Samsun-Ordu-Giresun bölgesinde kullanılan av araçlarının teknik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma - Özet

Öğünç Emirbuyuran - Samsun-Ordu-Giresun bölgesinde kullanılan av araçlarının teknik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma - Özet

Ülkemiz su ürünleri üretiminde avcılık yoluyla elde edilen su ürünleri miktarı 485.939 ton olup toplam üretimin %74’ünü oluşturmaktadır. Bu yolla elde edilen bu miktarın % 61’ini deniz balıkları oluşturmakta olup 303.641 tonu (%76) Karadeniz’den sağlanmaktadır (TUİK,2010).

Ülkemiz su ürünleri kaynakları bakımından zengin bir potansiyele sahip olup su ürünleri üretiminin büyük bir kısmı avcılık yolu ile denizlerimizden sağlanmaktadır.

Kıyı ve kıyı ötesi balıkçılık karakterini koruyan ülkemizde, balıkçı tekneleri büyük ölçüde kıyılarda avlanan yakın sahil teknesi olma özelliklerini göstermektedir.

Türkiye’de 16.650 adet ruhsatlı balıkçı teknesi bulunmaktadır. Bunlardan 586 adeti Ordu bölgesinde, 687 adeti Samsun’da 609 adet Giresun’da bulunmaktadır (s. 2).

Trol ağları aktif av araçları grubundan sürükleme ağlarının içerisinde yer alırlar. Demersal balıkların avcılığında dip trolleri, küçük pelajik türlerin avcılığında ise orta su trolleri kullanılmaktadır.

…ülkemizde daha çok hamsi, istavrit, lüfer ve çaça avcılığında ön plana çıkmaktadır (s. 3)

Samsun ilindeki ruhsatlı balıkçı teknelerinin 2’si Gırgır, 102’si Trol, 36’sı da Trol-Gırgır olmak üzere toplam 140 adeti (%20,4) büyük balıkçı gemilerinden oluşmaktadır. Geriye kalan %79,6’luk kısmını ise 547 adet küçük balıkçı gemisi oluşturmaktadır.

Ordu ilindeki ruhsatlı balıkçı teknelerinin 15’i Gırgır, 17’si Trol-Gırgır olmak üzere 32 adeti (%5,5) büyük balıkçı gemisinden oluşmaktadır. Geriye kalan 554 (%94,5)’lık kısmı küçük balıkçılar oluşturmaktadırlar.

Giresun ilindeki ruhsatlı balıkçı teknelerinin 11’i Gırgır ve geriye kalan 598’i küçük balıkçı teknelerinden oluşmaktadır (s. 5).

Terme ve Yakakent arasındaki avcılığa açık alanda kullanılan ortasu trolü çift tekne ile çekilmekte ve kapı bulunmamaktadır. Burada kapı görevini tekneler üstlenmektedir. Teknelerden birtanesi ağı güvertesinde bulundurur, diğeri ise çekimi bitirip ağ toplandığında balıkları güvertesine alarak kasalayıp muhafaza eder.

Ortasu trolleriyle daha çok çaça, hamsi, lüfer ve palamut yakalanabilmektedir (s. 18).

Mezgit ağı ile avcılık Ordu, Samsun ve Giresun yöresinde 12 ay boyunca yapılmaktadır. Ağ uzunlamasına serilerek ve genellikle kıyı kenarlarında kullanılır. Avcılık ağın gece atılıp gün doğumuyla beraber denizden toplanması şeklindedir (s. 23).

Kalkan ağlarının kullanımı Ocak-Nisan ayları arasında yaygındır. Avcılık, ağların 8-70 m derinliğe bırakılıp, 1 hafta - 10 gün kadar denizde bırakıldıktan sonra toplanması şeklinde gerçekleşir (s. 25).

Zargana ağı: Eylül-Aralık ayları arasında yoğun olarak avcılığı yapılmaktadır. Avcılık genellikle zargana balığının yoğun olarak bulunduğu 1-10 kulaç arası derinlikte ve gece sürek avı şeklinde yapılmaktadır (s. 26).

Barbunya balığı, Kasım-Ocak ayları arasında yoğun olarak avlanılır. Avcılık, ağın gece atılıp sabah toplanması şeklindedir (s. 29).

Palamut ağı: Bu ağlar ile Ağustos sonundan Kasım ayına kadar yoğun olarak avcılık yapılmaktadır. Ağlar denize bırakıldıktan sonra 1- 1,5 saat içerisinde toplanır (s. 33).

Türkiye'de kullanılan yerel dip trol ağlarının dünyada kullanılan benzerleri ile aynı koşullarda karşılaştırıldığında gerek daha düşük ağız açıklığına sahip olması gerekse birim ağız alanı başına daha yüksek hidrodinamik direnç göstermesi nedeniyle verimliliğinin azaldığı görülmektedir (s. 36).

Balıkçıların başlıca sorunlarından birisi denetim eksikliğidir.

Av araçlarına ilişkin düzenlemelerden, uzatma ağları için başlıca yapılması gerekenlerden biriside misina ağlarının tamamen ortadan kaldırılmasıdır. Bu ağ takımları denizden alınamadığında veya kaybolduğunda misinaların kullanım ömrü, iplere göre çok yüksek olduğundan hayalet avcılıkla çevreye sürekli zarar vermektedir (s. 39).

---

Emirbuyuran, Öğünç. (2012), Samsun-Ordu-Giresun Bölgesinde Kullanılan Av Araçlarının Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu