sertifikaları /
Endüstrinin kabul ettiği standartta sertifikalarının (ISO 9000, DİN, TSE vb.
gibi) olup olmadığı da tedarikçinin değerlendirilmesi açısından önemli bir
kriterdir.
Fiyat düzeyi / işlem stili ve kültürü / finansal durumu / Esneklik
ve teknik yeterlilik
Tedarikçi Seçimi
Tedarikçi, işletmenin yönetim ilkelerini bilmeli
Tedarikçinin / tutarlı bir yönetim sistemi olmalı
teknolojik gelişmelere yatkın olmalı
gerekli üretimi karşılayacak şekilde yatırım imkanı olmalı
…
“Kategori Yönetimi” kavramı, satın alma kavramının yerini
almaya adaydır.
Kategori Yönetimi; ürün gruplarını bağımsız birer işkolu
gibi ele alarak, müşterileri tatmin etmek için gerekli düzenlemeleri yapan
dairesel bir süreçtir (s. 9).
Kategori Yöneticisi; müşterilerin verimli ve karlı bir
şekilde hizmet almalarına, başta tedarikçiler olmak üzere tüm iş ortaklarıyla
entegre bir biçimde iş yapabilmelerine zemin hazırlarlar.
Satın Alma Teknikleri Yönetimi
Müzakere, / davranışları etkileme özelliğine sahip olan
bilgi ve gücün kullanılmasıdır.
Güç: Rekabetin gücü / Risk almanın gücü / Uzman olmanın
sağladığı güç /
Zaman: Taraflar pazarlık süreci sonuna yaklaşınca strese
girerek pazarlığı hemen sonlandırmak ister. Bu nedenle müzakere için ayırdığı
süre uzun olan taraf daha güçlü olacaktır.
Bilgi: Satın alma verileri içinde “ürün tedarikçileri”,
“birden fazla tedarikçi için ürün listeleri” vb. bulunur.
Müzakereye başlamadan önce karşı taraf hakkında, ürettikleri
malın maliyeti, nelere öncelik verdiği, pazarlığa ne kadar süre ayırdığı, nasıl
bir organizasyon olduğu vb. konularda bilgi toplamak uygun olacaktır (s. 12).
Malzeme İhtiyaç Planlaması
…stok yönetimi için kullanılan bir metot / büyük ölçekli bir
üretim yönetimi sistemidir.
MİP /
(1) Neye ihtiyaç duyuluyor?
(2) Ne kadar miktarda ihtiyaç duyuluyor?
(3) Ne zaman ihtiyaç duyuluyor?
(4) Sipariş ne zaman verilmeli? / sorularının yanıtlarını
üretmeyi amaçlar.
MİP sisteminin etkinliği ve verimliliği, verilerin kayıt ve
dosyaların bütünlüğüne bağlıdır. Kalite, veriye ulaşılabilirlik, zamanlılık ve
doğruluktan doğrudan etkilenir (s. 14).
MİP periyodik olarak yeniden yapılandırılır. Yenileyici
yaklaşım, az sıklıkla yapılan planlamaya yönelik tasarlanmıştır ve parti işleme
tekniklerini kullanır.
MİP sisteminin üç ana girdisi vardır. Bunlar Ana Üretim
Programı, stok bilgileri ve ürün yapısı bilgileridir.
MİP sistemi, basitçe, ürün ağacından yola çıkarak ana ürünün
talebine göre bağımlı parçaların talebini belirlemeye dayanır. Her son ürün
için bilgiler titizlikle saklanmalıdır; aksi takdirde yanlış malzeme siparişi
verilebilir ve gerekli malzemeler temin edilemeyebilir.
Ana Üretim Programı
Ana üretim planlaması, MİP sisteminin temel girdisi ve onu
yürüten kuvvettir. MİP, Ana Üretim Programını alarak onu zaman-bazlı parça
ihtiyaçlarına dönüştürür.
AÜP genellikle zaman bazlı ihtiyaçlar şeklinde ifade edilir.
AÜP’nin temel iki girdisi müşteri siparişleri ve ürün satış
tahminleridir.
Ürün Yapısı Bilgileri
…ürünü üretmek için gerekli tüm malzeme, parça veya montaj
parçaları ile ilgili tüm bilgileri içerir.
Bilgisayar kullanımının getireceği faydalar:
1. Büyük miktarlarda veri saklayabilme yeteneği
2. Bilgiye hızlı erişim
3. Söz konusu bilgileri organize etmek ve onlara erişmek
için paket programların bulunabilirliği… / s. 20
Stok Bilgileri
Stok bilgileri, her stok için eldeki mevcut ve sipariş
edilmiş miktar durumunu içerir.
MİP sistemi kullanımının sağladığı faydalar
• Satışları artırır.
• Fiyatları düşürür.
• Stok miktarını azaltır.
• Müşteri servislerinin iyileşmesini sağlar.
• Pazar talebinin daha iyi karşılanabilmesini sağlar.
• Ana programın değiştirilebilmesi yeteneği sağlar
(esneklik).
• Hazırlık ve değiştirme maliyetlerini azaltır.
• Boş geçen zamanı azaltır. / s. 23
MİP yaklaşımı, başlıca son ürün-parça ilişkisine dayalı
üretim sistemlerine uygulanabilir.
Kapasite İhtiyaç Planlaması
Kapasite planlama, kapasiteyi ölçerek üretim ihtiyaçları ile
uyum içinde olacak şekilde seviyelerini ayarlar.
Kaynak İhtiyaç Planlamasının amacı, üretim planını
karşılayacak olan ana kaynakların bütünleşik olarak seviyelerini belirlemektir.
Kaba Kesim Kapasite Planlamasının amacı, Ana Üretim Programı
ihtiyaçlarına göre gerekli kaynakları belirlemektir.
KİP, kısa dönemden orta döneme kadar bir planlama aralığında
malzeme planının uygulanabilmesi için gerekli spesifik işgücü ve
makine-teçhizat miktarını belirler.
KİP, bir organizasyona düzeltici önlemleri zamanında
alınabilecek şekilde iş merkezlerindeki aşırı yüklemeleri, düşük yüklemeleri ve
darboğazları görebilme imkanı sağlar.
Üretim Kaynakları Planlaması
…üretim-pazarlama, mühendislik ve finans bilgilerini
organizasyonların toplam organizasyon planı için birleştiren daha karmaşık bir
sistemdir.
ÜKP üretim yapan bir şirketin malzeme-tezgah-para-insan gibi
kaynaklarının eş güdüm içinde kullanılmasını sağlamak için geliştirilmiş bir
yöntemdir.
Kurumsal Kaynak Planlaması
…işletmelerde mal ve hizmet üretimi için gereken işgücü,
makine, malzeme gibi kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan
bütünleşik yönetim sistemlerine verilen genel addır.
Uygulama Projesi
Bir havalimanı işletmesinde incelenen satın alma süreci…
Access / MySQL / IBM DB2 / SQL Server / PostgreSQL / Oracle
Veritabanı seçiminden sonra tabloların yapılandırılması…
Veritabanı olarak MS SQL server, güvenlik ve sürekliliği
açısından kullanılmış... Web programlama dillerinden ASP tercih edilmiş...
…öncelikle kullanıcı tablosu oluşturulmuş
Satın alma yapılacak malzemeler için firmalardan istenen
tekliflerin kaydedildiği tablo…
Sipariş tablosunda satın alma kararı verilen firmaya verilen
sipariş formu tutulur.
Satın alma formlarının tutulduğu tablo
Satın alma yapılan firmaların yer aldığı tablo
Talebi yapılan malzemelerin listesi
Uygulama Bulguları
Satın Alma, verilen siparişlerin kaydından malın teslim
alınmasına ve fatura girişine dek tüm aşamaları kapsayan tümleşik bir süreçtir.
Tedarikçi firmaların teslim süreleri ve fiyat bilgileri
kayıt altına alındığından tedarikçi performansı oluşturulur
Sonuç ve Değerlendirme
…
…
Akteke, Halil (2007), Satın Alma Veritabanı Yönetim Sistemi
ve Bir Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü
…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder