John R. Searle - Akıllar Beyinler ve Bilim

John R. Searle – Akıllar Beyinler ve Bilim

Benim şu andaki bilinçsel durumum, beynimin bir özelliğidir, ama bilinç durumu yalnızca ben bilebilirim; siz benim bilincime nüfuz edemezsiniz.

Bilim’i şu anda geçerli olan bilimsel kuramların terimleriyle tanımlamaya çalışmak, yanlışta ısrar etmekten başka bir şey değildir.

Akıl ve beden karşılıklı birbirini etkilerle, ama akılsal olgular beynin özellikleri olduğundan, bunlar iki farklı şey değildirler. (s. 30/31)

Akılda sözdizimin ötesinde bir şey vardır, akılda, anlam vardır… Akıl anlamsaldır, yani biçimsel bir yapıdan daha fazlasına sahiptir, içeriği vardır. (s. 39)

Bir dili anlamak demek, birtakım biçimsel simgeleri bilmek demek değil, akıl durumlarına sahip olmak demektir. Bu da yorum yapabilmek ya da ilgili simgeleri anlamlandırabilmek demektir. (s. 41)

Düşünmek anlamsız simgeleri işlemekten çok daha fazla bir şeydir; düşünmek, anlamlı bir içerikle mümkündür. Bu anlamlı içerik, ‘anlam’ derken neyi demek istiyorsak odur. (s. 45)

1-      Aklın nedeni beyindir.

2-      Sözdizim, anlam için yeterli değildir.

Akılsal durumlar, birer biyolojik olgudur, bilinçlilik, maksatlılık (niyetlilik), öznellik, akılsal nedensellik; büyümeyle, üremeyle, safra salgılamayla ve sindirimle birlikte bizim biyolojik yaşam geçmişimizin birer parçasıdır. (s. 51)

Karakteristik olarak eylemlerin bir akıl bileşeni, bir de fiziksel bileşeni olmak üzere iki bileşeni vardır.

Akılsal bileşen, bir niyettir (kasıt-maksat) hem eylemin açıklaması hem de eylemin yapısının esası olan nedensellik türü, kasıtlı nedenselliktir.

Eylemlerimizdeki bedensel devinimlerin nedeni, bizim niyetlerimizdir. Niyetlerim, nedenseldir, çünkü bir şeyin olmasına yol açarlar; ama bunların içerikleri de vardır ve mantıklı akıl yürütme süreciyle tasvir de edilebilirler.

Hem bedensel olabilirler hem de mantıklı olma özellikleri vardır, çünkü sözünü ettiğimiz nedensellik, akılsal ve niyetsel nedensellikteki akılsal içeriktir. (s. 83)

Bir eylemin açıklaması, eylemin nedeninin açıklaması demektir.

Bir eylemin açıklaması, eylemi yapan insanın kafasındaki ya da eylemi yapmaya niyetlenen insanın kafasındaki içerikle aynıdır. (s. 86)

Ekonomide olduğu gibi, dilbilimde de bileşenleri birbirine bağlayan, insan maksatlılığı ilkesidir.

İnsanın özgürlüğü, yalnızca bir deneyim sonucudur. (s. 113)

Fiziksel gerçeklilik kavramımız tam anlamıyla bir özgürlüğe izin vermez.

Bizi insan davranışının özgür olmadığına inandırabilecektir.

Kendimize ilişkin aklıselim akılcı kavrayışımız, bir fiziksel sistem olarak doğayı kavrayışımızla tam bir uyum içindedir. (s. 126)

Türkçeleştiren: Kemal Bek

Say Yayınları, 2. Baskı, 2005