Üçler, Yediler ve Kırklar Giresun Yöresinde Din ve İnanç Ritüellerine Mukayeseli Bir Bakış

İlhan Şahin - Üçler, Yediler ve Kırklar Giresun Yöresinde Din ve İnanç Ritüellerine Mukayeseli Bir Bakış

Giresun bölgesindeki din ve inanç ritüellerinin yapıldığı yerlerin başında daha çok velî kültüne bağlı adak yerlerinin geldiği dikkati çekmektedir.

…bu yerlerin başında Giresun'un Piraziz ilçesine bağlı Gökçeali köyündeki Şeyh İdris; yine Piraziz ilçesine bağlı Piraziz köyündeki Pir Aziz ve Şebinkarahisar ilçesine bağlı Hasanşeyh köyündeki Haşan Şeyh türbesi ile Yağlıdere ilçesine bağlı Tekkeköy ile Tuğlacık (Harova) köyleri arasındaki Gülbahar Hatun tekkesi gelmektedir.

Şeyh İdris'in, yöre halkı tarafından Horasan'dan geldiği rivayet edilir. Ziyaretçilerin türbeye geldiklerinde ilk icra edilen ritüel, türbenin etrafını üç defa dolaşmaları ve her dolaşmada türbenin kapısında üç İhlâs ve bir Fatiha suresi okumalarıdır (s. 35).

Pir Aziz türbesine yirmi-otuz basamaklı bir merdivenden çıkılır. Dert sahipleri bu merdiveni besmele çekip sağ ayakla çıkmaya başlar, inerken de sol basamaktan sol ayakla iner.

…önceki yıllarda türbenin etrafında yedi meşe ağacının olduğu (…) ağaçların kesilmesiyle bu uygulamanın artık yapılmadığı anlaşılmaktadır.

Hasan Şeyh'e ait türbenin, derman olamadığı derdin olmadığına inanılır.

…türbeye yapılan ziyaretler, üç defa üst üste yapılır.

…hastalığına çare maksadıyla gelenlerin, Hasan Şeyh'in yedi kat yerin altında çağırarak getirdiğine inanılan sudan içmeleri gerekir. Bu su ile alınan duşun, cilt hastalıklarına iyi geldiği ve şifa olduğu söylenir.

Gülbahar Hatun Tekkesi, bu tekkede cami, zaviye, misafirhane ve değirmen gibi tesisler de vardır.

…değirmenin suyundan alınan bir bardak su üzerine üç defa Fatiha ve üç defa da Âyete'l-Kürsî okunarak içilir. Bunun her türlü hastalığa iyi geldiğine inanılır.

Tekkeyi ziyaret edenler arasında (…) kısmetlerinin açılmasını isteyen bayanların da olduğu dikkati çeker.

Tekkeye gelindikten sonra kızın ilk üç hafta içinde gelecek olan taliplisine verilmesi gerektiğine inanılır (s. 36).

Yedi sayısı ile ilgili bir diğer dilek dileme uygulaması, halk arasında Mayıs Yedisi olarak bilinir. Her yıl Rumi/Mayıs Yedisi (Miladi 20 Mayıs)'ne gelindiğinde, fındık bahçelerinde bulunan su arklarından (hendeklerinden) seher vaktinde hendek atlanarak yedi hendekten su alınır ve bu sularla çocuklar çimdirilir.

Aynı şey, yine seher vaktinde dere ile denizin karıştığı yerden su alınarak da yapılır.

…rivayetlere göre Şeyh İdris, Pir Aziz de dahil olmak üzere Horasan'dan 40 arkadaşı (derviş) ile birlikte Piraziz'e gelerek yerleşmişlerdir (s. 37).

Giresun yöresinde din ve inanç ritüelleri ve uygulamaları bağlamında "üç, "yedi" ve "kırk" sayısının bir kutsiyet arz ettiği görülüyor (s. 41).

---

Şahin, İlhan. Üçler, Yediler ve Kırklar Giresun Yöresinde Din ve İnanç Ritüellerine Mukayeseli Bir Bakış. Geçmişten Günümüze Giresun’da Dini ve Kültürel Hayat Sempozyumu Ekim 2013. Giresun İl Özel İdaresi. (s. 35-41).