2014 Geçmişten Geleceğe Yaşayan Kültür Mirasımız

Solmaz KARABAŞA (Haz.),

“UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi”

(Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri),

(Proje Koordinatörü: Okan İBİŞ). Ankara: Özyurt Matbaacılık.

ISBN 978-975-17-3759-5, 241 sayfa.

Burada sözü geçen kültürel miras, kısa bir zaman dilimi içerisinde oluşan değil, insanlığın binlerce yıllık tarihsel süreci içerisinde oluşan bir mirası ve bu mirasın korunmasını ifade etmektedir. Bu nedenle, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi”nde “koruma” kavramına ayrı bir önem verilmiştir.

…sözleşme kapsamında taraf devletlere (…) amacıyla toprakları üzerindeki somut olmayan kültürel mirasa ait envanterin oluşturulması sorumluluğu yüklenmiştir.

Ülkemizde envanter hazırlama çalışmaları, (…)  Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü (…) ve illerde oluşturulan il tespit komisyonları aracılığıyla yürütülmektedir.

Ulusal Düzeyde Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması (…) Yaşayan İnsan Hazineleri (…) ve Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Envanterle ilgili işlem basamakları:

İlerde (…) kurullar oluşturulur.

Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, illerden gelen verileri Uzmanlar Komisyonunda değerlendirerek, envantere alınacak unsurları belirler.

Envanterinin oluşturulmasında şu temel ölçütler dikkate alınır:

Unsurun,

İnsan yaratıcılığının bir kanıtı olarak değeri,

Kültürel ve toplumsal gelenekler içerisindeki köklülüğü,

Belirtilen topluluk ya da grubu temsil niteliği,

Kaybolma riski.

Ülkemizdeki envanter hazırlama çalışmaları (…) 2008 yılında başlatılmıştır. Envanter hazırlanmasındaki temel hedef, Somut Olmayan Kültürel Mirası (…) görünür kılmak ve bu mirasın gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktır.

…illerden ilk veriler 2008 yılında gelmeye başlamıştır.

İllerden toplam 1271 unsur gelmiş, bu unsurlardan 816’sının somut olmayan kültürel miras olduğuna karar verilmiş ve il envanterlerine alınmıştır. (…) bu unsurlar arasından seçilen 105 unsur ise Somut Olmayan Kültürel Miras Envanterine kaydedilmiştir.

…somut olmayan kültürel mirasın alanları beş başlık altında toplanmıştır.

Sözlü gelenekler ve anlatımlar

Gösteri sanatları

Toplumsal uygulamalar, ritüeller

Doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar

El sanatları geleneği

Geçmişten Geleceğe Yaşayan Kültür Mirasımız (Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri) kitabında 105 unsur hemen hemen yukardaki gibi açıklanmıştır.

---

Aydoğdu Atasoy, Özlem. Millî Folklor, Yıl 27, Sayı 106 (s. 124-127). 2015