Roger Bacon

Rogerus Baco / Roger Bacon (1214-1294)

Ilchester’da dünyaya gelmiştir. Oxford Üniversitesi’nde 1228-1236 yılları arasında eğitim görmüş, daha sonra Fransa’ya gitmiş ve 1237-1247 tarihleri arasında Paris Üniversitesi’nde dersler almıştır. Paris’te kaldığı yıllarda Aristoteles’in doğa felsefesi üzerine dersler vermiş ve bu alanda Paris Üniversitesi’nde ders veren ilk hoca olmuştur. 1257 yılında Fransisken tarikatına dâhil oldu. Astroloji alanındaki çalışmalarından dolayı suçlamalara maruz kalan Rogerus Baco 1292 yılına kadar hapiste yatmıştır.

Kelamdan felsefeye geçişi gerçekleştiren ilk İslam filozofu olarak kabul edilen Kindî’nin etkisinde kalan İbnü’l Heysem, Rogerus Baco’yu optik çalışmaları aracılığıyla etkilemiş bir isimdir.

De Multiplicatione Specierum (Türlerin Çokluğu Hakkında) başlığını taşıyan eseri doğa felsefesi alanında önemli bir çalışmadır. Baco’nun gene bilimsel temelli çalışmalarından olan Perspectiva ise algı ve görme ile ilgilidir. En önemli eseri olan Opus Majus eksiksiz olarak ilk defa 1733 yılında Londra’da basılmıştır

Rogerus Baco’nun Eleştirel Felsefesi

Sadece çağdaşlarını eleştirmekle kalmamış; aynı zamanda geçmişteki büyük filozofları da eleştirmekte sakınca görmemiştir. Opus Majus isimli eserinin hemen başlarında gerek eski düşünürlerin, gerekse kendi çağındaki düşünürlerin yanlışlarının başlıca dört nedene dayandığını iddia etmektedir:

1) Değeri olmayan otoriteye teslimiyet,

2) Geleneğin etkisi,

3) Yaygın önyargı,

4) Bilginin gösterişli teşhiri ile bilgisizliğin gizlenmesi.

Ortaya koyduğu eleştiri, esas itibariyle, eski tip ilahiyat eğitiminin doğurduğu sakıncalara dikkat çekmek amacını taşır.

Rogerus Baco’ya göre, bilimsel deneye uygun bir düşüncenin yapılandırılması için bazı temel farklılıkların belirginlik kazanması gerekmektedir. Bilim insanları her şeyden önce düşüncelerini türettikleri kaynağın sağlam bir kaynak olup olmadığını araştırmalıdır. Bu araştırmayı yaparken de geleneğin biriktirdiklerine değil; fakat aklın kurallarına uyum gösterilmelidir. Rogerus Baco’ya göre “insanların çoğunluğu bir şeyin doğru olduğuna inanıyorsa, bu, olasılıkla yanlıştır; zira topluluklar (yığınlar) bilgeliğe giden yoldaki en kötü rehberlerdir.”

Bilinmesi gereken dört temel bilim bulunmaktaydı. Matematik bu bilimler arasında kilit öneme sahiptir.

Rogerus Baco’nun Ahlak ve Toplum Anlayışı

Rogerus Baco için felsefe, bilgelik yolunda insanın araç gibi kullandığı aklı incelikli bir hale dönüştüren akademik bir uğraştır.

Rogerus Baco’nun en büyük hayali, ortak bir iman etrafında birleşmiş insanların tek bir insan tarafından yönetildikleri bir toplumdur.

---

Ortaçağ Felsefesi

Editör: Prof. Dr. Ayhan Bıçak & Yrd. Doç. Dr. Serdar Uslu

Anadolu Üniversitesi Yayını, Yayın No: 2296

Ağustos 2011