Detlev Claussen – Son Deha

Detlev Claussen – Son Deha

Theodor W. Adorno

Detlev Claussen 1948’de Hamburg’da doğdu. …öğrenimi sırasında Adorno’nun öğrencisi oldu.

Bu kitabın amacı, Adorno’nun metinlerini konuşturmak ve onları…

…özgün halleriyle öne çıkarmaktır.

11 Eylül 1903 doğumlu Adorno, 6 Ağustos 1969’da hayata huzurla gözlerini yumdu. (s. 13)

“Adorno’yu temsil edecek ya da onun adına konuşacak tek kişi yoktur.” Marcuse (s. 14)

(Mendelssohn) Felix’in teyzesi Dorothea Veit (daha sonra Schlegel soyadını alacaktır)…

Şiir ve Hakikat’i okumuş olmak, burjuva kültürünün temelini oluşturuyordu. (s. 16)

Goethe’nin kendisi de kitabın önsözünde biyografi yazmanın olanaksızlığından söz ediyor… (s. 17)

Goethe, Eissler’in mükemmel analizinde, “insanoğlunun evrenini ya da bu evrenin bir kısmını anlamlı ve daha önce benzeri olmayan bir biçimde yeniden yaratma yetisine sahip insanlar kategorisinde” yer alan deha örneğidir. Bu tanım gerçekten de Adorno için de geçerlidir. (s. 19)

“Umutsuzlukta hep bir dönüşsüzlük vurgusu bulunur; ama durum düzelemeyecek olduğu için değildir bu, çürüyüş geçmişi de kendi girdabına çektiği içindir.” Adorno (s. 20)

Deneyimin yitirilmesi deneyimi, eleştirel teorinin ilk motiflerinden biriydi… (s. 21)

…dehşet verici olan, insanın gelecek kuşaklarının olmamasıdır. (s. 24)

…umutsuz ölen kişi bütün ömrünü boşuna yaşamıştır. (s. 27)

Büyülü bir çocukluğa sahip olmak güçsüzlerin gücüdür. (s. 28)

Sadece çocukluğumu geçirdiğim yere geri dönmek istedim ve beni buna iten, insanın yaşamda gerçekleştirdiklerinin, çocukluğunu değiştirerek telafi etme çabasından başka bir şey olmadığı duygusuydu. (s. 29/30)

…dileklerini erteleyenler, elle tutulacak kadar yakın olan mutluluğu göremeyen karamsarlardır. (s. 36/37)

(Benjamin, Horkheimer, Müzik)

Tamamen kuramsal (politik) ve sanatsal –özellikle de müzik yoğun- bir ortamda büyüdüm. (s. 150)

(Müzik, Thomas Mann, ABD, Fritz Lang)

On dokuzuncu yüzyılda Almanlar düşlerinin resmini yaptılar; sonuç her zaman sebzeydi. Fransızlarınsa bir sebze resmi yapmaları bile yetiyordu, ortaya çıkanın bir düş olması için. (s. 292)

…insan somut olarak kendisiyle ilgili ne kadar iddialıysa ve kendini ne kadar önemli buluyorsa, bunları görgül olarak kendisine ve yaptıklarına o kadar az yansıtmalıdır. (s. 354)

“Sanat felsefesi denen şeyde genellikle birinden biri eksiktir; ya felsefe ya da sanat” Schlegel (s. 403)

Yeni olan yeninin kendisi değil yeniye olan özlemdir.

Ütopya olan şey, varolanın olumsuzudur ve ama ona bağımlıdır. (s. 410)

“Tanrı ve azizler felsefe yapmaz.” Platon (s. 434)

---
1924 yılında Frankfurt Üniversitesi'nden Edmund Husserl'in fenomenolojisi hakkında yazdığı doktora teziyle mezun oldu.
1925 yılında Avangard besteci Alban Berg'in yanına gitti. Arnold Schönberg'in müziğine odaklandı.
1927'de Aşkın Zihin Teorisinde Bilinç Kavramı başlıklı profesörlük tezinden uzaklaşmaya başladı.
Enstitü dergisinde Kierkegaard hakkında bir dizi yazı yayınladı. Profesörlük tezi de Kierkegaard hakkında oldu: Kirkegaard, Estetiğin İnşaası
Hitler'in iktidara gelmesinden sonra gönüllü sürgüne çıktı.
1934-1937 yılları arasında İngiltere'de Oxford Üniversitesi'nde çalıştı.

Sosyal Araştırmalar Enstitüsü 1934’te New York’a taşındı. 

1937'de Margaret Karlpus (Gratel) ile evlendi.
1937-1940 yılları arasında ABD'de Princeton Üniversitesi'nde çalıştı.
1942'de ismindeki "W" / Wiesengrund ifadesini gizledi.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya'nın yeniden inşasına katıldı.

---

Türkçeleştiren: Dilman Muradoğlu

Yapı Kredi Yayınları, Ocak 2012