Etnik, Dinî, Ekonomik ve Kültürel Özellikleriyle Giresun Yöresinin Sosyal Yapısı

Melda Medine Güleç - Etnik, Dinî, Ekonomik ve Kültürel Özellikleriyle Giresun Yöresinin Sosyal Yapısı

Merkezi Trabzon olmak üzere Doğu Karadeniz Bölümü'nde Hıristiyanlık ve İslamiyet gibi çeşitli inançlar, değişik etnik gruplarca yaşatılmış ve yaşanmıştır (Uzun, 2009).

1071 Malazgirt Savaşı'nın kazanılmasıyla birlikte Oğuz-Türkmen boyları Anadolu'ya girmeye başlamıştır.

(Bunun) bir sonucu olarak kırsal kesimlerde yaşayan Grekler topraklarını Türkmenlere terk ederek şehir merkezlerine doğru taşınmışlardır (Tellioğlu, 2005).

Mehmet Âşık'ın XVI. yüzyıl sonlarında kaleme aldığı Menâzirul-Evâlim adlı eserde, Trabzon yöresinde yaşayan Türk halkının önemli bir kısmının Çepniler'den meydana geldiği, yörenin batı ve güney taraflarındaki dağların da Çepni dağları adını taşıdığı şeklinde kayıtlar bulunmaktadır.

Osmanlı Devleti'nin dağılma süreciyle birlikte bölgede Rumlar Pontusçuluk adına örgütlenmişlerdi.

Bölgenin etnik yapısı Türklerin buraları yurt edinmesi ve Rumların mübadele ile bölgeden ayrılması ile şekillenmiştir. Ancak bazı Kafkasyalı topluluklar da küçük gruplar halinde bölgeye göç ederek, günümüze dek varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bugün Türk yurdu olan Giresun'da başta Keşap ve Bulancak ilçelerinde olmak üzere Gürcü kökenli vatandaşlarımız da yaşamaktadır (s. 185).

…yörede dinî örgütlenme resmî kaynaklıdır. Dini resmi kanallar aracılığıyla öğrenme ve aktarma gayri resmî dinî kanallar aracılığıyla öğrenmeye göre çok daha baskındır (s. 186).

Çepniler, Anadolu'nun Türkleşmesinde etkin rol oynamışlardır. Tarihî süreç içerisinde bir kısmı Sünniliği bir kısmı da Aleviliği seçmiştir.

Faal nüfusun %80'i tarımla (fındık tarımı) uğraşır (s. 187).

Fındık üretim miktarındaki dalgalanmada hava şartlarının mevsim normallerinde seyir etmemesi etkilidir. Örneğin kış mevsiminin soğuk olmayıp ılıman geçmesi, nisan ve mayıs aylarında yani fındık doğum mevsiminde havaların soğuk olması, haziran ve temmuz aylarında yani hasat mevsiminden önce hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde geçmesi gibi mevsimsel değişiklikler fındık rekoltesini etkilemektedir.

Karasal iklime sahip Şebinkarahisar, Alucra ve Çamoluk ilçelerinde başta hayvancılık olmak üzere hububat, kuru fasulye, nohut, patates, ceviz ve yem bitkileri tarımı yapılmaktadır (s. 189).

Ayrıca çalışma sahasının ve iş olanaklarının az olması sebebiyle Giresun göç veren bir ildir (s. 190).

Giyim-kuşam, yeme-içme ve yerleşim biçimi kültürel yapının sacayağı diyebileceğimiz üç belirgin semboldür. Giresun'da dasdar adlı dokuma türü ve dasdardan yapılan keşan (bir çeşit peştamal) halen yaygın bir şekilde kullanılan ve gündelik hayatta da yalnızca kırsal alanda değil kentsel alanlarda da görülen bir kadın giyim biçimidir. Günümüzde rastlanmayan (ya da çok az rastlanan) erkek giyim biçimi ise aba-zıbka şeklindedir.

…yeme-içme kültürü bakımından bölgede vejeteryan türü beslenme biçimi yaygındır. Mısır, karalâhana ve fasulye tüketiminin yanı sıra gücükdene, yemlik, merulcan (dikenucu), sakarca, ışıldak, kuzu kulak, evelik, ısırgan, kuş pancarı, ebe küme, çeftik, çileklik, galdirik, kabalak, nane (anuk), pezik, hoşuran yörede bulunan ve tüketilen otlar arasındadır (s. 191).

---

KSBD, Karadeniz Özel Sayısı Bahar 2014, y. 6, s. 183-194