Kurandaki İslam

 Yaşar Nuri Öztürk - Kurandaki İslam

 

Dinin içeriğini, çerçevesini Kuran çizer.

Hz. Peygamber, bu ana kaynağın dışında hiçbir şey söylemez ve söylememiştir.

 

1 FÂTİHA SURESİ / 5

Rahman, yaratılmışların (kâinatın) ve sonun (din gününün) Rabbidir.

(Allah) tüm varlıkların sahibi ve yöneticisidir.  

…insanların eksikleri ve isyanları hangi ölçüde büyük olursa olsun onları, âlemlerin rabbinin kulluğu dışına çıkarmaz.

Allah'ın, din gününün sahibi: hiçbir insana cehennem müfettişliği yetkisi verilmemiştir.

Sıratı müstakim (dosdoğru yol), her şeyin kıvamında olduğu denge yoludur.

Fâtiha'daki ifade, gazaba uğrayan ve sapanların kimliğine değil, tavrına ve yoluna dikkat çekiyor. Yahudi ve Hıristiyanlar, gazap ve dalâleti gerektiren işler yapmışlardır; bunu Kuran haber veriyor. Ancak Fâtiha'daki ayet, gazap ve dalâleti onlara özgülememiştir.

 

2 BAKARA SURESİ / 92

Allah'ın dininde kuşku ve çelişme olmadığı gibi, kuşku ve çelişme kokusu taşıyan hiçbir şey din kaynağı olamaz.

Düşünce ve bilgi aktivitesi, bilinmezlerin ardarda bilinir hale gelmesi sürecidir. Bu yüzden, düşünce ve bilimde ilerlemenin temelinde gayba iman vardır.

Din dilinde kalp, yaratıcı gerçeğin tecelli yeri hatta bizzat kendisi demektir. İnsanın ölümsüz beni de kalptir.

Halifelik veya hilafet; önderlik, yöneticilik ve birine vekâlet etmek anlamlarındadır. Kur'an bu kelimeyi iki yerde tekil (halife), yedi yerde de çoğul (hulefa, halâif) olarak kullanmaktadır.

Bu kullanımların tümünde halifelik insanın kozmik ve evrensel bir emanet taşıyıcı olduğunu ifade eder.

Halifeliğin temelinde “özgür irade" Kısacası, insanın yüceliğinin temelinde onun zıtları birleştirmesi vardır.

(Bakara, 62) Hiç kimse dedesinden kendisine miras kalan nüfus kâğıdındaki damgayla cennetlik veya cehennemlik olmaz. Cenneti de cehennemi de herkes bizzat kendi eliyle hazırlar.

143. ayet: orta ümmet / uçlardan kaçman bir denge ve hoşgörü ümmeti

Tâklit: Devenin boynuna takılan yular anlamındaki “kılâde” kelimesinden alınmıştır. Yularını başkalarının eline verip, güdülen bir varlık gibi onun peşinden giden, onun yaptığı şeyleri düşünmeden yapan kimseye mukallit denir.

Taklidin karşıtı tahkiktir. Tahkik, hak kökünden gelir.

…mezhep yorumları, azîmetliği kesin olmayan hususlara ilişkindir.

173. ayet: yenmesi haram etler

1. Ölü hayvanların etleri yani leş,

2. Kan,

3. Domuz eti,

4. Allah'tan başkası adına kesilen hayvanların etleri (kişi ve eşya putları adına kesilen hayvanlar),

5. Boğulmuş hayvanların etleri,

6. Vurularak öldürülmüş hayvanların etleri (avlanan hayvanlar değil),

7. Diğer hayvanlar tarafından süsülerek öldürülen hayvanların etleri,

8. Yırtıcı hayvanlar tarafından parçalanan hayvanların etleri

9. Dikili fal taşları üzerinde kesilen hayvanların etleri.

174. ayet: karınlarına ateş doldurulmuş kişiler

Yetim hakkına tecavüz edenler ve vahyin beyanlarını saklayan veya çarpıtanlar.

183-187. ayetler: Oruç konusu

İnsan hürdür. İbadet bu hürriyet içinde yapıldığında anlam taşır. İnsanın eğer içten niyeti yoksa ona oruç tutturamazsınız. Tuttursanız da bir anlam taşımaz.

197. ayet: "Hac, bilinen aylardadır…”

Anılan ayet çoğul bir ifadeyle haccın bilinen bir kaç ayda yapılacağını söylemektedir.

Şevval, Zilkade ve Zilhicce

224 ve 225. ayetler: Yemin etme konusu

İnfak, Sahip olduğumuz imkânları başkalarının hayır ve mutluluğu için seferber etmek, harcamak

Sadaka, infakın mal ve para cinsinden yani maddesel olanıdır.

 

Emek karşılığı olmayan her türlü artış ribadır.

…

 

3 ÂLİ İMRAN SURESİ / 94

Hayy, hayat kökünden sıfat olup sürekli diri demektir.

Kayyûm, koruyup yöneten, iğreti varlıkların oluşlarını kendisine borçlu bulundukları kudret demektir.

3. ayet: Kur'an'ın kendinden öncekileri tasdik edici olması vahyin bütünlüğü gerçeğine işarettir. Önceki peygamberlere gelen vahiyler hangi kaynaktansa, Kuran da o kaynaktandır.

15. ayette, takva sahiplerine tertemiz eşler verileceği söylenmekte

15-17. ayetlerde Allah kullarının özellikleri

…kulluğun ve kurtuluşun başında ve sonunda Allah'ın lütfuna sığınmak vardır.

17. ayet: seher vakitlerinde Allah'a sığınmak

61. ayette sözü edilen ibtihal veya mübâhele: Allah'ın lanetini yalancılar üzerine çekmek için dua etmek niyetiyle çömelmektir.

83. ayet: dünya ötesi âlemlerde akıl ve şuur sahibi canlılar…

92. ayet: "Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe, birre asla ulaşamazsınız."

103. ayet: Kurtuluşa ermek için sımsıkı sarılmak gereken ip…

133-136. ayetlerde nitelikleri gösterilen seçkin insanlar: Kur'an'ın mükemmel insan için kullandığı üç sıfata yer verilmiştir:

1. Muttaki (takva sahibi),

2. Muhsin (iyilik ve güzellik sergileyen)

3. Amil (iş ve değer üreten)

145. ayet: Hiçbir nefsin Allah'ın izni olmadıkça ölmeyeceği, bunun belirli bir süreye bağlandığı söylenmekte

159. ayette sözü edilen müşavere veya danışma…

Müşavere veya şûra, Kuran tarafından birlikte yaşamanın ve yönetimin esası olarak verilmektedir.

Şûra, yetişmiş insan kitlesiyle gerçekleşir. Şûraya geçiş için her şeyden önce şuurlu ve erdemli insan gerekir.

169-174. ayetler: Allah yolunda ölme

 

4 NİSA SURESİ / 98

Kur'an'ın birden fazla kadınla evlenme şeklinde bir emri yoktur. Bu bir müsaadedir.

 

Vâcip (uygulanması zorunlu) kısım

Mendup (yapılması daha iyi olan) kısım

Mübah (yapılması ve yapılmaması aynı değerde olan) kısım

 

Kur'an'da 5 vakit diye bir rakamsal beyan yoktur.

Rekat sayısıyla ilgili hiçbir Kur'ansal beyan yoktur.

 

Ezan okunur; ardından namaza yani farza durulur, selam verilip farzdan çıkıldığında namaz bitmiş olur. İşte bu Muhammedi namaz,

 

Hz. Peygamber mescidinde sünnet adıyla bir namaz kılmamıştır.

 

Kuranda teravih diye bir namaz geçmez.

 

Kur'an'da Kadir Gecesi dışında adı geçen, kutsallığından bahsedilen hiçbir gece yoktur.

 

Kur'an, Hz. İsa'nın çarmıha gerilerek öldürüldüğünü kabul etmemektedir. Nisa 156-158'e göre, onu çarmıha gerdiğini söyleyen Yahudiler, kesin bir bilgiye değil, bir sanıya dayanmaktadırlar.

 

Kur'an'da Mehdilik veya Mehdi diye bir kavram yok

 

5 MÂİDE SURESİ / 110

Kur'an'ın en son vahyedilen ayeti veya en son vahyedilen ayetlerinden biri olan Mâide 3:

Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim, üzerinizdeki nimetini tamamladım ve sizin için din olarak İslam'ı seçip benimsedim.

 

Abdest bizzat ibadet değil, esas olan namaz ibadetine ön şart olarak istenen bir temizliktir.

 

Hilf ve yeminin geçtiği hemen tüm ayetlerde münafıkların bir alâmeti olarak veriliyor.

Tüm yemin hastalan yalancıdır ve hepsi mal ve evlatla şımarır, azarlar.

 

101 ayet: Ey iman sahipleri, önünüze açıldığı zaman hoşunuza gitmeyecek şeyleri sormayın.

"Bahire: Yarmak anlamındaki bahr kökünden gelir. Kulağı yarılan hayvana bahire denmiştir.

"Sâibe: Kendi başına bırakmak anlamındaki seyb kökünden gelir.

Vasîle: Yedi kez doğum yapmış koyuna denirdi.

Hâm: Bir erkek devenin sulbünden on döl alınırsa, ya da yavrusunun yavrusuna binilirse, yani hayvan, dede olursa onu da binmekten, yük vurmaktan affeder, "sırtını korudu" derlerdi. İşte bu hayvana da hâmî denirdi."

 

6 EN'AM SURESİ / 55

Kur’an’da karanlık çoğul (zulumât), ışık ise tekil (nur) kullanılmaktadır. Çünkü aslolan ışıktır ve ışık tektir.

6. ayet: önceki toplum ve medeniyetlerin, üstün yanlarının olduğu anlaşılıyor.

32. ayet: Kur'an'da dünya hayatı diye bir tamlama yoktur.

Dünya kelimesi âdilik, iğretilik anlamındaki denâet kökünden sıfattır.

60. ayet: uykunun ölüm gibi değerlendirilmesi…

Hayat, gaybdan zuhura bir akıştır.

 

7 A'RAF SURESİ / 39

11-25. ayetler: Hz. Âdem'in cennetten çıkarılması

31. ayet: "Mescitlerde zînetinizi takının"

55. ayette dua: Allah'a tazarru (boyun büküklük ve yalvarış) ve hufye (gizlilik ve ürperti) içinde dua edilmesi söylenmektedir.

 

8 ENFAL SURESİ / 93

28. ayette: "mallarınız ve çocuklarınız bir fitnedir"

 

9 TEVBE SURESİ / 113

23. ve 24. ayetlere göre küfre Sapmış ana-baba-kardeş-evlat-eş ve yakın akraba ile gönül dostluğu kurulamaz.

 

Kuranda A'rab negativitenin, kötülüğün, bozgunculuğun, inadın, ikiyüzlülüğün simgesidir.

Sadece Tevbe suresi 99. ayette, onlardan bazılarının Allah'a ve âhirete iman ettikleri belirtilir.

 

10 YÛNUS SURESİ / 51

11-12. ayetler: insan çok acelecidir.

32-36. ayetlerde hak izah ediliyor.

Bunun hemen ardından 36. ayette zandan söz ediliyor.

59. ayette "Allah'a iftira"dan bahsediliyor.

99. ayette "Rabbin dileseydi yeryüzündeki insanların hepsi mutlaka iman ederdi. Hal böyle iken sen insanları iman etmeleri için zorlayacak mısın?"

108. ayet "Doğruyu ve güzeli yakalamış olan, kendi benliği için hidayet bulmuş olur.”

 

11 HUD SURESİ / 52

1. ve 3. ayetlerde Kuran, ayetleri muhkemleştirilen ve hikmeti sonsuz, her şeyden haberdar Allah tarafından detaylı bir biçimde ortaya konan bir kitap olarak tanıtılıyor.

5. ayette "elbiseye bürünerek Allah'tan saklanma"

Kuran dininin dışındaki bütün dinlerde giysi ve kıyafet hegemonyası vardır.

15-16. ayetlere göre, kim ne için çalışırsa onun karşılığını mutlaka alacaktır.

25-49. ayetlerde Hz. Nûh’un mücadelesi

50-60. ayetlerde Hz. Hûd'un mücadelesi

61-68. ayetler Hz. Sâlih

69-76. ayetlerde Hz. İbrahim

77-83. ayetler Lût kavmi

84-95. ayetler Hz. Şuayb ve Medyen halkı

116-117. ayetlere göre, bu eski toplulukların içinde, bilgi ve aydınlık taşıyanların, servet ve refahla şımarmış günahkâr kodaman zümreyi uyarmaları gerekirdi. Onlar bu görevi yapmayarak zulme seyirci kaldıkları için çöküş hak olmuş ve toplumlar batmıştır.

 

12 YÛSUF SURESİ / 53

Hz. Yûsuf un hayatı, gayret ve iyi niyetin insanı zafer ve mutluluğa götüreceği vurgulanır.

7. ayet: "Andolsun ki, Yûsuf ve kardeşlerinin hikâyelerinde zafer ve sonsuzluğu arayanlar için gerçekten izler ve ibretler vardır."

76. ayet: "Her bilgi sahibinin üstünde daha iyi bilen bir başkası vardır."

 

13 RA’D SURESİ / 87

28. ayet: Kalpler, yalnız Allah'ın zikriyle huzur ve sükûn bulur.

 

14 İBRAHİM SURESİ / 72

7. ayet: Eğer şükrederseniz, size nimetlerimi kesinlikle artıracağım.

 

32-34. ayetlerde Teshirin anlamı, insan dışındaki varlıkların insanın hizmetine verilmesidir.

 

48. ayette arzın başka bir arza dönüştürüleceği söyleniyor.

 

15 HİCR SURESİ / 54

85 ve 86. ayetler: Bu emir, Hz. Peygamber’in tebliğle hesap sormayı birbirine katmamasını dikkate sunan emirlerden biridir.

 

16 NAHL SURESİ / 70

14. ayet: Kur'an'da taptaze et (lahmün tariyyun) deyimi yalnız su ürünleri için kullanılmış…

 

61. ayet: "Eğer Allah insanları işledikleri zulümler yüzünden cezalandırsaydı, yeryüzünde tek canlı bırakmazdı."

 

74. ayet: "Allah karşısında mesel irad etmeye kalkmayın"

 

98. ayet: Kuran okumanın tek şartı, Kuran okumaya, eûzü billahi mineşşeytanir recim (kovulmuş olan şeytandan Allah'a sığınırım) cümlesiyle başlamaktır.

 

112. ayette sınaat (teknoloji)

 

17 İSRA SURESİ / 50

İsra, gece yürütmek anlamındadır.

Miraç, yükselmek, yükseğe çıkmak anlamına gelir.

16. ayet: "Biz bir ülke ve medeniyeti mahvetmek istediğimizde, onun servet ve nimetle şımarmış elebaşlarına emirler yöneltiriz de onlar, orada bozuk gidişler sergilerler. Böylece o ülkeye sözümüz gerekli olur; biz de oranın altını üstüne getiririz."

 

23-37. ayetler:

1. Yalnız Allah'a kulluk edin,

2. Ana-babaya hizmet edin ve saygı gösterin,

3. Akraba, yoksul ve yolcuya yardımcı olun,

4. Savurganlıktan da cimrilikten de kaçının,

5. Rızık endişesiyle çocuklarınızı öldürmeyin,

6. Zinadan uzak durun,

7. Cana kıymayın,

8. Yetim malına musallat olmayın,

9. Ahdinize vefalı olun,

10. Ölçü ve tartıda hile yapmayın,

11. Bilmediğiniz şeylerin ardına düşmeyin.

12. Böbürlenip kibre sapmayın,

 

85. ayet: Ruh, rabbimin emrindendir.

 

18 KEHF SURESİ / 69

60-82. ayetler: Musa-Hızır kıssası

Her bilenden üstün bir başka bilen vardır.

Hızır diye birinin varlığı Kuranda yoktur.

 

83-101. ayetler: Zülkarneyn ve Ye'cüc-Me'cüc hakkında

 

 

19 MERYEM SURESİ / 44

25. ayet: Cenabı Hak en mucize lütuflarında bile, şöyle veya böyle, kulunun işe karışmasını istemektedir.

Hz. İbrahim, büyük bir peygamber olmasına rağmen babası putperesttir. Hz. Nûh büyük bir peygamber olmasına rağmen onun da oğlu bir putperest idi. Kuran bunları anlatarak bize demek istiyor ki, hiç kimse kendi niyetinin ve emeğinin ürünü olmayan şeylere güvenmesin. Hiç kimse kan bağına ve soyuna da güvenmesin.

71-72. ayetler: “İçinizden oraya girmeyecek hiç kimse yoktur. Bu, rabbin üzerine kesin bir hükümdür. Sonra korunanları kurtarırız ve zalimleri orada diz üstü çökük halde bırakırız.”

Azabın ne olduğu bilinmelidir ki, lütuf ve rahmetin ne olduğu anlaşılabilsin.

 

20 TÂHA SURESİ / 45

2-3. ayetler: "Biz bu Kur'an'ı sana güçlük ve zorluk çekesin diye indirmedik. Ancak içinde ürperti duyanlara bir öğüt olarak indirdik."

43-44. ayetlerde: "Firavun'a yumuşak ve tatlı bir sözle hitap edin" deniyor.

Demek oluyor ki, Firavun da dahil hiçbir insandan ümit kesilemez.

114. ayet: Kur'an vahyi tamamlanmadan Kur'an'la son hükmü vermede acele etme. Bu emir, Kur'an'ın bir bütün olarak düşünülmesi gerektiğini ve bu bütün içinde hiçbir ayetin hüküm dışı tutulamayacağını ifade eder.

İlminin artırılması için dua et.

 

21 ENBİYA SURESİ / 73

44. ayette, bir küre olan yeryüzünün tam bir yuvarlak olmadığı, kutup noktalarından biraz basık hale getirildiği ifade ediliyor.

 

96-97. ayetler: Ye'cüc ve Me'cüc'ün önü açılıp onlar her tepeden sel gibi aktıkları zaman gerçek vaad yaklaşmış olur.

 

22 HAC SURESİ / 88

11. ayet: çıkar dindarlığı…

Secde veya sücûd boyun büküş ve eğilme demektir.

Kurana göre tüm varlık Allah’a secde halindedir.

47. ayet: Rabbinin katındaki bir gün sizin sayıma esas aldığınız bin yıl gibidir.

52. ayette, şeytanın, peygamberlerin aldığı vahiylere burnunu soktuğundan bahsediliyor.

…insanların, ilhamlarına bulaşan şeytanî lekeleri temizlemenin yolu ise Allah'ın arındırmasından geçmiş olan vahiy verilerine baş vurmaktır.

 

23 MÜ'MİNÛN SURESİ / 74

17. ayet: üstünüzde yedi yol yarattık

 

51. ayette temiz ve iyi gıda almakla temiz ve iyi iş üretmek arasında bağlantı kurmuştur.

 

24 NUR SURESİ / 102

Kur'an'da zinanın cezası yüz celde (vuruş) olarak düzenlemektedir.

 

…mülâane veya liân: anlamı karşılıklı lanetleşmedir.

 

İslâmî kıyafet, gayriislamî kıyafet diye bir şey yoktur.

İslam, insanlar için belli giysiler tayin etmemiştir. Giysi meselesi; iklim, tarih ve gelenekle ilgilidir. Hz. Peygamber ne cübbe giymiştir ne kaftan; ne de kavuk örtmüştür.

 

63. ayet: peygamberlere hitabın farklı olması gerektiği söyleniyor.

 

 

25 FURKAN SURESİ / 42

30. ayetteki Resul şikayeti: "Resul diyecektir ki: 'Ey Rabbim! Benim kavmim bu Kur'an'ı devre dışı tuttular." İslam dünyasının yüzyıllardan beri arzettiği manzara gerçekten budur.

"Yoksa onların şürekâsı, hükümde ortakları mı var da kendilerine din konusunda Allah'ın izin vermediği şeyleri kurallaştırıyorlar." (Şûra, 21)

77. ayet dua konusu: "Duanız olmadıktan sonra rabbim sizi ne yapsın?”

 

26 ŞUARA SURESİ / 47

Mübîn, beyan kökünden bir kelime olup açıklayan, açık açık gösteren demektir.

210-212, 221-223. Ayetler: Kur'an vahyi ile şeytanın ilham ettiği şeyler karşılaştırılıyor.

 

27 NEML SURESİ / 48

Yaşar Nuri, ayetlerde Saba melikesinden söz edilmesini gerekçe göstererek kadınların hükümdar olmasında çekince olmaması gerektiğini söylüyor; Cemel Olayından mütevellit Ebubekir’e atfedilen yöneticisi kadın olan kavmin iflah olmayacağı şeklindeki sözü ise Hz. Ayşe ve çevresindekilerin duymadığını ve dolayısıyla doğru olmadığını söylüyor (s. 170).

34. ayet: "Krallar bir ülkeye girdiler mi, orayı bozgun ve fesada uğratırlar, ora halkının onurlularını alçaltılmış hale getirirler. İşte böyle yaparlar."

 

28 KASAS SURESİ / 49

5. ayette müstaz'afların yani ezilip horlananların önderler yapılacağı söyleniyor.

 

65. ayet: Peygamber de olsa, tebliğin sonucuna müdahale edemez. Sonucu belirlemek yalnız Allah'ın işidir. Tebliğci, gerçeği insana gösterip kenara çekilir. Kuranın yolu ve tavrı budur.

 

62-64. ayetlerde anlatılan şürekâ: Allah adına kendisinde söz hakkı görenler, Allah'ın kitabında olmadığı halde haramlar icat edenler, yazdıkları ve söyledikleriyle Allah'ın kitabını kontrolüne alarak halkın Kur'an'a ulaşmasını engelleyenler, kendilerine uğranmadan Allah'a gidile­meyeceğini iddia edenler, kısacası tevhit dinini bir tür şirket haline getirerek bu şirkette kendilerine söz hakkı ve pay çıkaranlar bu ayetlerde sözü edilen şürekânın ta kendileridir.

 

29 ANKEBÛT SURESİ / 85

41. ayet: Allah'tan başkalarını veliler edinenlerin durumu, bir ev edinen dişi örümceğin durumuna benzer.

 

 

30 RÛM SURESİ / 84

1-6. ayetlerde, putperest İranlılara karşı Ehlikitap Bizanslıların zaferi sevinçle karşılanıyor.

 

31 LUKMAN SURESİ / 57

20-21. ayetler: İlimsiz ve ışıksız mücadele…

…bilinmesi Allah'ın tekelinde gösterilen üç şey vardır: 1) Kıyametin vakti, 2) Kişinin yarın ne kazanacağı, 3) Kişinin nerede öleceği.

 

32 SECDE SURESİ / 75

7-9. ayetler: Allah, yarattığı her şeyi güzel yaratmıştır.

 

33 AHZÂB SURESİ / 97

4 ve 5. ayetler Allah, evlatlıklarınızı sizin öz oğullarınız kılmamıştır. Bunlar sizin ağızlarınızda dolaşan sözlerinizdir. Eğer babalarını bilmiyorsanız onlar sizin din kardeşleriniz ve dostlarınızdır.

 

21. ayete göre Allah'ı anmak, âhiret mutluluğunu elde etmek isteyenler için en güzel örnek Allah Resulü'dür.

 

40. ayette Hz. Peygamber, Allah'ın Resulü ve nebilerin sonuncusu olarak tanıtılmaktadır.

 

53. ayete göre müminler peygamber eşlerinden bir şey istediklerinde bir perde (hicap) arkasından isteyeceklerdir.

 

56. ayete göre müminler Hz. Peygambere salât ve selam etmelidirler.

 

59. ayette geçen “cilbab” Mümin kadınların tanınıp eza görmemelerini sağlamak için üzerlerine cilbab (sokağa çıkıldığında kullanılan ve vücudu baştan aşağı örten dış giysi) almaları emrediliyor.

 

34 SEBE’ SURESİ / 58

10-11. ayet: Hz. Davud

12-14. ayetler: Hz. Süleyman

 

 

35 FÂTIR SURESİ / 43

Ayet Fâtır yani yaratıcı anlamını taşıyor…

Kur'an'ın tanıttığı kâinat her şeyi olup bitmiş, defteri dürülmüş, hikâyesi noktalanmış bir kütle, bir eşya yığını değildir. O hep yenilenmekte ve sürekli olmaktadır.

Kur'an ömür kavramını insanın tekamülünü tamamlaması için gerekli olan süre anlamında kullanmaktadır.

 

36 YÂSÎN SURESİ / 41

20-21. ayetler: 'Resulleri izleyin; sizden herhangi bir ücret istemeyenleri izleyin. Doğruya ve güzele kılavuzlayan, işte onlardır."

69-70. ayetlerde Kur'an: Kuran, bir zikir yani düşünme, öğüt alma kaynağı ve gerçeği açık açık anlatan bir kitaptır.

 

37 SAFFAT SURESİ / 56

6-11. ayetler: Göğün korunması…

 

38 SAD SURESİ / 38

29. ayette Kur'an tanıtılıyor: Kur'an bereketinden nasiplenmek için onun ayetleri üzerinde derinden derine ve inceden inceye düşünmek şarttır.

 

39 ZÜMER SURESİ / 59

1-3. ayetler: hâlis dinin yalnız Allah'ın tekelinde…

23. ayet: "Allah, sözün en güzelini müteşâbih-mesânî bir kitap halinde indirmiştir."

Mesânî: bu kelime tesniye veya sena kökünden gelen mesnanın çoğuludur.

Tesniye kökünden alındığında mesânî; ikişerli, tekrarlı, çift olarak, karşıtıyla birlikte sunulan kelamlar demektir. Sena kökünden alındığında ise güzellik, isabet, kapsam, yücelik ve hikmetle dolu kelamlar anlamına gelir. İkisi birlikte düşünüldüğünde mesânî iç içe dürülmüş en güzel anlamları bünyesinde barındıran kelamlar demek olur

45. ayet: "Allah yalnız başına anıldığında âhirete inanmayanların kalpleri nefretle ürker. Ama O'ndan başkaları anıldığı zaman hemen müjdelenmiş gibi sevinirler."

Tevhit, teslimiyet ister. Teslimiyet, eteğimizdeki tüm taşların dökülmesini gerektirir. Eteğinizde bir tek taş kalsa tevhit burcuna yükselemezsiniz.

53. ayet: Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin.

 

40 MÜMİN SURESİ / 60

11. ayet: reenkarnasyona bir işaret mi?

 

41 FUSSILET SURESİ / 61

34-35. ayetler: En güzel olanla karşılık ver.

 

42 ŞÛRA SURESİ / 62

21. ayet: Yoksa onların ortakları (şürekâ) mı var? Bu ortaklar onlar için Allah'ın izin vermediği dini yasalaştırmıştır.

 

29. ayet: Göklerdeki canlılardan uzaylıları anlamış Yaşar Nuri…

 

30. ayet: Size gelip çatan herhangi bir musibet yalnız ve yalnız kendi ellerinizin ürettikleri yüzündendir.

 

38. ayet: Şûra, karşılıklı danışma, tartışma, fikir alışverişi yapma, bir fikri ortaklaşa onaylama demektir.

 

43 ZÜHRUF SURESİ / 63

36 ve 37. ayetler: Kim Rahman'ın Zikri olan Kur'an'ı görmezlikten gelip ondan uzaklaşırsa biz ona bir şeytan musallat ederiz…

 

44 DÜHANSURESİ / 64

2-3. ayetlerde sözü edilen "mübarek gece" Kadir Gecesidir.

 

45 CÂSİYE SURESİ / 65

Şeriat, yol ve yöntem demektir. …bu kelime Allah'ın dinine isim olarak kullanılamaz.

 

46 AHKAF SURESİ / 66

15. ayet: Dinsel erginlik 40 yaşında elde edilmektedir.

 

47 MUHAMMED SURESİ / 99

24. ayette Tedebbür, okunan şeyin anlamı üzerinde iyiden iyiye düşünmek demektir.

 

48 FETİH SURESİ / 109

Peygamber de dahil, bütün insanlar günah işleyebilir. Bunun aksini söylemek insanı ilahlaştırmak olur ve bu da şirktir.

 

4. ayette Allah'ın göklerde ve yerdeki ordularımdan bahsediliyor.

 

49 HUCURÂT SURESİ / 105

Bir topluluk başka bir toplulukla alay etmesin.

 

14. ayet: Bedeviler dediler ki iman ettik. De ki: 'Siz iman etmediniz. Ancak "Müslüman olduk" deyin. İman, sizin kalplerinize girmemiştir.

 

50 KAF SURESİ / 34

Ayetler göstermektedir ki, mahşerde dirilmede bedenin toprak tarafından eksiltilen kısımlarının ikmal edileceği…

Kur'an'a göre ba's ile kazanacağımız yeni beden tamamıyla dünyadaki bedenimiz olmayacaktır…

Varlık ve oluşta tesadüf, başıboşluk ve lüzumsuzluk yoktur. Her şey, bakmasını ve görmesini bilenlere sayısız dersler ve sırlar açmaktadır.

30. ayet: cehenneme: 'Doldun mu?" denmekte ve cehennem: 'Daha yok mu?" cevabını vermektedir. Demek ki cehennem her an dolması beklenen sınırlı bir "mekân'dır.

 

51 ZÂRİYÂT SURESİ / 67

56. ayet: Ben cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.

 

52 TÛR SURESİ / 76

21. ayet: Her kişi kendi kazandığına bağlıdır.

 

 

53 NECM SURESİ / 23

3 ve 5. ayetler: (Hz. Peygamber)  "O, keyfinden konuşmuyor. O kendisine indirilen bir vahiydir.” 

5-15. ayetler arasında, Hz. Peygamber'in Cebrail'i görmesi anlatılır.

Peygamber in, Sidretül-Münteha yanında Cebrail'i görmesi, İsra ve Miraç olayı içinde anlatılır. Bu sure, İsra suresinden çok önce indiğine göre burada anlatılan görüşün, İsra olayı ile bir ilgisi yoktur, bu İsra'dan çok önce vaki olan bir görüştür.

Şûra suresinin 51nci ayetinin açık hükmüne göre Allah, bir insanla doğrudan konuşmaz.

23, 28 ve 30. ayetlerde (zan konusu): Sanı ve sübjektif kabul, insanı Hakk'a götürmez

32. ayet: hiç kimse ne kendisi ne de başkaları hakkında "kurtuluşa ermiş, Allah'ın sevgili kulu" hükmünü veremez.

…hiç kimse hakkında "batmış, cehennemlik" hükmü de verilemez.

 

54 KAMER SURESİ / 37

"Ay yarıldı."

İlahi zaman bir ve tektir. Ve İlahî zamanda yalnız sürekli "şimdi" vardır; geçmiş ve gelecek yoktur.

Kur'an herkesin nasibi ölçüsünde anlayacağı ve mutlaka okunması gereken bir kitaptır.

49. ayette geçen "kader" kavramı: Kur'an'daki kaderin, hayatın ve kâinatın kanunları anlamında olduğunda hiçbir tereddütümüz yoktur.

…"kader" kelimesi Kur'an’da bir ölçü dahilinde tayin etmek, her şeyi bir ölçü ve nizama göre tanzim edip, tedbirlemektir.

…kader vardır. Fakat kader Allah’ın ezelî bilgisi ve her şeyi bir hesaba, ölçüye göre yaratmış olması, olmuş ve olacak her şeyi bilmesi demektir.

 

55 RAHMAN SURESİ / 89

Kur'an'ı anlamak ve ondan nasiplenmek ancak rahmet tavrıyla mümkündür.

 

56 VÂKIA SURESİ / 46

60-62. ayetler: "Aranızda ölümü biz takdir ettik ve biz, yerinize diğer benzerlerinizi getirmemiz ve sizi bilemeyeceğiniz bir yaratılışta ve suretlerde tekrar yapılandırmamız hususunda önüne geçilecekler de değiliz."

 

57 HADÎD SURESİ / 112

Ayet, demiri zorlu bir güç ve yarar kaynağı gösterdikten sonra onun gücüyle şu kavramların korunması arasında irtibat kurmuştur. Kitap, ölçü, denge, adalet.

 

 

58 MÜCÂDİLE SURESİ / 104

Mücâdile, hakları uğrunda mücadele veren kadın demektir.

 

59 HAŞR SURESİ / 95

7. ayette: Mallar, içinizden yalnız zenginler arasında dolaşan bir kudret aracı olmasın." Servetin emeği boğmasına müsaade edilemez. Emeksiz kazanç karanlık ve kirlidir.

Resul size ne verdiyse onu alın. Sizi neden yasakladıysa ondan uzak durun ve Allah'tan korkun.

 

9. ayet: başkalarının hayır ve mutluluğunu kendi ihtiyaçlarının önünde tutmayı ifade eden îsar ahlakını anlatmaktadır.

 

19. ayet: İnsanı insan yapan öz, Allah'ın içimize üflediği nefhadır. Bu yüzden Allah'a yakınlıkla gerçek benliğimize yakınlık arasında doğru orantı vardır.

 

60 MÜMTEHİNE SURESİ / 111

Dost ve düşman hakkında tafsilat veriliyor.

 

61 SAFF SURESİ / 108

2 ve 3. ayetlerde dikkat çekilen "büyük günah" ağzından çıkan söze sadık kalmaması

 

 

62 CUMA SURESİ / 96

6 ve 7. ayetlerde Yahudilerin kendilerini Allah’ın seçkin dostları ilan ettikleri, anlatılıyor

 

9. ve 10. ayetler Cuma günü namaz için çağırı yapıldığında Allah'ı anmaya koşun.

…halkının tamamına yakını Müslüman olan ülkemizde Yahudi'nin Cumartesi günü, Hıristiyan'ın Pazar'ı tam gün tatil olarak resmen tescil edildiği ve Müslüman da buna uymak zorunda bırakıldığı halde, Müslüman'ın Cuması için bir saatlik bile bir izin tanınmamıştır.

 

63 MÜNAFİKÛN SURESİ / 103

münafıklardan bahsettiği için Münafikûn (münafıklar) adını almıştır.

 

64 TEĞÂBÜN SURESİ / 107

Teğâbün, kâr ve zararın hesaplandığı gün, hesap günü demek

 

65 TALÂK SURESİ / 100

Boşanmayı düzenleyen hükümler taşıdığı için talak adım almıştır.

 

66 TAHRÎM SURESİ / 106

tahrîm (bir şeyi haram ilan etme)

 

67 MÜLK SURESİ / 77

2. ayet: Hanginizin daha güzel iş yapacağını denemek için ölümü ve hayatı yaratan O'dur.

 

68 KALEM SURESİ / 2

Vahyin ilk emri ve ilk suresi "oku" diyordu. Bu ikinci surede ise "yaz" denmektedir.

51-52. ayetler: nazar denen, gözün negatif -manyetik etkileri vardır ve bu etkiler sadece maddesel değerler söz konusu olduğunda değil, ruhsal değerler söz konusu olduğunda da kıskanılan kişileri rahatsız eder.

 

69 HÂKKA SURESİ / 78

38-52. ayetlerde Kur'an tanıtılıyor: Kur'an, çok yüce bir melek aracılığıyla Hz. Peygambere gönderilen bir vahiydir.

 

70 MEÂRİC SURESİ / 79

Meâric, miraç kelimesinin çoğuludur.

3 ve 4. Ayetler: meleklerin ve ruhun bir boyuttan ötekine yükselişi sizin zamanınızla (yani matematik zamanla) ellibin yıl diye ifade edebileceğiniz bir günde meydana gelir.

 

71 NÛH SURESİ / 71

17-18. ayetler: "Allah sizi yerden bir bitki fışkırtır gibi fışkırttı. Sonra yine oraya geri çevirecek ve sizi tekrar çıkaracaktır."

 

72 CİN SURESİ / 40

…cinlerin sunduğu bilgilere sığınarak vahyin verileriyle bir tür yarışa girenler sonucu olmayan bir yoldadırlar.

Allah'a ibadet, bir yığın şürekâya sığınmakla eşleştirilmiş,         

Bunun içindir ki, İslam dünyasında mescit sayısı astronomik bir hızla artarken, tevhit şuuru gerilemekte, tefrika, kanser hücresi gibi azmakta

 

 

73 MÜZZEMMİL SURESİ / 3

"örtülerinden sıyrılarak kalk" emri verilmiştir.

Geceleyin kalk.

…ağır ağır, düşüne düşüne Kur'an oku.

Geceleyin kalkan benlik yer tutma bakımından daha güçlü, söz bakımından daha etkilidir.

Gören göz fazla uyuyamaz. Ve fazla uyuyanlar görülmesi gerekenleri göremezler.

Kur'an'dan kolayınıza geleni okuyun.

 

74 MÜDDESSİR SURESİ / 4

Kalk da uyar.

16-30. ayetler: Kur'an'ı insan sözü, büyü gibi sıfatlarla küçülterek inkâra giden bir inatçıya sekar denen bir gücün susturucu ve hizaya getirici cevabını ortaya koyuyor. Sekar, üzerinde 19 sayısı bulunan ve beşere levvâha olan bir kuvvet, âlet veya keyfiyettir.

Sekar'ın kökü olan sakr (kaf ile) güneşin yakıp kavurması, eritmesi, acı vermesi anlamındadır.

(Sekar’ın bilgisayar olduğunu söylüyor)

48-55. ayetler: Kur'an dışında öğüt ve hidayet arayanların sığındıkları tüm şefaatçılar hiçbir işe yaramaz.

 

75 KIYAMET SURESİ / 31

2. ayette "levvâme" yani kendini kınayan, otokritik yapan benliğe yemin ediliyor.

14. ayet: "Gerçek şu ki insan, öz benliği üzerine yönelmiş keskin ve derin bir bakıştır."

16-19. ayetler: Kur'an'ın toplanması ve okunuşunun belirlenmesi Allah'ın denetiminde olmuştur.

 

76 İNSAN (DEHR) SURESİ / 90

7-10. ayetler: Biz size yalnız ve yalnız Allah rızası için yediriyoruz. Sizden bir karşılık da bir teşekkür de beklemiyoruz. Bizler, korkunç görünüşlü bir günde rabbimizden korkarız.

 

77 MÜRSELÂT SURESİ / 33

Mürselât, mürsel kelimesinin çoğulu

 

78 NEBE' SURESİ / 80

Nebe', haber demektir.

Kıyamet ve âhiretle ilgili haber

 

79 NÂZİÂT SURESİ / 81

Nâziât, nâzî' kelimesinin çoğuludur. Bu kelime Bir şeyi söküp koparmak, ayırmak, can almak, kuyudan su çıkarmak, yayı germek, atın alabildiğine ve yularsız koşması, bir şeye gönül vermek, heves etmek, vatanını özlemek, ayrılık hasreti çekmek vs... anlamlarına geliyor ve sure bunlara yeminle başlıyor.

 

 

80 ABESE SURESİ / 24

…abese kelimesi, bir fiil olup, "yüzünü ekşitip çevirdi" anlamındadır.

Hz. Peygamber, kendisinden görüşme isteyen Mekke oligarşisini kabul etmiş, onlarla konuşuyor,

…gözleri görmeyen sahabi Abdullah b. Ummi Mektûm, hemen söze girerek: "Ey Allah'ın Elçisi! Bana bir şeyler öğret." dedi. Hz. Peygamber'in, sözünün bu şekilde kesilmiş olmasından canı sıkıldı ve hoşnutsuzluğunu gösterecek şekilde yüzünü çevirdi.

Kur'an'dan nasiplenmenin kafa gözünün açıklığından çok, kalp gözünün açıklığına bağlı bulunduğunu, bu nasibin niyet ve gayret sergileyenin hakkı olduğunu, zorlamakla hiç kimsenin yüceltilemeyeceğini dikkate sunmuş…

Hz. Peygamber, vahyin bu serzenişinden çok etkilenmiştir. O günden sonra Abdullah'ı her gördüğünde, elbisesini çıkarıp yere sererek, ona şöyle demiştir: "Hoş geldin, şöyle buyur; ey hakkında rabbimden azar işittiğim kişi!" Hz. Peygamber, iki askerî sefere, Medine'de bu Abdullah'ı, kendi yerine vekil bırakarak çıkmıştır.

 

81 TEKVÎR SURESİ / 7

Tekvîr, sarıp dürmek demektir.

…kıyametin kopuşunu, ürpertici tablolar halinde anlatır.

 

82 İNFİTÂR SURESİ / 82

İnfitar, yarılma, açılma, çatlama demektir.

 

83 MUTTAFFİFÎN SURESİ / 86

Mutaffifîn, muttaffıf kelimesinin çoğulu olup ölçü ve tartıda kendi lehine hile yapanlar demektir.

 

84 İNŞİKÂK SURESİ / 83

Surenin adı yarılıp parçalanmak demektir.

6. ayet: Ey insan! Sen rabbine varıncaya kadar durmayıp didineceksin ve sonunda O'na varacaksın.

 

85 BÜRÛC SURESİ / 27

Surenin muhtevası: Eski toplulukların yaptıklarının cezasını gördükleri, Allah'ın intikamının çok acı olduğu, Kuranın Levhi Mahfûz’da korunduğu…

"Korunmuş levha" anlamına gelen "Levhi Mahfûz" hakkında ne bu surede ne de başka bir yerde bilgi verilmemektedir.

 

86 TÂRİK SURESİ / 36

Târik, keskin ışıklı yıldız demektir.

Surenin içeriği: Her benliğin kozmik planlardan bir kontrolcüsünün ve koruyucusunun olduğu…

 

87 A'LÂ SURESİ / 8

6 ve 7. ayetlerde: "Seni okutacağız da artık unutmayacaksın. Allah'ın dilediği müstesna. O, açıklananı da gizleneni de bilir."

Bu beyandan anlaşılır ki, Hz. Peygamber'in hafızası Allah'ın denetiminde bir tür Levhi Mahfûz'dur.

14 ve 15. ayetlerde: kurtuluşun bir numaralı şartı olarak tezekkî gösterilmiştir. Bu kelime aynı anda hem iç arınmayı hem de zekât vermeyi ifade etmektedir.

İkinci şart, Allah'ın ismini anarak namaz kılmaktır.

 

88 ĞÂŞİYE SURESİ / 68

…ğâşiye, sarıp bürüyen şey demektir.

 

89 FECR SURESİ / 10

Tek Yaratıcı, çift ise polarite ve pariteden ibaret olan tüm varlık ve oluştur.

15-20. ayetler: İnsanın niceliğe yönelik zaafları…

27-28. ayetlerde benliğin sıfatları: 1) Mutmainne (doygunluğa, huzura ulaşmış nefs), 2) Râzıye (Allah'tan razı olan nefs), 3) Marzıye (Allah'ın razı olduğu nefs).

 

90 BELED SURESİ / 35

İnsanın zorluk ve ıstırap içinde olduğu, toplumsal mutluluğu elde etmede açları, yoksulları, yetimleri doyurup beslemenin, sabır, hoşgörü ve merhametin yeri…

 

91 ŞEMS SURESİ / 26

Surenin muhtevası: Benliğini arıtanın mutlu olacağı, bu arıtmayı yapamayanın mutsuzluğa ve hüsrana düşeceği…

 

92 LEYL SURESİ / 9

İnsanların her birinin ayrı bir anlam taşıdığı,

…güzelliği sevmenin ve cömert davranmanın hayata kolaylık ve mutluluk getireceği,

 

93 DUHÂ SURESİ / 11

Surenin adı kuşluk vakti yani güneşin yükselip iyice parladığı zaman demektir

"Andolsun kuşluk vaktine ve gelip oturduğu zaman geceye ki, Rabbin seni terketmedi; sana darılmadı da... Gelecek, senin için başlangıçtan daha mutlu ve kutlu olacaktır.”

 

94 İNŞİRAH SURESİ / 12

Surede, Hz. Peygamber'in göğsünün veya gönlünün açılıp genişletildiği anlatılmaktadır. Buna İslam literatüründe "inşirah-ı sadr" veya "şerh-i sadr" denir.

 

95 TÎN SURESİ / 28

Tin, incir demektir.

Surenin muhtevası: En yüce bir yaradılışta dünyaya gönderilmesine rağmen, insanın en aşağılara düşebildiği, bu düşüşü önlemenin yolunun iman ve amel-i salih olduğu…

 

96 ALAK SURESİ / 1

Vahyin ilk emri "oku"

4. ayette kaleme de dikkat çekilmiştir.

6-7. ayetlerde insan, kendini başkalarından müstağni görme illetine tutulduğunda azar.

 

97 KADİR SURESİ / 25

…bazı sahabilerin Kadir gecesini Ramazanın 17'sinde kutladıklarını biliyoruz.

Onlar buna gerekçe olarak Kadir gecesinin, İslam'ın kader savaşı sayılan Bedir Savaşı ile aynı tarihe (17 Ramazan) rastladığını söylemişlerdir.

Kuranda Kadir gecesinden başka kutsal ilan edilen gece yoktur.

 

98 BEYYİNE SURESİ / 101

beyyine, delil, belirti, açıklık, aydınlık, vs. anlamlarındadır.

 

99 ZİLZAL SURESİ / 91

Artık kim bir zerre miktarı iyilik yapmışsa onu görür ve kim bir zerre miktarı kötülük yapmışsa onu görür...

 

100 ÂDİYÂT SURESİ / 14

Adiyât, adiv kökünden gelen âdiye kelimesinin çoğulu olup at, deve ve benzeri hayvanların tozu dumana katarak koçanları demektir.

 

101 KAARİA SURESİ / 30

Filolojik açıdan kaaria, şiddetle indirilen darbenin veya şiddetli çarpmanın çıkardığı ses ve insana çarpan musibet anlamındadır. Şiddetli çarpışma sırasında kılıçların çıkardıkları sese de kaaria denir.

 

102 TEKÂSÜR SURESİ / 16

…tekâsür, çokluk yarışı yapmak, çoklukla övünmek anlamındadır.

 

103 ASR SURESİ / 13

Sureye adım veren asr, zaman, gündüz ve gece, öğlen sonrası ile, güneşin batışı arasındaki zaman anlamındadır.

Başta îmân-ı hakiki geliyor, sonra salâh.

Sonra hak, sonra sebât: İşte kuzum insanlık.

Dördü birleşti mi, yok sana hüsran artık.

 

104 HÜMEZE SURESİ / 32

…hümeze; insanları gammazlamak, alaya almak, itip kakmak, zor durumda bırakmak, kırmak vs. ile rahatsız etmeyi âdet haline getirmiş kişi demektir.

 

105 FİL SURESİ / 19

…surede Fil olayı, Ebrehe’nin ordusu anlatılıyor.

 

106 KUREYŞ SURESİ / 29

Sure, Kureyş kabilesinin elde ettikleri nimetlerin şükrünü bilmelerini ve bu nimetleri onlara gönderen Allah'a ibadet etmelerini istemektedir.

 

107 MÂÛN SURESİ / 17

…dini yalan saymanın biri sosyo-ekonomik, biri de bireysel- psikolojik olmak üzere iki göstergesi vardır.

1. Riyakârlık, özellikle namaz aktörlüğü,

2- Nimetleri başkaları ile paylaşmamak, özellikle zayıf ve yoksul insanları nimetten mahrum bırakmak.

3- Kamu haklarım çalıp çırpmak.

 

108 KEVSER SURESİ / 15

Kurban konusunu anlatır.

 

109 KÂFİRÛN SURESİ / 18

 

110 NASR SURESİ / 114

Hz. Peygambere "yardım ve zafer geldiğinde Allah'ı tespih ile hamd ederek ondan af dile" emri verilmektedir.

 

111 TEBBET SURESİ / 6

…tebbet (eli kurusun) fiilidir.

…surenin inişine sebep, Hz. Peygamber'in azılı düşmanlarından biri olan amcası Ebu Leheb'in bazı davranışlarıdır.

 

112 İHLAS SURESİ / 22

Kur'an bünyesinde bir satırlık bir yer tutmasına rağmen, ilahi kelamın özü, esası kabul edilmiştir.

 

 

113 FELAK SURESİ / 20

Nâs suresi ile birlikte Muavvizeteyn (sığındırıcı sureler) adını almaktadır. Sebep, bu surelerin insanın çeşitli kötülük ve dedikodulardan Allah'a sığınmasını ifade eden ayetlerden oluşmasıdır.

Esas anlamı açmak, yarmak, bir şeyi yararak içinden başka bir şeyi çıkarmak olan felak; tohumu, çiçeği, tomurcuğu, toprağı yarmak ve karanlıktan ışığa çıkarmak anlamında Kuranda birkaç yerde kullanılmaktadır.

 

114 NÂS SURESİ / 21

Surenin adı insanlar anlamında

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

…

Yeni Boyut Yayınları