Grafik
Kanon - Russ Kick - Grafik Kanon 1
Gılgamış Destanı'ndan Shakespeare ve Tehlikeli
İlişkiler'e
Gılgamış Destanı
Destanın "standart versiyonu" MÖ 1000 yıllarında,
Akad dilinde yazılmış on iki kil tabietten oluşur; bu versiyonu, Babil'de Sin-lekke-Unninni adlı bilginin (aynı zamanda
şeytan kovucu ve muhtemelen şair) destanı günümüzdeki haline getirmek için daha
önce yazılmış materyalle sözlü versiyonu kendi hayal gücünü de katarak
birleştirdiği ve yazdığı bilinmektedir.
Tabletler, MÖ yaklaşık 2500 yılında yaşamış Uruk Kralı
(bugünkü Irak), kudretli yarı tanrı Gılgamış'ın hikâyesini anlatır. Gılgamış
kibirlidir ve halkına zulmetmektedir.
Tanrılar / Enkidu adında vahşi bir adam yaratır. Bir tapınak
fahişesi, Yabani Enkidu'yu yedi gün süren bir cinsel eğitimle uysallaştırıp
medenileştirir, sonra da onu Uruk'a getirir. Enkidu burada Gılgamış'la kavgaya
tutuşur. Daha sonra dost olurlar. Sedir Ormanı'na gidip ormanın canavar
korucusu Humbaba'yı öldürürler.
Uruk'a döndüklerinde Tanrıça iştar, Gılgamış'a kur yapar,
fakat reddedilince onu tanrı babası Anu'ya şikayet eder. Anu da intikam almak
amacıyla Uruk'a Göklerin Bağası'nı gönderir. Gılgamış ve Enkidu vahşi hayvandan
kıyma yapar ve Enkidu boğanın parçalarını iştar'ın üstüne fırlatır. Tanrılar
ceza olarak Enkidu'yu öldürür.
Artık ölümden korkan Gılgamış, tanrıların asla ölmeyeceğini
bildirdiği Utnapiştim'den ölümsüzlüğün sırrını öğrenmek için dağları, ölüm
nehrini ve başka tekinsiz yerleri geçeceği destansı bir yolculuğa çıkar.
Utnapiştim ona denizin dibindeki bir bitkiyi yiyerek
gençliğini geri kazanabileceğini söyler. Gılgamış bitkiyi bulur ama bir yılan
gelip bitkiyi yer.
Kır Kurdu İle Çakıltaşları
Kızılderili masalı
gökyüzünün (hilebaz kır kurdunun kibri ve beceriksizliği
yüzünden) geceleri neden böyle göründüğünü anlatan masalı
Suların içindeki parlak çakıl taşlarını toplayın, sonra dağa
çıkın ve taşlarla gökyüzünde ulaşabildiğiniz kadar yükseğe kendi suretinizi
çizin.
Orman canlıları söyleneni yaptı; gökyüzüne kendi suretlerini
çizdiler, parıldayan yıldızlar oldu bu taşlar ve geceleri gökyüzü böylece
aydınlandı.
Kır kurdu duydu bu olanları ve çakıl taşı toplamaya başladı,
daha çok ve daha çok taş topladı. Herkesten daha çok taş toplamaya çalıştı ve
gökyüzünde kendi suretini çizebileceği bir boşluk aradı. Aradı ve sonunda
buldu. Uzanıp yükseklere çizmek istedi ama ayağı boşa bastı ve düştü, o düşünce
topladığı taşlar saçıldı etrafa ve diğer orman canlılarının çizim yaptıkları
taşlara çarpıp onları da düşürmeye başladılar öyle ki sonunda bütün çizimler,
suretler bozuldu. Hikâyeye göre, gökyüzündeki yıldızlar, kır kurdu yüzünden
bozulan suretlerden geriye kalan, etrafa saçılan çakıl taşlarıdır. Kurdun ışığa
doğru uluması, yüce ruhtan hatasının affını dilemesi ve tekrar orman
canlılarına suretlerini çizebilmeleri için izin vermesi içindir.
Homeros – İlyada
İlyada, Troya kuşatmasının son yılında yaşanan olayları konu
alır.
Savaş, Sparta Kralı Menelaus'un eşi Helen'i kaçıran Troya
Prensi Paris yüzünden çıkmıştır.
Homeros – Odysseia
Odysseus (ya da Ulysses) İlyada'nın devamında İthaka'daki
evine ve aşırı sabırlı eşi Penelope'ye doğru gemiyle yola koyulur.
Benim adım hiç kimse.
Sappho – Şiirler
Şiiri gönül meselelerini ifade etmekte kullanan ilk
şairlerden biridir,
Sappho'nun şiiri, aradan geçen iki bin beş yüz yıla rağmen
aşkın hiç değişmediğini gösterir.
Euripides – Medea
Medea ihanete uğrayan ve intikam peşinde koşan kadınların
prototipidir.
Kolhis'in (bugünkü Gürcistan) barbar kralının kızı ve güneş
tanrısı Helios'un torunu Medea
Altın postun peşindeki Jason’a yardım eder. Jason onunla
evlenir, iki çocukları olur.
Korint kralı Kreon, Jason'u kendi kızıyla evlendirmek ister.
Jason teklifi kabul eder ve Medea’nın trajedisi başlar.
Nasıl da keder içindeyim burada. Kocamın beni terk ettiği
bu yerde…
Jason’un çocukları… İğrenç bir annenin oğulları,
babanızla birlikte siz de yok olup gidin…
Böylece karanlık
sanatıma başvurarak öldürücü zehrimle prenseslere layık bir esvap dokudum.
Giysiyi evleneceği kadına hediye olmak üzere Jason’a verdi.
Genç kız elbiseyi giyindi. Giysi sarmaşığın ağaca dolandığı
gibi kızın bedenine sımsıkı yapıştı ve onu boğarak öldürdü.
Medea’nın intikamı bitmedi: Cesur ol yüreğim! Silahını
kuşan, ne kadar korkunç da olsa yapman gerekeni yap! Hadi benim cüretkâr sefil
elim, kılıcını tut. Ağlayın çocuklar...
Aristofanes - Lysistrata
Tiyatronun diğer devleri tragedyalar yazmayı tercih ederken,
Aristofanes komedinin kralı oldu.
Yunan kent devletlerinden oluşan ittifak yıllardır
savaşmaktadır ve Yunan kadınları bundan bıkmış usanmış durumdadır.
Lysistrata bir plan yapar. Plana göre erkekler savaşa son
verene kadar kadınlar kocalarıyla sevişmeyeceklerdir.
Oyun müstehcenliği ile nam salmıştır.
Tevrat'tan – Ester Kitabı
milattan önce dördüncü yüzyılda yazıldığı tahmin edilen
Ester Kitabı'nda, Kitab-ı Mukaddes'in en güçlü kadın karakterlerinden birinin
hikayesi anlatılır.
Pers Kralı Ahaşveroş Kraliçe Vaşti'nin (tacı hariç) çıplak
bir şekilde konukların huzuruna çıkarılmasını emreder,
Kraliçe bunu reddeder ve tacı başından alınır. Ahaşveroş
Ester'i yeni kraliçesi yapar. Kralın Yahudilere karşı olan eylemlerine engel
olur. Yahudilerin dini bayramı Purim'de bu kurtuluş kutlanır.
Platon – Şölen
bu diyalog, yalnızca erkeklere açık bir davet veren Atinalı
şair Agathon'un evinde geçer.
Davetliler Eros'u övecek söylevlerde bulunmayı kabul eder.
Böylece aşk, arzu ve seks masaya yatırılır, övülüp tartışılır.
Aristofanes, eğlenceli olduğu kadar, tuhaf bir şekilde
kulağa mantıklı da gelen yaratılış mitini anlatır.
Lao Tzu - Dao De Jing
2500 yıl önce yazıldığı düşünülmektedir. Gerçekliğin nihai
yapısı hakkında seksen bir kısa, şiirsel özlü sözden oluşur.
Evren kutsaldır onu değiştirmeye kalkışırsan, bozarsın.
Sahip olmaya kalkışırsan, kaybedersin.
Kabın işe yaramasını sağlayan içindeki boşluktur.
Aptal insan iyi olmaya uğraşır, olamayışı da bundandır.
Vyasa - Mahabharata
en uzun şiirdir
200.000'i aşkın dizeden oluşmuştur.
Mahabharata en temelde, baba tarafından kardeş çocukları
olan iki düşman grubun öyküsünü anlatmaktadır
Ölü Kral Pandu'nun beş oğluyla (Beş Pandava)
Kör Kral Dhatarastra'nın yüz oğlu (Yüz Dhartarastra).
Düşman kuzenler, Ganj Nehri üzerinde, karşı karşıya
gelirler.
Öyküde Tanrı Vişnu'nun enkarnasyonu olan mavi derili Efendi
Krişna da yer alır.
Konfüçyus
Batı dünyası için İncil neyse, Konfüçyus'un Beş Klasik'i de
Doğu Asya için o
Beş Klasik adıyla bilinen bu eserde halk şarkıları,
ilahiler, mitler, saray günceleri, felsefi önermeler, görgü kuralları, yönetime
dair ipuçları ve de en ünlüsü, kehanet kitabı I Ching (Değişimler Kitabı) bir
araya geliyor.
Konfüçyus kendi memleketinde Kongzi adıyla biliniyor
Tevrat'tan – Daniel Kitabı
Kitabın ilk yarısı, Babil Kralı Nebukatnezar'ın topraklarını
fethettiği Yehuda Krallığı'ndan kendisine hizmet etsinler diye zorla
beraberinde götürdüğü Daniel ve üç asil israilli'nin başından geçenler
hakkındadır. Daniel kralın rüyalarını yorumlama yeteneği sayesinde sarayda
itibar kazanmıştır. Kitabın ikinci yarısı, Daniel'i Eski Ahit'in müjdecisi
yapan dört ilahi kehaneti konu alır.
Lucretius - Şeylerin Doğası Üzerine (De rerum natura)
Lucretius 7400 dizelik şiirini fiziksel acıyla duygusal
kargaşayı asgariye indirmeyi ve tasasız bir sakinliği azamiye çıkarmayı savunan
Epikür felsefesini açıklamak amacıyla yazar.
Epikürcülüğün benimsediği haliyle fizik bilimi ve bu
felsefenin evrenin yapısına, dünyaya, insan bedenine ve benzeri şeylere dair
açıklamaları üzerinde durur.
Vergilius – Aeneis
Roma'nın kuruluşuna dair bir kahramanlık destanıdır.
Şiir on bin dizeydi, Vergilius ölmek üzereyken, metnin
yakılmasını istedi.
Aeneis, İlayda’nın hemen ardından başlar.
Troyalı savaşçı Aeneis babası, oğlu ve birkaç kişiyle
birlikte alevlerin arasından kaçar. Aeneis'in ilk yarısı İtalya’ya yaptıkları
tehlikeli yolculuğu tasvir eder. Yol boyunca hayaletler, tanrıçalar ve kâhinler
Aeneis'a kaderinde muazzam bir şehir, yeni bir Troya kurmak yazdığını
söylerler.
Dövüştüğü Turnus’u öldürürken: “Bu şehri kuruyorum senin
kanının üstüne”
Yeni Abit'ten – Vahiy Kitabı
Vahiy Kitabı, muhtemelen edebiyat kanonundaki en tuhaf
eserdir. Babil Fahişesi, Mahşerin Dört Atlısı, Yaratık, yedi boynuzlu ve yedi
gözlü kuzu, insan yüzlü çekirgeler, yedi başlı ejderha, sahte peygamber, iblis,
ölüm boruları çalan melekler ve başka tuhaf karakterlerle dolu bu dört görü
dizisi, dünyanın o bildiğimiz sert ve kanlı sonu ile İsa’nın yeryüzündeki bin
yıllık krallığının kuruluşunu öğrenmek için edebi bir rehber, ruhani gelişim
için şifreli bir kılavuz ve sihirli mantarların yol açtığı şiddetli bir
halüsinasyon olarak yorumlanmaktadır.
Wang Han, Cui Hu, and Li Bai – Üç Tang Şiiri
Tang hanedanı (MS 618-907) dönemi
Çin tarihinin en büyük nazım eseri bu üç yüz yıllık dönemde
yazılmıştır
"Hudut Şarkısı"nın yazarı Wang Han hakkında hiçbir
şey bilinmemekle birlikte, Cui Hu ile şiiri "Başşehrin Güneyindeki
Köy"ün ardında muhtemelen uydurma bir öykü vardır. Cui Hu'nun devlet
memurluğu sınavına girmek üzere başşehre giden girişken bir alim olduğu
söylenir. Kırlık alanda yürürken, su isternek için bir çiftçinin kapısını
çalar. Onu çiftçinin güzeller güzeli kızı karşılar. Ertesi sene yıllık sınava
giderken yine o eve uğrar, ancak kimseyi bulamaz. Üzüntüyle şiirini kapıya
bırakır. Birkaç gün sonra geri dönerken, üzgün çiftçi kızının şiiri bulunca
hastalandığını söyler. Çiftçinin kızı hayallerinin erkeğinin sesini duyunca
iyileşir ve evlenirler.
"Ay Altında Bir Başına Alem" şiirinin yazarı Li
Bai (namıdiğer Li Po), ülkesinde adeta ilahlaşmıştır.
…benimsediği görevlerin arasında biçarelerin maruz
kaldıkları haksızlıkların öcünü almak da bulunan 'gezgin bir şövalye' olarak
yaşamış ve bu uğurda kılıcıyla birkaç kişiyi de öldürmüştür. Ayrıca evinin
yakınındaki dağlarda birkaç yıl Taocu keşiş olarak inzivaya çekilmiştir.
Beowulf
3200 dizeyi bulan şiir eski İngilizceyle yazılmıştır ve milattan
sonra beşinci yüzyılda İskandinavya’da geçer. İlk bölümde, şimdiki Danimarka'da
yaşayan bir Alman kabilesi olan Danların Kralı bir musibetle başa çıkamamaktadır
-Grendel adındaki canavar büyük şölen salonunu işgal edip bütün savaşçılarını
katleder. Başka bir Alman kabilesinden, şimdiki İsviçre’de yaşayan Gotlardan gelme
Beowulf kraldan, canavarın hakkından gelmek için izin ister ve böylece edebiyat
tarihinin en destansı dövüş sahnesi başlar.
İkinci bölümdeyse Beowulf, Grendel'in suyun altında yaşayan
öfkeli annesiyle savaşır. Hikâyenin üçüncü ve son bölümü elli yıl sonrasında
geçer; artık Gotların Kralı olan Beowulf bir ejderhayla kıran kırana bir
mücadeleye girişir ve sonunda ikisi de ölür.
Murasaki Shikibu - Genji'nin Hikayesi
Dünyanın ilk romanı kabul edilir
İmparatorun oğlu ve düşük sınıftan bir metresi olan
Genji'nin romantik maceralarını temel alan romanda, Genji genellikle aristokrat
çevreden sayısız kadın ve kıza kur yapar,
romanda Heian dönemindeki siyaset sahnesine de tanık oluruz.
Genji öldüğünde oğlu (öyle olduğu sanılsa da gerçek oğlu değildir) ve torunu,
kitabın son bölümünün ana karakterleri olarak, farklı farklı kadınların
peşinden koşarlar, bazen de aynı kadın için rekabete girişirler.
Abelard ve Heloise'ın Mektupları
yedi mektup
Abelard, Heloise'ın amcasının evinde kalırken genç kızı
baştan çıkarmak niyetiyle ona özel ders vermeye gönüllü oldu.
Heloise'ın amcası bu izinsiz derslerden haberdar olunca
durumdan hiç hoşnut kalmayıp çifti ayırdı. Heloise, Abelard'a hamile olduğunu
yazınca birlikte Abelard'ın kız kardeşinin evine saklandılar.
çift gizlice evlense de genç kadın amcasıyla yaşamaya devam
etti.
Amcası Heloise'ı taciz etmeye başlayınca Abelard karısını
Paris'in dışında bir rahibe manastırına yerleştirdi. Bu hamle karşısında
öfkeden deliye dönen amca bir gece Abelard'ın evini basıp onu hadım etti. Çok
geçmeden Abelard da bir manastıra kapandı. Heloise da Abelard da kendi
manastırlarının önderleri oldular. Birbirlerini bir daha hiç görmediler.
On beş yıl kadar sonra Abelard bir keşişe uzun,
otobiyagrafik bir mektup yazdı ve mektup bir şekilde Heloise'ın eline geçti.
Hemen Abelard'a acı ve aşk dolu bir mektup yazdı
üçü Heloise'dan, dördü Abelard'tan olmak üzere yedi kez
yazıştılar.
Bingenli Hildegard – O Nobilissima Viriditas
Bingenli Hildegard'ın ismi de ömrü boyunca görüler ve
translarla yaşayan mistik rahibeler arasında yer alır.
on ikinci yüzyılda yaşamış
Tarihteki en büyük kadın besteci olarak kabul edilir,
ilahilerinden biri olan "O nobilissima viriditas",
Tanrı'dan, Hazreti isa'dan, Hazreti Meryem'den ve başka azizlerden doğrudan söz
etmemesiyle dikkat çeker,
1001 Gece Masalları
Acem, Hint ve bölgedeki diğer milletlerin hikâyelerini bir
araya getiren 1001 Gece Masalları'nın geçmişi karışık olsa da bu derleme
bilinen formuna 1300'1erin ilk yarısında bir Kahirelinin çeşitli masalları ve
el yazmalarını yöresel tat da ekleyerek birleştirmesi ve derlemesiyle
ulaşmıştır.
Batı dünyasında en çok bilinen Ali Baba, Sinbad ve Alaaddin
gibi masallar, aslında Ortadoğu hikâyeleri olmasına rağmen Avrupalı
tercümanların ilaveleridir.
"Balıkçı ile Cin" çok katmanlı masal
biçiminin tipik bir örneğidir. Masalda balıkçı cine bir papağanın masalını
anlatır, ama papağanın da anlattığı başka bir hikâye vardır.
İki Kukulu Kadın
birçok edebi derlemede olduğu gibi, 1001 Gece
Masalları'ndaki öykülerin bir kısmında da kendilerini tatmin edemeyen sersem
kocalarına ihanet etmek için yaratıcı yöntemler bulan ihmal edilmiş kurnaz
eşlerin öyküleri anlatılmıştır.
masalda, bir devlet memuru onun karısı ve bir seyisin öyküsü
anlatılır.
Mevlana – Yedi Öğüt
hümanizmi iliklerimize kadar hissettiren Mevlana
Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.
Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.
Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol.
Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol.
Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol.
Hoşgörülükte deniz gibi ol.
Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol.
Dante Alighieri – İlahi Komedya
İlahi Komedya, Dante'nin defalarca Papa'nın isteklerine
karşı gelmesi sonucu sürgün edilmesiyle ortaya çıkar.
İlk iki yolculuğunda (Cehennem ve Araf) Dante'ye Romalı şair
Vergilius rehberlik eder. Cennet boyunca yaptığı yolculukta ise asla birlikte
olmadıkları, hatta tam anlamıyla iletişim kurmadıkları halde yoğun bir aşk
beslediği Beatrice eşlik eder.
eser ağırlıklı olarak Katolik teoloji ve ruhsal yolculuk
üzerinedir.
Cehennem, İlahi Komedya'nın en fazla bilinen ve en
etkileyici bölümüdür. Hiç kimse günahkârlar tarafından çekilen cezaların
uygunluğuna ve özgünlüğüne karşı koyamaz. İkiyüzlüler dışarıdan bakıldığında
gayet güzel ama içleri kurşun gibi ağır cüppeler giyer. Falcıların başları
geriye dönüktür. Açgözlüler, leş kokan çamurun içindedir domuzlar misali.
Başkalarına karşı şiddet uygulayanlar kan ırmağında kaynar durur. Dalkavuklar
ise ahiret hayatlarını bokun içine batmış halde geçirirler.
Padmasambhava ve Karma Lingpa - Tibet Ölüler Kitabı - Bordo Thodol
Orijinal belgelerin, dokuzuncu yüzyılda yaşamış ve Tibet'e
Budizmi getirmiş Hintli Budist usta Padmasambhava tarafından yazıldığı
söylenmektedir. Bordo Thodol'un 1300'1ü yılların ortasında Karma Lingpa
tarafından Gampodar Dağı'nın zirvesinde bulunduğu söylenmektedir.
François Villon – Son Balad
Villon 1400'lü yılların ortalarında fakir bir ailenin çocuğu
olarak dünyaya geldi.
Üç ay boyunca dibi ışık göremeyecek denli derin, pis bir
kuyuya hapsedildikten sonra / 2000 dize uzunluğunda otobiyografik bir şiir olan
edebiyat şaheseri Le Grand Testament'u [Büyük Vasiyetname] kaleme almıştır.
"Son Balad" eserdeki son şiirin adıdır.
Geoffrey Chaucer - Canterbury Masalları
Anlatıcı ile yirmi dokuz yolcu Thomas Becket'in anıtmezarına
gitmektedirler ve zaman geçirmek için aralarında bir masal anlatma yarışması
düzenlerler. İyi eğitimli ve görmüş geçirmiş Geoffrey Chaucer ortaçağa dair tüm
bilgi ve deneyimlerini bu uzun manzumeye aktarmıştır.
Bathlı Hanım şimdiye dek yaratılmış en önemli edebi
karakterlerden biri kabul edilir. Dünyevi, şehvetli ve samimidir; dört koca
eskitmiştir ve şimdiki kocasını da gömmeyi umduğundan, altıncısını arıyordur.
Thomas Malory - Arthur'un Ölümü
Malory önceki iki yüzyıl boyunca su yüzüne çıkan Normandiya
masallarını derleyip çevirmiş, biraz Eski İngiliz esintileri, belki biraz da
kendi yarattığı hikâyeleri kattıktan sonra bunları tutarlı bir olay örgüsünde
düzenlemiştir.
İnka Oyunu - Apu Olantay
İnkalardan tek bir oyun bugüne dek gelebildi.
bir aşk hikayesini konu alır. Büyük re is ve savaşçı Apu
Ollantay ile imparatorun kızı Cusi Coyllur
Prensesle ancak kraliyet kanı taşıyan biri evlenebilir.
Shi Nai'an - Su Hududu Haydutları (Ya Da Bataklık Haydutları)
Çin'in Dört Büyük Klasik Romanı'ndan biridir
Shi Nai'an'ın on dördüncü yüzyılda kaleme aldığı ve Song
Hanedanlığı döneminde yaşamış bir grup gerçek eşkıyanın kahramanlıklarının abartılarak
anlatılması üzerine kurulu bu muazzam romanda, Lianghan Bataklığı'ndaki 108
anti kahramanın aksiyon dolu maceraları yer alır.
Japon Noh oyunu - Hagoromo
1300’lerde aristokratlar için yazılan Japon dramıdır.
Yazarı bilinmeyen Hagoromo, Noh oyunlarının en
popülerlerinden ve en kalıcılarından biridir. Bir balıkçı, bir tennin'in, yani
melek, havai ruh yahut semavi bir dansçı olarak çevirebileceğimiz bir varlığın
kazara düşürdüğü Hagoromo'yu bulur.
Popol Vuh
Mayaların yaratılış hikayesini, kahraman ikiz kardeşlerin
destansı maceralarını, Kişe Mayaların mitolojik tarihlerini ve hükümdarlarının
soyağacını anlatır.
Avilalı Azize Teresa'nın Görüleri
George Peele - Sıcak Güneş, Serin Ateş
Meşhur şiir The Love of King David and Fair Bethsabe [Kral
Davut ile Batşeba'nın Aşkı) adlı oyununun açılışında yer alır.
Wu Cheng'en - Batıya Yolculuk
Budist rahip Xuan Zang ülkesindeki mevcut Budist metinlerin
kalitesinden hiç memnun olmayan rahip, kutsal yazıtların orijinallerini
getirmek üzere tek başına harekete geçerek Hindistan'a gider. Gobi Çölü'nü ve
donmuş bir sıradağı geçer, haydutlarla ve düşman muhafızlarla dövüşür, ama akıl
almaz bir şekilde yolculuğunu tamamlar ve on yedi yıl sonra elinde 600'den
fazla metinle memleketine geri döner. 1500'lü yılların sonlarında yazar, şair
ve Rönesans adamı Wu Cheng'en bu hikâyenin kendi versiyonunu kaleme alır ve
Batıya Yolculuk Çin'in en büyük dört klasik romanından biri olur.
İlk on üç bölüm, rahibin yolculuğunda daha sonra onun müridi
ya da yoldaşı olacak dört karaktere odaklanır. İlk yedi bölüm Budist
manastırında çalışarak olağanüstü güçler edinen Maymun'a ayrılmıştır.
Edmund Spenser - Kraliçe Peri
Spenser, kitabının yedinci ila on ikinci ciltlerini yazdığı
sırada vefat ettiğinden şiir tamamlanamamıştır.
Kitapların her biri Kraliçe Peri'nin göreve yolladığı bir
şövalyenin öyküsünü anlatır ve bu altı şövalye Hıristiyanlığın erdemlerinden olan
kutsiyeti, ılımlılığı, iffeti, dostluğu, adaleti ve nezaketi simgeler. Üçüncü
kitabın şövalyesi Britomart'ın kadın olması ilginçtir.
William Shakespeare - Bir Yaz Gecesi Rüyası
(Shakespeare’in) ne doğduğu ne de öldüğü gün bellidir
Bir Yaz Gecesi Rüyası ilk olarak 1595-96 yıllarında
sahnelendi.
William Shakespeare - Kral Lear
muhtemelen 1605-06 yıllarında yazılmıştır.
Miguel Cervantes - Don Quijote
Cervantes, yiğit şövalye masallarının fazla duygusal, zekâ
çürüten saçmalıklar olduğunu düşündüğünden, parlak zırhlı şövalyeler ve başı
dertte olan genç kızların öykülerini okumaktan zihni bulanmış bir karakter
geliştirdi. Don Quijote aile yadigârı eski bir zırh giyen arazi sahibi bir
beyefendidir, küheylan sandığı ihtiyar beygirin sırtına atlar ve şövalyelik
ruhu hülyalarını yaşamaya başlar.
Ayakları yere basan Sancho Panza ise dostunu beladan uzak
tutmaya çalışır, ama sonunda Don Quijote'nin yaptıklarının ceremesini hep o
çeker.
William Shakespeare – 18. Sone
“Seni bir yaz gününe mi benzetmeli yoksa?"
William Shakespeare – 20. Sone
sone bir erkeğe yazılmıştır,
John Donne – Pire
"Pire"de, anlatıcı bir kadını kendisiyle sevişmeye
ikna etmeye çalışır.
Bir pire, anlatıcının kanını emdikten sonra malum kadının
üstüne sıçrar ve onun da kanını emer. Bunu gören anlatıcı, bu pirenin içinde
kanlarımız birbirine karıştı, birleştik, der.
Andrew Marvell - Nazlı Hanım
Şiirde bir erkek, bir kadını sevişmeye ikna etmeye çalışır.
Kadın da ilgilidir, ancak belki naz yapmak, belki de edepsiz bir harekette
bulunmamak adına erkeği oyalamaktadır.
Aphra Behn - Bağışla Günahlarımızı, Affet Bizi
İngilizce yazan ilk kadın yazarlardan biri olarak kabul
edilir.
cinsel temaları ele alıyor olması, onu daha da öncü
kılmaktadır.
John Milton - Yitik Cennet
insanların Şeytan'ın kışkırtmasıyla doğru yoldan çıkmasının
Adem ile Havva üzerinden anlatılışı
Milton Şeytan'ın eylemlerini ve dürtülerini öylesine
başarılı anlatır ki eserdeki ana kahraman Tanrı değil, Şeytan'dır.
Jonathan Swift - Gulliver'in Gezileri
denize açılan cerrah Lemuel Gulliver'in maceralarını
anlattığı romanın en bilinen kısmı, kahramanın bir kaza eseri küçük insanların
yaşadığı Lilliput ülkesinin kıyısına çıktığı birinci bölümdür.
Voltaire - Candide
Candide romanın başında Pollyanna'yı anımsatan bir
iyimserdir, ama diğer karakterlerle birlikte bitmek bilmeyen, saçma denecek
ölçüde aşırı talihsizlikler ve felaketler yaşar. Ve Pangloss karakteri
(Leibniz'in bir karikatürüdür) daima olumlu bir yorum getirmeyi başarır.
Candide sonunda görüşünü değiştirir,
Olayları olduğu gibi kabul eder, ateş hattından uzak durur
ve hayatla dinginlik içinde geçinip gider…
Jonathan Swift - Mütevazı Bir Öneri
yazar, İrlandalı yoksulların çocuklarının gıda olarak
İngiliz zenginlerine satılmasını tavsiye ediyor
Planının maliyete, yemek pişirmeye ve ahlaka yönelik
ayrıntılarını tek tek açıklıyordu. O sıralar İrlanda halkı İngiliz hükümetinin
acımasız ekonomik yaptırımları ve siyasi baskıları altındaydı.
makale edebiyat fakültelerinde hiciv konusunda temel eser
olarak okutuluyor.
Benjamin Franklin – Genç Bir Adama Sevgili Seçimi Konusunda Öğütler
Kadınlar güzelliklerini kaybettiklerinde daha iyi olmaya
çabalarlar. Erkekler üzerindeki etkilerini sürdürebilmek için güzelliklerindeki
düşüşü faydalarını artırarak ikmal ederler. İrili ufaklı bin bir iş öğrenir ve
hastalandığınızda tüm dostlarınızın en şefkatlisi, en faydalısı oluverirler.
Böylelikle hoşlukları devam eder. Bunun içindir ki iyi olmayan yaşlı kadın pek
yoktur.
James Boswell – Londra Günlüğü
Samuel Johnson'ın hayatını anlattığı Life of Johnson
[Johnson'ın Hayatı] adlı biyografinin de yazarıdır.
Londra Günlüğü yazarın hayatının belki de en önemli olayını,
Samuel Johnson ile tanışmasını da içeriyor.
Benjamin Franklin - Brüksel Kraliyet Akademisi'ne Mektup
Deneme gayrı resmi kaynaklarda "Gururla Osurun"
başlığıyla bilinse de bu sözler metinde geçmez
Mary Wollstonecraft – Kadın Hakları İçin Bir Savunma
Choderlos de Laclos - Tehlikeli ilişkiler
Tehlikeli ilişkiler akıcı ve lezzetli diliyle, şahsi
intikamları uğruna etraflarındaki herkesi acımasızca yönlendiren iki sefih
sosyopatın öyküsünü okuduğunuzu unutturur.
…
Türkçeleştiren: Özlem Yüksel, Nurcan Başer, Elif Ersavcı,
Bilge Ceren Şekerciler, Gözde Serteser, Serpil lşıldar
Kolektif Kitap Yayını, 2012
Grafik
Kanon - Russ Kick - Grafik Kanon 2
Kubilay Han’dan Bronte Kardeşler ve Dorian Gray’in
Portresine
Samuel Taylor Coleridge - Kubilay Han
yazılış hikayesi…
"Kubilay Han" zengin ve gizemli imgelerle dolu
büyüleyici ve güçlü bir şiir.
Samuel Taylor Coleridge - ihtiyar Denizcinin Manzumesi
Şiir yarı deli bir yaşlı denizci tarafından esir alınan bir
düğün konuğunun ağzından aktarılır, denizci konuğa boynuna asılı albatros ile
"su, su dört bir yan su, ama bir damla bile yok içmeye" dizelerini
içeren denizdeki o meşhur ve acayip tecrübelerini anlatır.
William Blake - Masumiyet Alametleri
"Masumiyet Alametleri" şiirini muhtemelen 1803
yılında, Masumiyet ve Tecrübe Şarkıları'ndan çok sonra, bir defterine yazmış ve
hiç yayımlamamış. Bu şiir Blake 1827'de öldükten otuz altı yıl sonra gün yüzüne
çıkmış.
Görmek dünyayı bir kum tanesinde,
Cenneti bir yaban çiçeğinde...
Almak sonsuzluğu avuçlarının içine,
Ebediyeti ise bir saate.
...
Bir köpek açsa sahibinin kapısında,
haber verir yıkılışını devletin;
yollarda helak edilmiş bir at,
yalvarır tanrıya insanoğlundan intikam için;
her çığlığı avlanan o tavşanın,
aslında düşen gözyaşıdır yiten aklın.
Bir tarla kuşu kanadı kırık,
sessizliğe boğar şarkısını üç başlı meleğin.
İnsanoğlu eğlencesi üzerine dövüşe hazırlanmış bir horoz,
ürkütür yükselen güneşi.
Her bir ağıtı kurdun ve aslanın,
bir insan ruhunun cehennemden yeryüzüne inişi.
Orada ve burada gezişi bir vahşi geyiğin,
tek koruyucusu insan karakterinin.
Halk tarafından hor görülmüş bir kuzunun kanı,
ve her şeye rağmen bağışlayışı celladını…
Haykırışı yarasanın gece çökerkenki,
terk edişi inançsız bir zihniyeti.
Ve yine gece çökerken bir baykuşun gelişi,
inançsızın korkusunun dile gelişi.
Küçük çalıkuşunu inciten adam,
sevilmeyecektir hiçbir zaman başka bir adam tarafından.
Bir öküzü bile hiddete boğabilen adam,
sevilmeyecektir hiçbir zaman başka bir kadın tarafından.
...
Her kim ki alay konusu eder bir bir çocuğun inancını
işte o alay konusu olur yaşamda ve ölümde
her kim ki şüpheyi sokar bir çocuğun aklına,
kurtulamaz çürüyen mezarında
ama her kim ki saygıyla karşılar bir çocuğun inancını
o zaman galip gelir cehenneme ve ölüme.
...
Gelmiş geçmiş en güçlü zehir,
Caesar’ın defne tacının eseri.
ama o bile yenemez,
nasıl tahrip edebilir ki kuşanılmış bir zırhı?
Ancak altın ve mücevherler süslediğinde sabanı,
bütün oklar imrenecek,
barış dolu sanata!
Bir bilmece ya da cırcır böceğinin kanat çırpışı,
uygun bir cevaptan şüphe edebilmek içindir.
Karıncanın adımı ve kartalın yolu
aksakları bile felsefeye karşı gülümsetebilir.
ve gördüğü şeyden şüphe eden,
ne yaparsan yap, inanmayı seçmeyecektir.
...
Bir tutkuya sahip olmak kişiye iyi gelebilir,
fakat tutkuysa kişiye sahip olan bu hiç iyi değildir.
Fahişe ve kumarbazlar, devlet eliyle yetkili,
inşaa ederler, bu devletin kaderini…
JaneAusten - Gurur ve Önyargı
Sağlığında kitaplarının çoğu iyi satış rakamlarına
ulaşmıştı, ama hepsi de kendi ısrarıyla isimsiz basılmıştı (erken dönem
romanları "Bir Hanım" ya da " ... romanının yazarı"
imzasıyla piyasaya çıkmıştı). İsmi ancak ölümünden sonra kitaplarının kapaklarında
yer almaya başladı.
George Gordon, Lord Byron - Yürüyor Güzellikle
Percy Bysshe Shelley - Ozymandias
Shelley'nin antolojilerde en çok yer alan şiiri "Ozymandias"
da hükümdar ve krallara karşı aynı öfkeli ve umursamaz tutumu sergiler.
William Wordsworth - Dolaştım Bulut Misali
Şiir, Wordsworth ve kardeşi Derethy'nin 1802 yılının Nisan
ayında, her zamanki gibi yürüyüşe çıkmışken başlarından geçen bir olaya
dayanıyor.
John Keats - Ey Yalnızlık
Mary Shelley - Frankenstein
Lord Byron 1818 yılının Mayıs ayında Cenevre Gölü'nün
kenarında yaşıyordu, Percy Bysshe Shelley ile sevgilisi ve müstakbel eşi, on
sekiz yaşındaki yazar Mary Godwin Shelley de katıldı.
Bir gece hep birlikte hayalet hikayeleri okuduktan sonra,
Byron korku hikayeleri yarışması yapmayı önerdi.
Mary bir konu bulamamıştı, ama çok rahatsız edici bir rüya
-bir hayal- görüp uyandı. Rüyasında bir biliminsanı ceset parçalarını
birleştiriyor ve elektrikle canlandırıyordu. Yaz boyunca öyküsünü yazdı,
Frankenstein; ya da Modern Prometheus 1818'de basıldı,
1831'de de günümüzdeki versiyonu olan gözden geçirilmiş bir nüshası daha
yayımlandı.
…ceset parçalarını birleştirerek yapılan ve yıldırımla şok
verilerek canlandırılan yaratık olağanüstü zekidir. Bulduğu klasik eserleri
okuyup kendi kendini yetiştirmesi sayesinde konuşmaları etkili ve felsefidir.
Bir kır evinde yaşayan aileyi gözetleyerek kendisinde eksik olan ve hiç sahip
olamayacağı sevgiyi öğrenir. Duyarlı ve şefkatlidir, yaratıcısı ve karşılaştığı
insanlar tarafından dışlanmak onu üzer.
Grimm Kardeşler – Masallar
onlar önemli görevler üstlenmiş birer bilimciydi
halk öykülerinin özgün halleri her çeşit şiddetle ve
gaddarlıkla, bedenlerin parçalanması gibi korkunç ölümlerle, ahlaksızlıkla,
komik ve anlamsız benzetmelerle doluydu.
John Keats - La Belle Dame Sans Merci
En iyi şiirlerinin neredeyse tamamını 1819 yılında yazmış
"Ode on a Grecian Urn" [Yunan Küpüne Od] ve
"Ode to a Nightingale" [Bülbüle Od] gibi şiirlerden oluşan ölümsüz
altı oddan dördünü söz konusu yılın Mayıs ayında, bir diğerini de hemen
öncesinde, Nisan'da kaleme almış
son od "To Autumn"u [Güz'e] ise yine aynı yıl tek
bir günde, 19 Eylül'de yazmış
William Blake - Kudüs: Dev Albion'un Zuhur Edişi
Ya bir düzen kuracağım ya da başka birisinin düzeninin esiri
olacağım.
Nat Turner ve Thomas R. Gray - Nat Turner’ın İtirafları
Kuzey Amerika’daki köle ayaklanmasının tarihi
Virginia'da kölelerin düzenlediği ve hayata geçirdiği en iyi
bilinen isyana Nat Turner öncülük etti. Turner olağanüstü entelektüel ve
karizmatik biriydi.
Turner ve çetesi kendilerini olabildiğince beyaz insan
katletmekle görevlendirilmiş Tanrı'nın intikam melekleri olarak görüyorlardı.
Bazı fakir beyazlara kıyamamakla birlikte, çoğu aileyi baltalar ve kör
bıçaklarla kıyımdan geçirip; yaşlı, kadın, çocuk demeden önlerine çıkan tüm beyazları
öldürdüler.
Mahkemenin görülmesini beklerken, Turner özgürce hatta
gururla hikâyesini yerel bir avukat olan Thomas R. Gray'e anlattı.
Mary Shelley - Ölümlü Ölümsüz
sonsuz yaşamın olumsuz yanlarını keşfeden bir simyacı
çırağını konu alıyor.
Sonu gelmeyen zamanın ağrılığı hiç geçmeyen saatlerin
sıkıntısı…
Hans Christian Andersen – Masallar
Andersen'in 168 çocuk masalının ironi, ince bir mizah
duygusu, sosyopolitik çağrışımlar ve zaman zaman ortaya çıkan bir karamsarlıkla
bezeli olduğu sonradan anlaşıldı.
Andersen "deliren bir büyükbaba, genç bir kadınken
sürekli gayriresmi çocuklar doğurduğu için hapse mahkum edilen bir büyükanne ve
görünüşe bakılırsa Kopenhag'da randevuevi işleten bir teyzenin" dahil
olduğu renkli bir aileden geliyordu.
Leigh Hunt – Rondeau - "Jenny Öptü Beni"
(bir şiir türü olmasına rağmen bu şiir bir rondeau
değildir). Kısa ve öz oluşu, neredeyse tamamının tek heceli kelimelerden
oluşması şiirin gücüne güç katar.
Şiir, Thomas Cariyle'ın eşi Jane Cariyle için yazılmış.
Charles Dickens - Oliver Twist
Şubat 1837'den Nisan 1839'a kadar Bentley's Miscellany
[Bentley'nin] dergisinde yayımlandı.
Kraliçe Victoria tahta oturmasının üstünden henüz iki yıl
geçmeden günlüğüne Oliver Twist için, "fevkalade ilginç" yazdı,
görünen o ki anlatılan sefalet karşısında şaşkına dönmüştü.
Dickens sosyal ve ekonomik reform için propaganda yapmaktan
hiç vazgeçmedi.
Edward Lear - Jumbliler
Edward Lear saçmalığın mucitlerinden değilse de
duayenlerinden sayılır. Hem düzyazıları hem de ritmik şiirleri uyduruk
kelimeler, alakasız deyişler, imkânsızlıklar, zıtlıklar ve benzeri şeyler
üzerine kuruludur.
Heinrich Hoffman – Der Struwwelpeter
Der Struwwelpeter'deki ahlak dersi veren on masalın hepsi de
çok abartılı değil, ama çoğu yumurcakların ölümü ya da sakatlanmasıyla son
buluyor.
Alman doktor ve psikiyatr Heinrich Hoffmann bu hayali
canavarlığı üç yaşındaki öz oğlu için elleriyle yazıp resimlemiş.
Edgar Allan Poe
Korku janrının önderlerinden olan Poe aynı zamanda polisiye
türünü yarattı ve erken bilimkurgu örneklerini
öksüz kalıp babası tarafından terk edilmesi; depresyon,
alkolizm, afyon; yirmi yedi yaşındayken on üç yaşındaki kuzeniyle evlenmesi
(karısı yirmi dört yaşında veremden öldü); maddi sıkıntılar, istikrarsız
başarılar; bilinmeyen bir nedenden ve sayıklayarak tuhaf şekilde ölmesi…
Kuzgun
Öyküler ve Şiirler
Charlotte Bronte - Jane Eyre
1847 yılı Charlotte Bronte'nin Jane Eyre, Emily Bronte'nin
Uğultulu Tepeler ve Anne Bronte'nin Agnes Grey romanlarının basıldığını gördü.
Tarihteki en müthiş yaratıcı başarılardandır bu.
Kadın kahramanın tutkulu sesi Victoria dönemi edebiyat
dünyasını kasıp kavurdu.
Emily Bronte - Uğultulu Tepeler
Bronte Kardeşler, Altı kardeşten biri bile kırkıncı yaşını
göremedi. Kötü yazgıları, Anne'in doğumundan iki yıl sonra kanserden vefat eden
anneleri Maria'yla başlamıştı. Ailenin ilk iki çocuğu, Maria Jr. ile Elizabeth
on ve on bir yaşlarındayken altı hafta arayla veremden öldüler. Hastalığı
Bronte kızlarının çoğunun gittikleri korkunç yatılı okulda kapmışlardı. Diğer
dört kardeş yetişkinlik yıllarına erişebildiler, ama sekiz ay içinde erkek
kardeşleri Branwell ile kız kardeşleri Emily ve Anne'i kaybettiler. En uzun
yaşayan Charlotte oldu, ancak otuz dokuz yaşını doldurmasına haftalar kala aynı
hastalıktan hayatını kaybetti.
Emily Bronte'nin Heathcliff'i yaratırken ilham aldığı model,
Lord Byron'ın, Milton'ın Şeytan'ının özelliklerini benimsediği ve romantik
şairin otoportresi olan uzun Manfred şiiridir.
Natbaniel Hawthorne – Kızıl Damga
Roman, Bostan'un henüz hala Püriten bir kolon i olduğu
zamanlarda, kocası ingiltere'deyken zina suçu işleyen Hester Prynne'ın maruz
kaldığı sıkıntıları anlatır. Bu ilişkiden gayrimeşru bir kız çocuğu olur ve
Hester hapiste bir süre kaldıktan sonra göğsüne zina suçunu (adultery)
simgeleyen kırmızı bir A harfi takmaya mecbur bırakılır. Kocası şehre gelir
ancak Hester'ın eşi olduğunu gizli tutar.
Herman Melville – Moby Dick
Denizcilik hikayeleri, epik destanlar, Eski Ahit,
Shakespeare ve antik Yunan tragedyaları, söylevler, monologlar, balina avcılığı
kılavuzları, operalar, paradiler ve daha neler neler ... Roman bunların hepsini
ve daha fazlasını içerir, ama bir yandan da bunların hiçbiri değildir.
Henry David Thoreau – Walden
Thoreau hayatın başka nasıl yaşanabileceği üstüne bir deney
yapmak istedi. İki küsur yıl boyunca Concord, Massachusetts'in iki kilometre
kadar dışındaki Walden Gölü'nde kendi elleriyle yaptığı tek odalı kulübede
yaşadı.
Bu kitap Thoreau'nun hayatta neyin önemli olduğunu keşfetme
çabası aslında.
Walt Whitman - Çimen Yaprakları
Bedene ve cinsel boşaltım da dahil bedenin bütün işlevlerine
övgüler yağdırılması. Erkek bedenine duyulan özel hayranlık.
Whitman yaşamının belli dönemlerinde öğretmenlik yaptı ve
çeşitli New York gazetelerinde aklınıza gelebilecek her konumda -dizgici,
editör, köşe yazarı, yayıncı- olarak çalıştı.
Fitz Hugh Ludlow - Haşhaş Yiyen
1857'de basıldığında muazzam ilgi gördü.
Haşhaş Yiyen'in yayımlanmasını izleyen yirmi beş yıl içinde
ABD'nin çoğu büyük şehrinde özel haşhaş salonları açıldı.
Charles Darwin - Türlerin Kökeni
1846'dan başlayarak tam sekiz yıl teknelerin altına yapışan
bir tür kabuklu deniz canlısı üzerine araştırmalar yapıp bu konuda çığır açacak
dört ciltlik bir kitap yazdı.
Frederick Douglass – Misery Dağı’ndan Mesaj Var
kaçıp özgürlüğüne kavuşan bir köleydi.
Şimdilerde unutulmuş olan kölelik karşıtı yasaları övdü.
Victor Hugo – Sefiller
Paris'te üç gün içinde bütün kitaplar satıldı.
Papa IX. Pius, Sefiller'i kilisenin yasaklı kitaplar
listesine dahil etti ve kitabın kopyaları İspanya'da herkesin gözü önünde
yakıldı.
Jean Valjean bir somun ekmek çaldığı için on dokuz yıl hapis
yattıktan sonra salıverilmiştir.
Valjean doğru yolu bulur ve başka bir şehirde adını Mösyö
Madeleine olarak değiştirerek bir fabrika işletmeye başlar.
Fantine Madeleine'in fabrikasında bir iş bulur
Valjean kadına arka çıkarak onu korumaya çalışır.
Fantine ölür ve Valjean Casetle'in fedakâr koruyucusu haline
gelir.
Emily Diekinson - Ben Durup Ölümü Bekleyemediğim için
Dickinson'ın en bilindik eserlerinden biri.
“Gerçeği anlat, ama eğip bükerek” sözleri meşhurdur,
O hayattayken yayımlanan şiirleri bir düzine etmiyordu, biri
dışında hepsi gazetelerde yayımlanmış ancak hiçbirinin altında şairin adı
yazmamıştı.
Ben durup ölümü bekleyemediğim için
O nazikçe durdu benim için…
Ağır ağır gittik acelesi yoktu…
Mayasız içki Tattım
Gustave Flaubert - George Sand ile yazışmaları
Gustave Flaubert mükemmel üslubuyla tanınır.
Flaubert, Eylül 1866'da Sand'a gönderildiği anlaşılan ilginç
bir mektupta hem reenkarnasyona olan inancından söz ediyor, hem de önceki
yaşamlarını sayıyor.
Lewis Carrol - Alice Harikalar Diyarında
4 Temmuz 1862'de Charles Dodgson (Oxford Üniversitesi'ndeki
Christ Kilisesi Koleji'nde matematik öğretmeni olarak görev yapan bir yüksek
lisans öğrencisi), Christ Kilisesi'nin başrahibi Henry Liddell'ın üç kızıyla
birlikte bir sandal gezisine çıktı. Başrahibin o sırada on yaşında olan ortanca
kızı Alice, Thames Nehri'nin üzerinde ilerlerlerken Dodgson'dan kendilerine bir
hikâye anlatmasını istedi. Dodgson da, daha önce yaptığı gibi, tavşan deliğine
düşüp kendini tuhaf bir yerde bulan Ali ce adlı bir kızın hikâyesini anlatarak
onları eğlendirdi.
Alice ondan bu hikayeleri yazmasını rica etti
Dodgson onun bu isteğini yerine getirdi.
Dodgson taslağı yayıncı Macmillan'a göstermeye karar verdi.
Macmillan taslağın epey genişletilmiş bir versiyonunu
(orijinal uzunluğunun neredeyse iki katını) Lewis Carroll mahlasıyla yayımladı.
Dodgson altı yıl sonra Alice'in yeni maceralarını konu alan,
daha karanlık ve sofistike bir roman olan Aynanın içinden'i yazdı. Tüm edebi
kriterler göz önüne alındığında, bu iki roman "çocuk edebiyatı"
alanında verilmiş eserler arasında açık arayla en önemli konuma yükseldi.
çocukların tarafını tutan ilk eserler.
Kocaboğazdestanı
şiir Beowulf'un çarpıtılmış versiyonu gibi de okunabilir.
absürdün başyapıtıdır.
Fyodor Dostoyevski - Suç ve Ceza
Askeri mühendislik eğitimi aldı.
Dostoyevski her zaman halkın yaşadığı zorlukları ve sosyal
adaletsizliği dert edindi,
1849 yılında tutuklanarak idam cezasına çarptırıldı
infaz durduruldu.
Sibirya'ya gönderildi / 4 yıl…
Geçmişime bakıyorum da, önemsiz şeyler üzerine ne kadar
zaman harcamışım; beyhude işler, yanılgılar, tembellik, yaşama
beceriksizliğiyle nasıl da zaman kaybetmişim; zamanın değerini nasıl da
bilememişim, kaç kere kalbime ve ruhuma karşı günah işlemişim, sonra da yüreğim
kan ağlamış.
Leopold von Sacber-Masoch – Kürklü Venüs
bir kadını kendisine cinsel olarak hükmetmeye ve kötü
davranmaya adım adım razı eden bir adamın hikayesi anlatılır.
Arthur Rimbaud – Sarhoş Gemi
yirmili yaşlarına bile gelmeden yazdığı göz kamaştırıcı
dahiyane şiirlerinin dünyada o güne kadar eşi benzeri görülmemişti.
yirmi yaşına geldi ve her şeyi öylece bırakıp gitti. Şiir
yazmayı bıraktı, aslına bakılırsa yayımlanmak üzere tek kelime bile yazmadı,
onun yerine bütün dünyayı dolaşan sömürgeci bir tüccar, silah kaçakçısı ve
asker oldu (ama sonra askerden kaçtı).
on altısındayken, hayranı olduğu ünlü Fransız şair Paul
Verlaine'e pek çok şiirinin de yer aldığı bir mektup yazdı.
bu ikisi edebiyat tarihindeki en kötü şöhretli çiftlerden
biridir
Rimbaud kaba saba, kibirli, kendini beğenmiş, merhametsiz ve
kötüydü.
İkisinin ilişkisi Verlaine'in genç şairi bileğinden
vurmasıyla son buldu. Rimbaud polis çağırdı ve Verlaine iki yıl ağır iş cezasına
çarptırıldı.
Eve dönen Rimbaud Cehennemde Bir Mevsim adlı dokuz bölümlük
nesir-şiirini yazdı
1891 yılında otuz yedi yaşındayken kanserden öldü.
"Sarhoş Gemi"yi on altı yaşındayken kaleme aldı.
George Eliot - Middlemarch
Asıl ismi Mary Anne Evans
Eliot bu romanında küçük ve hayali bir İngiliz kasabasının
sakinlerinin iç içe geçmiş yaşantılarını büyük bir psikolojik içgörü ve epik
bir sürükleyicilikle aktarır.
“zekice yazılmış romanlar vardır, daha zekice olanları
vardır, bir de Middlemarch vardır.” (Jack Murnighan)
Lewis Carroll - Köban Avı
uzun absürd şiir
Şiir denizde ve Köban olarak bilinen ancak asıl doğası
anlatı boyunca tam bir muamma olarak kalan yaratığın yaşadığı karada geçen bir
macera hakkında.
Lev Tolstoy - Anna Karenina
Kusursuz bir romandır
Mark Twain - Huckleberry Finn'in Maceraları
Mark Twain, 1876'da Tom Sawyer'ın Maceraları'nı yazdı. Sekiz
yıl sonraysa romanın devamı olarak tamamen başka bir şey yapıp, bize büyük bir
Amerikan romanı armağan etti.
ırkçılık, sosyoekonomik sınıflar, vicdan ve ahlak konularını
ele alır. Huck ile köle Jim kaçmak için büyük Mississippi Nehri'ne açılırlar -
Huck babasından, Jim de kendisini satmak isteyen sahibinden kaçmaktadır.
Huck'ın içinde yaşadığı kültür ona Jim'in insan olmadığını
öğretmiştir - o bir maldır ve onun kaçmasına yardım etmek de hırsızlık
demektir.
Friedrich Nietzsche - Böyle Buyurdu Zerdüşt
1883 Şubat'ında ilk kısmını, kışı geçirmek için gittiği
İtalya’nın Rapoila kentinde sadece on gün içinde tamamladı.
kitapta üç temel öğretinin ifade bulduğunu söylemek
mümkündür.
Üst insan
Güç istenci
Sonsuz döngü
Vasatı reddeden insan / üst insan
Her varlık edim ve etki alanını genişletmek, kendisini
sağlama almak ister.
Robert Louis Stevenson - Dr. Jekyıl ve Bay Hyde
bu kısa romanı yalnızca üç günde döktü kağıda.
müsveddeyi yaktı. Bunu izleyen üç günde metni yeniden yazdı.
kişilik bölünmesi konusu ve şeytani delilikierin toplumun en
saygın üyelerinde bile yuvalayabileceği fikri
Ambrose Bierce – Owl Creek Köprüsü'nde Bir Hadise
Bierce'ın en kalıcı kısa öyküsü:
Alabama'nın kuzeyinde bir adam, bir demiryolu köprüsünün
üstünde durmuş, yedi sekiz metre aşağıdaki hızla akan suya bakıyordu. Elleri
arkasındaydı, bilekleri bir kordonla bağlanmıştı. Boğazına sıkı bir ilmik
geçirilmişti.
Oscar Wilde - Dorian Gray'in Portresi
Oorian Gray gösterişli ve genç bir adamın hikâyesini
anlatır; delikanlı fiziksel güzelliğini korurken portresi korkunç bir şekilde
yaşlanır.
Oğlancılıkla suçlandı / hapse girdi.
özgürlüğüne kavuştuktan üç yıl sonra, 1900 yılında henüz
kırk altı yaşındayken büyük bir yoksulluk içinde öldü.
…
Türkçeleştiren: Özlem Yüksel, Nurcan Başer, Elif Ersavcı,
Bilge Ceren Şekerciler, Selin Siral, Siren İdemen, Sevinç Kayır, Murat Özbank
Kolektif Kitap Yayını, 2013
…
Grafik
Kanon - Russ Kick - Grafik Kanon 3
Karanlığın Yüreği’nden Hemingway ve Tükenmeyen Nükte'ye
Joseph Conrad - Karanlığın Yüreği
Afrika'daki bir nehirde -muhtemelen Kongo'da Belçikalı bir
ticaret şirketinin kendisine verdiği bir görevi yerine getirmek üzere ilerleyen
Charles Marlow
görevi, genel merkezle iletişimi kopan, şirketin ağır hasta
olduğundan şüphelendiği baş fildişi tüccarı ve karizmatik Rönesans adamı
Kurtz'u bulmak
Roman vahşetle ilgileniyor, ama onu doğrudan kınamıyor.
eserin temalarından biri sözde medeni insanların içinde yatan
karanlık.
Kate Chopin – Uyanış
1899'da yayımlanan roman, duygusuz bir kocaya karılık, iki
çocuğa annelik yapan ve bu rolleri yüzünden mutsuz ve dertli olan Edna
Pontellier'nin hikâyesini anlatıyor.
Sigmund Freud - Rüyaların Yorumu
Freud'un 1899 tarihli çalışması rüyaların kabul edilemeyen
arzu ve anıları bilincin bekçiliğinden kaçırabilmek için sembolizmlere ve
çarpıtmalara başvurduğu iddiası üzerine kurulu.
L. Frank Baum - Muhteşem Oz Büyücüsü
Kitap öyküleri bir sürü çocuğa anlatmasıyla ortaya çıktı.
Devam kitabı The Marvelous Land of Oz [Şahane Oz Diyarı] da
bir o kadar ilgi çekti
H. G. Wells - Yeni Hızlandırıcı
Gelecekte olabilecek şeyleri tahmin etmek ve keşfe çıkmak
için bilimkurgudan daha iyi bir yol var mıydı?
Saki – Reginald
Dehşetli, yakıcı ve çok komik
üst tabakanın efemine üyelerinden yakışıklı Reginald
Maksim Gorki – Ana
Gorki, Çarlık Rusya'sında işçilerin dertlerini,
örgütlenmenin ve devrimin gerekliliğini ikna edici ve dokunaklı bir biçimde
yazdı.
Bolşevik olan Gorki roman, oyun, şiir ve deneme yazma
yeteneğini davasını yürütürken kullandı.
kitabın ana karakteri radikal bir siyasi uyanış geçirerek
sömürülen işçi ve anneden bilinçli bir devrimciye dönüşen anne Pelagea
Nilovna'dır.
Rudyard Kipling - Eğer
Kişi elinden geldiğince çok çaba göstermeli ancak sonuçlara
bağlanmamalıdır. Dış koşullardan dolayı ne üzülmeli, ne de sevinmelidir. Önemli
olan başınıza ne geldiği değil, çaba göstermeniz ve hayatın kaçınılmazlarını
sükûnetle karşılamanızdır.
Jack London – John Barleycorn
macera ve alkol düşkünüydü.
James Joyce - Araby
Dublinliler'deki on beş öykü deneysel değil, sade ve
dolaysız bir üslupla yazılmış kusursuz mücevherler.
Franz Kafka – Dönüşüm
modern dünyada yaşamanın tiksintisini ve şaşkınlığını
anlatan başlıca kitap
Virginia Woolf - Dışa Yolculuk
bir grup ingiliz Güney Afrika'daki bir ingiliz sömürgesine
doğru yola çıkar; yolculuk giderek tehditkar bir hal alıp yolcuların
yaşamlarında ortaya çıkan ürpertici bilinmezliklere ayna tutar. Roman toplumsal
yapılarımızın ölümün ve bilinmeyenin daima pusuda beklediği, kaotik, korkunç
bir dünyayı düzene sokmak için verilen beyhude bir çabadan ibaret olduğunu
anlatır.
T. S. Eliot - J. Alfred Prufrock'un Aşk Şarkısı
düş kırıklığı ve umutsuzluk hakkında,
orta yaşlı Prufrock kendine güvensiz, korkak ve hayattan
memnun değildir,
D. H. Lawrence - Tırpancılar
H. D. - Deniz Zambağı
Hilda Doolittle
Ezra Pound ile iki defa nişanlandı ve Sigmund Freud'un
hastası oldu.
Ernest Hemingway – Renk Meselesi
Esprili, yaşlı bir antrenörün kariyerinin ilk zamanlarındaki
bir olayı bolca argo kullanarak anlattığı, enerjiden adeta cızırdayan 1916
tarihli "Renk Meselesi" diğer öyküden açık ara iyi.
Halil Cibran – Deli
Sherwood Anderson – Eller - Winesburg, Ohio'dan
Kasabadaki hayat açık açık anlatılmaz, her kahramanın
başından geçenler aktarılarak ortaya serilir. Çeşitli olayların anlatıldığı bu
ince, büyüleyici kitap modern çağın başlarında, büyük servetlerin kazanılıp
yitirildiği, kırsal geçmişimizi geride bırakıp endüstriyel geleceğe doğru yol
aldığımız bir çağda Amerika tarihinin kritik bir anını tasvir ediyor.
W. B. Yeats - Kemiklerin Hayali
Tek perdelik, arafta kalmış iki aşığın hayaletleri hakkında
bir oyun.
Adam on ikinci yüzyılda yaşamış kabile reislerinden Diarmait
Mac Murchada, kadınsa Mac Murchada'nın başka bir kabile reisinden kaçırıp
evlendiği Derbforgaill.
reis, Mac Murchada'nın birliklerine saldırıp onu alt eder.
Hükümdarlığını yeniden ele geçirmek isteyen Mac Murchada ingiltere Kralı ll.
Henry ve Galler'deki Normandiyalı savaşçıları yardıma çağırarak, bu kuvvetlerin
irlanda adasına girmesine ve bu topraklarda yaşanacak dertleri n başlamasına
sebep olur.
Oyunda 750 sene önce tüm bu kargaşaya sebebiyet veren iki
aşığın ruhu da böyle bir vaziyet içerisinde bir memleketlilerinin kendilerini
affetmesinin ve bu şekilde araftan kurtulmanın peşindeler.
Colette - Caniko
hayata düşkünlüğü ve iştahı Tanrılara layık bir pagandı.
Colette ise kendisini "erotik bir militan" olarak görüyordu.
Edith Wharton – Masumiyet Çağı
Newland Archer, May Welland'la izdivacın eşiğindedir, fakat
nişanlısının Avrupa'dan yeni dönmüş, dünyevi zevklere düşkün, aykırı kuzeni
Ellen Olenska gözlerini kamaştırır ve kadına kapılır.
Wilfred Owen - Dulce et Decorum Est
siperlerde de çarpıştı.
savaş kaynaklı ruhsal tahribatı atlatıp iyileşmeye çalıştığı
dönemde, savaşın gerçekleri hakkında sözünü sakınmayan ve savaş romantizmine
kapılmayan dizeler yazmaya başladı.
W. B. Yeats - İkinci Geliş
Altın Şafak Hermetik Cemiyeti'nin üyesi
İkinci Geliş / içinde bulunduğumuz çağın şiddet ve anarşi içinde
sona erişini ve başka bir çağın başlangıcını anlatır.
Edna St. Vincent Millay - "Tövbekâr" ve "Ormanın Kıyısında
Şarkı Söyleyen Kadın"
Franz Kafka - "Topaç" - "Vazgeç!"
tek bir paragraftan oluşan "Topaç"
İki paragraftan oluşan "Vazgeç!"
Langston Hughes - Nehirlerden Bahsediyor Zenci
Siyahi Irkın Resmi Şairi
bu yalın dizelerde, siyah halkların tarihiyle bir dizi büyük
nehir arasında bağ kurarak çok başarılı bir iş çıkarır.
W. Somerset Maugham - Yağmur
Başarılı bir roman, öykü, oyun, senaryo, sanat ve gezi
kitabı, röportaj ve deneme yazarı ve antolojist olduğu gibi; doktor,
dilbilimci, gizli ajan, savaş propagandacısı, hükümet danışmanı, sanat erbabı…
James Joyce – Ulysses
Günlerden 14 Haziran 1904
iki adamın gün boyunca yaptığı ettiği, yediği içtiği ve
Dublin'de öylesine dolaştığı sıradan bir gün
Metin parodi, öykünme ve cinas gibi kelime oyunlarıyla
bezeli.
ilk üç bölüm Dedalus'a odaklanır ve anlatı daha sonra sabah
saat sekize dönerek Leopold'un peşinden gider.
Ernest Hemingway - Yılda 1000 Dolara Paris’te Yaşamak
1920'lerde Paris'te bir grup: Gertrude Stein, James Joyce,
Ezra Pound, Ford Madox Ford, F. Scott ve Zelda Fitzgerald ile Sylvia Beach
O yıllarda Hemingway yirmili yaşlarının başındaydı,
küçük yaştaki oğlunu besleyecek çok parası yoktu,
Wallace Stevens - Dondurma imparatoru
bir sigorta şirketinin idarecisiydi.
şiirlerinin anlaşılması genellikle zor
William Faulkner – Tepe
Aslında kısa bir öyküden çok bir eskiz, yer yer de düzyazı
biçiminde bir şiir olan bu kısa parçanın düşünceli, deneysel, abartısız, sakin
bir çekiciliği var.
Hermann Hesse - Siddhartha
Siddhartha 1922 yılında yazarın ülkesi Almanya'da kendi
dilinde basıldı, ancak ciddi satış rakamlarına ulaşması 1960'1arın sonunu buldu
T. S. Eliot - Çorak Ülke
“Çorak Ülke" Hıristiyanlık, Hinduizm, Balıkçı Kral ve
Tarot da dahil kimi açık, kimi kapalı, dini, mitolojik ve ezoterik
göndermelerle tıka basa dolu. Aynı zamanda ölüm ve çürümeyle de.
Göndermeler şiiri geçmişe bağlıyor
geçmişi şimdiye getirmeye çalışıyor.
Bütün bunlar geçerliliğini hala koruyor mu? “Anlam"ın
bir anlamı olabilir mi bundan böyle?
F. Scott Fitzgerald - Muhteşem Gatsby
Long lsland West Egg'deki malikanesinde efsanevi partiler
veren varlıklı ve esrarengiz Gatsby,
Hermann Hesse - Bozkırkurdu
D. H. Lawrence - Lady Chatterley'nin Sevgilisi
Lawrence cinselliği savaşın sonuçlarından ve medeniyetimizin
çirkinliklerinden kurtaracak bir çare olarak tavsiye ediyordu.
William Faulkner – Ses ve Öfke
Zihinsel engelli birinin bilinç akışı tarzıyla anlatmaya
başladığı ve genellikle güvenilmez olan çok sayıda anlatıcının durmadan değişen
bir şekilde anlatmaya devam ettiği roman, Güneyli aristokrat Compson ailesinin
yükselişini ve düşüşünü konu alır.
Rainer Maria Rilke
Genç şair Franz Kappus,
Dasbiell Hammett - Malta Şahini
Külyutmaz dedektif kitapları
Hammett'ın yalın, doğrudan mevzuya giren zeki tarzı
Hemingway'i hatırlatır
Aldous Huxley - Cesur Yeni Dünya
Orwell'ın Bin Dokuz Yüz Seksen Dört'ü korku ve zorunlu
itaatle temellenir, Cesur Yeni Dünya ise yatıştırarak, beyinleri yumuşatarak,
dikkatleri dağıtarak ulaşır hedefine.
Zora Neale Hurston – Poker
Hurston'ın yazdığı çoğu oyun mizahi, hatta bazılarındaki
mizah gayet keskin. Muhtemelen 1931'de kaleme aldığı kısa Poker! skeci de
darağacı mizahının tam anlamıyla ete kemiğe bürünmüş hali.
Kara Geyik ve John G. Neihardt - Kara Geyik Anlatıyor
1864'te doğan, Çılgın At'ın ikinci kuzeni ve iyi dostu olan,
genç yaşlarda Küçük Büyük Boynuz Muharebesi'ne katılan ve Yaralı Diz
Katliamı'ndan kurtulan Kara Geyik tarihin canlı bir tanığıydı. Kendisinin
görüleriyle şifacılığına odaklanan ve spiritüel bir klasik olarak kabul edilen
1932 tarihli otobiyografisi, bir Amerikan yerlisine ait en çok satan kitap
olmayı sürdürüyor.
Lewis Allan – Garip Meyve
Abraham Meeropol, Lewis Allan mahlasıyla tanınır
Bir linç fotoğrafından etkilenerek kaleme aldı
Jean-Paul Sartre – Bulantı
John Steinbeck - Gazap Üzümleri
Jorge Luis Borges
Kısa öyküleri ingilizce de dahil daha fazla dile
çevrildikçe, kendi kategorilerinde küçük şaheserler yaratan bir dahi olarak
kabul edildi.
Borges'in hikayeleri rüyalar, aynalar, labirentler, var
olmayan kitaplar, hayali olaylarda yer alan gerçek insanlar, gerçek olaylarda
yer alan hayali insanlarla hıncahınç doludur.
Albert Camus - Yabancı
George Orwell – Hayvan Çiftliği
Flannery O'Connor – Parkın Göbeğinde
lupus teşhisi konunca, sosyal ortamlara ayak uydurmakta
güçlük çekti
kümes hayvanları ve egzotik kuş türleri yetiştirdi.
grotesk, hoyrat, gaddar, yaralı, eksantrik, ikiyüzlü ve
hayatları mahvolmuş Güneylilerin hikayelerinden oluşan, tamamen kendine özgü,
adeta tarifsiz bir karışım
O'Connor Katolikti ve yazdığı şeylerdeki gizli dinamiği
sağlayan da bu.
İki başkahraman -park bekçisi Enoch Emery ile park
ziyaretçisi Hazel Weaver- birbirini nereden tanıyor? Niçin Hazel, öykünün bir
yerinde ikisinin de karşılaştığı evli bir çiftin izini sürmekte o kadar
ısrarcı? Enoch'un Hazel'a göstermek için yanıp tutuştuğu, parkın sakil
müzesinde sergilenen nesne ne? Ayrıca bu nesneyi Enoch için o kadar önemli
kılan şey ne? Öykünün sonunda söz konusu nesnenin ne olduğunu öğreniriz ama
diğer sorular cevapsız kalır.
mumyalanmış bir cüce
George Orwell – 1984
Winston Smith siyasi düzeni sorgulamaya başlar ve kız
arkadaşı Julia'yla birlikte direnişe katılmaya çalışır. Ancak kazanan daima
Büyük Birader olur. Daima.
Nelson Algren - Altın Kollu Adam
proleter roman türünün son kalemlerinden biriydi.
eser Chicago'da, birbirinden ilginç dolandırıcı ve
düzenbazların, safa yatıp insan soyanların, fahişelerin, uyuşturucu
müptelalarının, tutunacak dalı olmayan en diptekilerin dünyasında kurulu.
Frankie Machine kendine çekidüzen verme çabasında bir morfin bağımlısıdır
Roman ümitsizlik dolu, ancak karakterler farkındalıklarıyla
ve dostluğa verdikleri önemle okuyucuyu şaşırtıyor.
Thomas Pyncbon - Hamster'ın Sesi
öyküler, oldukça garip bir okulun eski bir mezununun, bir
tanıdığına okulda neler olup bittiğini anlattığı dört mektuptan oluşuyor.
Samuel Beckett - Godot'yu Beklerken
İki berduş başka bir adamın gelmesini bekliyor. Adam
gelmiyor.
Gabriela Mistral - Dansçı
Öğretmen, gazeteci, profesör, BM büyükelçisi, feminist,
dünyayı gezen bir göçmen, sosyal adaletin yorulmaz savaşçısı
William Golding - Sineklerin Tanrısı
Uygarlık, özellikle fiziksel güvenliğin mütemadiyen tehdit
altında olduğu zorlu koşullarda çabucak ölen kırılgan bir yalandan ibarettir.
Aldous Huxley - Algının Kapıları
Vladimir Nabokov - Lolita
Nabokov esasında edebiyat dünyasının en çok kınanan
karakterlerinden birini başkahraman ve anlatıcı yaparak böylesine korkunç bir
konudan mümkün olan en estetik romanı ortaya koymayı amaçlamıştı.
Dört Beatnik
Beat yorgun ya da bitkin değil, daha çok beato demektir,
İtalyancada kutsayan, mutlu eden; kutluluk ve salt mutluluk hali anlamına gelir
William Burroughs
Diane Di Prima
Jack Kerouac
Allen Ginsberg
Jack Kerouac - Yolda
Roman, arkadaşları Alien Ginsberg ile William S.
Burroughs'un da katılımıyla Kerouac'ın önderliğinde yeni bir edebiyat akımını,
Beat Kuşağı'nı müjdeliyordu.
William S. Burroughs - Çıplak Şölen
Büyükbabası modern hesap makinasını icat eden adamdı, bu
sayede torun William hatırı sayılır bir vakıf fonundan yararlandı.
Burroughs, Tanca'da bir apartmanda uyuşturucu yüklü
kafasından sökün eden tuhaf ve grotesk sahneleri daktilo ediyor ve sayfaları
yere atıyordu. Alien Ginsberg fareleri n kemirdiği, yemek lekeleriyle dolu
sayfalardan kurtara bildiklerini bir şekilde sıraya diziyordu (Burroughs'a
kalsa, Çıplak Şölen'i istediğiniz yerden açıp okuyabilirdiniz, hiçbir şey fark
etmezdi).
Ken Kesey - Guguk Kuşu
alegorik hikaye, toplumun bireyselliğin, cinselliğin ve
yaşama gücünün üzerindeki tahakkümünü ele alır.
Sylvia Plath - Sırça Fanus
Öldüğünde akademik ve edebi başarılarla, pek çok intihar
girişimiyle, elektroşok terapisiyle ve şair Ted Hudges ile yapılan fırtınalı
bir evlilikle geçen çalkantılı bir hayat son buldu.
Hubert Selby, Jr. - Brooklyn'e Son Çıkış
1950'li yılların Brooklyn'ini mesken tutan hırsızlar,
pezevenkler, fahişeler, sokak serserileri, çeteciler, uyuşturucu satıcıları,
keşler, yoksul işçiler, eşcinseller, transvestiler ve diğer toplum
sürgünlerinin sokak hayatına sakınmasız ve içinde en ufak bir umut kırıntısı
taşımayan bir bakış atar.
Anais Nin - Günlükler
erotik edebiyatın öncü kadın yazarı.
Mihail Bulgakov - Usta ile Margarita
Bulgakov Sovyetler Birliği'nin en karanlık dönemi olarak
adlandırılabilecek bu dönemde, yani 1930'1arda, gizli gizli büyü unsurları
taşıyan bir kara komedi olmanın yanı sıra Sovyetler Birliği'nin elit kesimini,
özellikle de parti yandaşı yazar ve eleştirmenleri yeren politik bir satir,
ateizme yönelik bir karşı saldırı ve incelikli bir aşk hikayesi de olan bu
eseri kaleme aldı.
Şeytan, kibar profesör Woland kılığında SSCB'ye bizzat
ziyarette bulunur ve beraberinde getirdiği şeytani maiyetiyle birlikte Sovyet
edebiyat camiasını alaya almaya ve Moskova'nın altını üstüne getirmeye koyulur.
Diğer tarafta yalnızca "Üstat" olarak bilinen ve isa'nın
yargılanışını Pontius Pilatus'un perspektifinden anlatan bir roman kaleme almış
olan yazar vardır.
Gabriel Garcia Marquez - Yüzyıllık Yalnızlık
Buendia ailesinin hikâyesini ve kurup çoğaldıkları hayali
kasaba Macondo'yu anlatıyor.
bir karakter gelişimi yok, pek diyalog da geçmiyor. Yalnızca
eylem
Richard Brautigan - Karpuz Şekerinde
Hikaye, bir tür kıyametten sonra kurulan benÖLÜM (egonun
ölümü anlamında) adında ütopik bir hassas ruhlar komünü etrafında odaklanır.
Thomas Pynchon - Yerçekiminin Gökkuşağı
yoğun ve kasıtlı bir biçimde karmaşık romanı kılavuz olmadan
anlamanın imkanı yok
Almanya'nın V-2 füzesi
Roman adını füzenin fırlatıldığı ve hedef aldığı nokta arasında
oluşan [hayali] kavisten alıyor.
J. G. Ballard - Çarptşma
Roman, bedenlerimizin teknolojiyle çok gerçekçi ve acılı bir
biçimde birbirine bağlandığı araba kazalarının gizli anlamını sorguluyor.
Araba kazalarının erotizmi
Donald Barthelme - Küçük Bir Şehir Aldım
Öyküde, anlatıcı Galveston'ı satın alır ve -insanları
tedirgin etmemek için yavaş yavaş- değişiklikler yapmaya başlar.
Raymond Carver - Aşk Konuştuğumuzda Ne Konuşuruz
Carver'ın en bilinen öykülerinden biri. İki evli çift bir
akşamüstü oturma odasında oturmuş, içki içip aşkın doğasından konuşmaktadırlar.
Katby Acker - Lisede Kan ve Cesaret
Acker'ın eserleri bir çelişkiler toplamı, algıya karşı bir
hakaret ve geleneğe karşı bir çığlıktı.
Cormac McCarthy - Kanlı Boylam
başyapıtı olarak kabul ediliyor.
yazılmış en sert ve en çok şiddet içeren kitaplardan biri
Kitap, 1850'li yıllarda Meksika-ABD sınırında para karşılığı
Apaçiler'i öldürüp kafa derilerini yüzen Glanton çetesinin de dahil olduğu
tarihsel olayları konu alır.
İncelikli manzara tasvirleri ve İncil’e, Yitik Cennet'e,
yaşam döngülerine, güneşe ve diğer gök cisimlerine yapılan sayısız gönderme
romana mitolojik bir tını verir.
Umberto Eco - Foucault Sarkacı
Anthony Burgess, "Kimse bu denli çok şey bil
memeli," diye yazar Eco hakkında.
Kitabın üç ana karakteri / bir yayınevinde çalışmaktadır.
Bu üç karakter / bir komplo teorisi kurmaya girişir. Çıkış
noktaları Tapınak Şövalyeleri olsa da, geniş bir alana yayılmış çok sayıda
komplo teorisini ve ezoterik inanışı da –Kutsal Kase, Kabala, simyacılık,
kundalini yoga, illuminati, Haşhaşiler, Naziler, Francis Bacon, organ enerjisi-
ürettikleri teoriye dahil ederler. Eco romanda tüm bu konuları en ince detayına
kadar açıklar.
Barry Gifford - Vahşi Yürek
Sailor'la Lula ve/veya bir dizi acayip karakter arasında
geçen diyaloglardan ibaret kısa bölümlerden oluşuyor.
Ben Okri – Aç Yol
Aç Yol'da gerçeklik sessizce gelip gider, özellikle de
hikayenin bir "hayalet çocuk" olan Azaro tarafından anlatıldığı
düşünülürse... Azaro, Nijerya'da doğum sırasında ölümle burun buruna gelen,
sonrasında da hayatlarını bir ayakları dünyada, bir ayakları ölümde geçiren ve
böylece ölüleri, iblisleri ve diğer ruhları görebilen çocuklara verilen ad.
Alan Lightman - Einstein'ın Düşleri
Kitabın özü Einstein'ın gördüğü, zamanın doğasının tamamıyla
farklı yollar kullanılarak ifade edildiği şiirsel vinyetler olarak yazılmış
otuz düş.
Haruki Murakami - Zemberek Kuşu'nun Güncesi
işsiz, hayatta belli bir gayesi olmayan, sümsük bir adamı;
önce kayıp kedisini, ardından da ortadan kaybolan karısını ararken yolu bir
grup tuhaf karakterle kesişen Toru Okada'yı konu alır.
David Foster Wallace - Tükenmeyen Nükte
eserde Amerikan toplumu kendini, keyif almayı ve eğlenmeyi
kafaya takmış bir şekilde resmedilmişti.
…
Türkçeleştiren: Özlem Yüksel, Nurcan Başer, Elif Ersavcı,
Bilge Ceren Şekerciler, Selin Siral, Serpil lşıldar, Akın Terzi, Sinan Okan,
Güçsal Pusar, Murat Özbank, Şahan Nuhoğlu
Kolektif Kitap Yayını, 2013
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder