Oyunun Kurallarını Yok Saymak Heath Lowry'ye Cevap

Oyunun Kurallarını Yok Saymak Heath Lowry'ye Cevap

Her şey Mart 2011 tarihinde savunduğum Gazi Evrenos Bey (Çalı 2011) adlı doktora tezimin başarı ile tamamlanmasından sonra başladı.

Doktora tezim ile 2014 yılında yayınladığım kitabımın içeriği, küçük düzeltmeler ve bazı ekler dışında aynıdır.

Bu çalışmada, mevcut ulaşabildiğim tüm arşiv belgelerinin yanı sıra, Bizans ve Osmanlı kaynakları ve dönemin muasır kaynakları inceleyip, Evrenos Bey’in şimdiye kadar olmayan biyografisini yazdım.

…Başbakanlık Osmanlı Arşivinden almış olduğum Arapça bir vakfiye dikkatimi çekti. Bu belge Gazi Evrenos’un torunu İsa Bey’e aitti. Belgede Gazi Evrenos Bey’in babasının şimdiye kadar hiçbir kaynakta geçmeyen (…) etnik kökeniyle ilgili ipucu veren bir bilgiyle karşılaştım.

Nihayetinde elimdeki belgeden yola çıkarak kendi tezlerim ve tahminlerimi yazdığım doktora tezimi savunarak Mart 2011’de YÖK tez merkezine iletilmek üzere Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsüne teslim ettim.

Aralık 2011’de Türk Tarih Kurumu tarafından yayınlanan Belleten dergisinde “Evrenos Bey’in Kökeni Hakkında Tartışmalar ve Yeni Bir Değerlendirme” (Kılıç 2011a: 745-768) adlı makalem yayınlandı.

…makalenin yayınlandığı Aralık 2011 tarihinde H. W. Lowry’nin Evrenos Bey’in halen Katalan kökenli olabileceği ihtimali üzerinde durduğunu hatırlatmak isterim.

Kendisiyle ikinci görüşmemiz ise yine Bursa’da 4-5 Nisan 2012 tarihinde Sultan I. Murad Hüdâvendigâr Sempozyumu’na her ikimizin de konuşmacı olarak katılması vesilesiyle oldu. Bu sempozyum sırasında beş ay önce yayınlanmış (Aralık 2011) Belleten dergisindeki makalemden haberdar olmuştu.

…kapanış yemeğinde ise nihai patlamayı yaptı. Yemeğe katılanların arasından beni arka masaya yalnız konuşmaya davet etti. Azarlama tonuyla yaptığı uzun konuşmasında ona makalemde saldırdığımı ve haksızlık yaptığımı ve artık kendisinin de bana saldıracağını (…) yüksek sesle ve herkesin içinde küçük düşürmeye çalışan bir tavırla söyledi.

…Belleten’deki makalemin yayınlanmasından dört ay sonra nasıl haberdar olduğunu kendi kitabında anlatırken kendini ele vererek o güne kadar doktora tezimden ve makalemden habersiz olduğunu iddia etmektedir…

Kitap yazdığınız bir konuda, sizin kullandığınız materyallerin aynısını kullanan, aynı tezleri ileri süren bir makale Türkiye’deki en önemli tarih dergisinde yayınlanıyor, siz ise bundan dört ay sonra haberdar olduğunuzu ve aynı konuda bir yıl önce bitmiş bir doktora tezini merak bile etmeden görmediğinizi söylüyorsunuz. Ayrıca o zamana kadar Gazi Evrenos’un kökenine dair teorilerinizi bir kenara bırakıp bir buçuk yıl önce kullandığım belgeye ve sonuçlara ulaşarak görüşlerinizi birden değiştiriyorsunuz.

Konuşması sırasında Belleten’deki makaleme atıfta bulunarak, benim kullandığım belgenin numarasının yanlış olduğunu, zaten elindeki bir başka belgenin benim belgeye benzediğini ama referansların tutmadığını, henüz makaleyi detaylı okumadığını anlatarak Evrenos’un etnik kökenine dair bir kitap yazacağını ifade etti.

(Lowry) Belleten’deki makalemden 4-5 Nisan 2012’de tesadüfen haberdar olduğunu ve 17 Nisan’da, tam da kitabın İngilizce yazdığı kısmı yeni bitmişken eline geçmiş olduğunu söylerken aleni bir şekilde yalan söylemektedir.

Bu sempozyumun üzerinden bir ay geçmeden 4-5 Mayıs 2012’de, yani H. W. Lowry’nin hikâye ettiği şekliyle, kitabının Türkçe çevirisi henüz bitmiş, mizanpajla iki hafta daha uğraşırken, sehven eksik yazdığım belge numarasını düzeltip belgenin aslından ilgili satırların kopyasını da ekleyerek, Pranko Lazarat’ın vakfı ve türbesine dair yeni bir makaleyi Ankara Üniversitesi GAMER’de (Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi) yayınladım.

1-Mart 2011’de Doktora Tezim.

2-Aralık 2011’de Belleten’de yayınlanan makalem.

3- 4-5 Mayıs 2012’de GAMER dergisinde yayınlanan makalem.

Bu kronolojiye göre, kendi ifadesiyle Mayıs ayının ilk haftasında üç ayrı metnim bütün kullanıcılara açık ve ulaşılabilir durumda idi. Dolayısıyla, doktora tezimi görmediğini kabul etsem dahi, Belleten dergisindeki makalemi okumadığı iddiasının da yalan olduğunu yukarıda ispat ettim. Peki, GAMER dergisindeki makalem elinde olmasına rağmen görmezden gelmesinin sebebi nedir acaba? Bir bilim adamı, kitabının en orijinal ve yeni bir buluş olarak sunduğu kısmını yazarken, aynı şeylerden bahseden yayınları iki sebeple görmezden gelir. Ya bunları ciddiye almaz ve bahsetmeye değmez bulur veyahut bu intihal yaptığını gizlemek gibi daha farklı bir amacı vardır.

---

Kılıç, Ayşegül. Oyunun Kurallarını Yok Saymak: Health W. Lowry’ye Cevap. Sosyal Bilimler Dergisi. Yıl: 17, Sayı: 28. (s. 131-156). 2015