Thomas Bernhard – Düzelti

Thomas Bernhard – Düzelti

Bir gövdenin sağlam olabilmesi için, tek bir düzlemde durmayan, en az üç dayanak noktası olması gerekir, diye yazmış Roithamer

Başlangıçta hafif olan, ama sürünceme ve bozulmayla birden ağır bir zatürreeye dönüşen, tüm gövdemi ıstıraba sokan ve beni üç aydan az olmamak üzere kendi memleketimdeki iç hastalıklar denen alanda ünlenmiş olan Wels hastanesine bağlayan hastalıktan sonra (…) Höllerlerin çatı odası diye anılan yere gitmiştim, Roithamer’in intiharından sonra,

Höller evindeki hava (…)Roithamer’in intiharının etkisindydi

Aklıma sadece Roithamer’in geride bıraktıklarıyla uğraşmak dışında, aynı zamanda bu uğraş hakkında yazmak da geldi, (s. 7)

Benimle birlikte İngiltere’de on altı yıl geçiren Roithamer orada son yıllarda neredeyse hiç ara vermeden kalmıştı. (s. 8)

(Höllerlerin çatı katı) Burada Hegel’i keşfettim deyip durmuştu hep,

İmkânsız olan (düşünmek) artık imkânsız olmuyordu. (s. 9)

Doğada oluşan günlük hareket ve bu günlük harekete bağlı olan insanlar (…)

Orada her şey, kapatılan ve içi boşaltılan vahşi hayvanlar…

Bir seferinde bize tüm gece boyunca durum sözcüğünü açıkladığını anımsıyorum, koşul sözcüğünü ve tutarlı sözcüğünü. (s. 13)

Kapsamlı bir yazı ile koninin inşasını açıklamak ve özellikle de haklılığını ortaya koymak istemişti. (s. 14)

Bu odadaki her şey düşünceyle ilişkiliydi.

Sadece kız kardeşinin cenazesinde siyah giysi içinde görünmüş.

Tadına vara vara susmuş.

Bu devletin vicdanı Roithamer gibi birçok insana karşı suçlu,

Sahtekârlıktan başka bir şeyi kalmamış olan yörelerin bir zamanlar Avrupa’nın merkezi olması Roithamer’e göre akli olarak ve kültür tarihi açısından üretim fazlasıdır. (s. 21)

Burada zihinsel gücün bütün belirtileri hemen zihinsel güçsüzlüğe dönüşür,

Avusturya insanı daha doğduğu anda başarısız bir insan olmuştur,

Eğer çekip gitmezse, diye yazmış Roithamer, bu ülke mahvolacak, hain bir insan değilse de (…) hain bir insana dönüşecek,

Düşünmenin ilk anlarından itibaren bu ülkeden ve bu devletten kendini kurtarması gerekir, (s. 22)

Her türlü düşünceden nefret ediyordu, düşünceyle ilgili her şeyden,

O görünüşte onu hiç de ilgilendirmeyen, hiç ilgilendirmemesi gereken her şey hakkında olağanüstü bilgiye sahipti, (s. 39)

Benim asıl bilimim doğabilimi demişti bir seferinde,

Bilim adamı olan kişi, sürekli sorgulamak zorundadır o anda düşündüklerini, her şeyin nasıl olması gerektiğini, çünkü aynı anda her şeyi düşünmeden düşünce olmaz dedi.

…bütünüyle politikleşmiş bir dünya ve bu dünyayı hareket ettiren bütünüyle politikleşmiş bir toplumla işimiz. (s. 41)

Müzik dinlemek onun için müzik çalışmakla ayı anlamı taşıyordu.

Başkaları müzik dinlerken ve eğer müzik dinlerken hissediyorlarsa, Roithamer için müzik dinlemek ve hissetmek ve düşünmek ve kendi doğabilimine çalışmak olanaklıydı. (s. 43)

Birbirimizin evindeki her şeyi sevdik (…) kendi evimizdeki her şeyden nefret ettik.

Kendi evimizde sürekli hesaba katmamız gereken anlayışsızlık, birbirimizin evine gittiğimizde, bizi her alanda destekleyen bir anlayışa dönüşüyordu. (s. 55/56)

Kız kardeşinin cenazesinden hemen sonra İngiltere’ye geri dönmek istiyordu.

…kendimi hemen işime vererek bu büyük felaketten kurtulacağım, bu cümleyi aynen söylemişti, (s. 63)

Roithamer’in yaşamı, bütün varoluşu koninin gerçekleştirilmesi dışında bir şeyi amaçlamamıştı, her insanın sonunda kendisini öldüren bir fikri vardır, (s. 81)

İnşaatçılar tarafından inşa edilen her bina bir suçtur!

Birlikte yürürken bizimle ilgili en belirgin şey suskunluğumuzdu, (s. 89)

Varoluşu koninin tamamlanmasıyla sona ermişti, Roithamer bunu hissetmişti ve bu yüzden yaşamına son vermişti, (s. 94)

Her şeye haddinden fazla acele ediliyor,

Roithamer ve benim gibi varlıklar (…) ne olursa olsun uyuma yeteneğine sahip dğildirler. (s. 110)

Günün birinde herhangi bir anda, ki kesin olan andır bu, herkes bir şekilde çıkış yolu bulamamaya mahkûmdur, insan yapısı böyledir.

Her zaman sahip olduğumuzdan daha fazlasını isteriz, bize uygun olandan fazlasını ve bu yüzden de mutsuzuz. (s. 111)

…başkalarının durumlarıyla ilgilenen düşünceler insanın kendi düşüncelerini hafifletir. (s. 117)

…özellikle nasıl ilerleyebilirim, ne gibi bir ilişki ve durumda değil, diye yazmış Roithamer.

…bu durumlardan çevremin asla haberi bile olmadı. (s. 129)

Biz tüm varlığımızla konuştuğumuzda hep huzursuzluktan kaynaklananlarla konuşuruz, diğerinden değil, diye yazmış Roithamer. (s. 131)

…salıverilmiş tutuklulara yardım etmek dışında daha önemli bir şey olamaz,

Benim eğer bir görevim varsa, o da salıverilen tutuklulara yardım etmek, şu suçlular denilenlere ki onlar toplumun hastaları gerçekte, diye yazmış Roithamer, onları hastalığa sürükleyen toplum. (s. 135)

Biz yalnızca fikirlerden oluşuruz, içimizde ortaya çıkarlar ve biz onları gerçekleştirmek isteriz, gerçekleştirmek sorundayızdır, yoksa ölürüz, diye yazmış Roithamer.

Fikirsizlik ölümdür. (s. 136)

Doğadaki bir yaşama dayanamadık

Sırf hayatta kalmak uğruna doğanın dışına çıktık, kitabi bilgiye daldık, kitabi bilgiyle uzun yaşıyoruz ve daha kaygısızca. (s. 142)

Roithamer vasiyetnamesinde koniye, şimdi kız kardeşinin ölümünden ve kendi ölümünden sonra kimsenin girme izninin olmadığını ve onun bütünüyle doğaya teslim edileceği kararını koymuş. (s. 148)

Meseleye yaklaşmak, yaklaştığımız meseleyi enine boyuna düşünmeyi gittikçe olanaksız hale getirir.

Meselenin içinde kaybolur ve artık onu düşünemez oluruz, (s. 151)

Babam yalnız mirasçıları olsun istemiş, çocukları değil, (s. 154)

Her şey başka türlü olabilirdi

Yazdıklarımı düzelteceğim, şimdi değil, böylesi bir düzeltinin zamanı geldiğinde, o zaman düzeltiyi düzelteceğim ve düzeltilmiş olanı düzelteceğim, sonra yeniden vesaire, vesaire, diye yazmış Roithamer.(s. 216)

Her zaman düzeltmeye çok yaklaşırız, her şeyi düzeltmeye, kendimizi öldürerek, gene de bunu yapamayız.

Bu düşünce derinlere indikçe bir onun eline düşeriz. (s. 217)

İnsanlar intihar etmek yerine işe dalıyorlar.

Büyük mutluluk, diye yazmış Roithamer, ani ölüm nedeni olarak (kız kardeşimiz), diye yazmış Roithamer. (s. 229)

Sanat yapıtı olarak yapının bitmesi ancak kendisi için yapılan ve tamamlanan kişinin ölümünün ortaya çıkmasıyla tamamlandı, diye yazmış Roithamer. (s. 230)

İnsan işe yaramayan her topluluktan ayağa kalkıp gidebilmeli. (s. 236)

Bir insan bir diğerine onu mahvetmek dışında hiçbir şey yüzünden yaklaşmaz. (s. 239)

Okullarda artık umutsuzluklarından kurtulamayan umutsuz insanlara dönüştürülüyoruz. (s. 240)

Bir kitap okuruz, kendimizi okuruz orada, bundan ötürü okuduğumuzdan tiksiniriz. (s. 241)

Biz hep belirli bir ana bağlıyız,

O an geldiğinde o anın geldiğini bilmeyiz, ama doğru andır.

Son niyet değildir. (s. 242)

Korrektur

Türkçeleştiren: Sezer Duru

Yapı Kredi Yayınları

Ekim 2011