Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysileri ve Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysi Kültürünü Yaşatan Folklor Elçisi Zeynep Demirbaş

Mine Ceranoğlu - Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysileri ve Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysi Kültürünü Yaşatan Folklor Elçisi Zeynep Demirbaş

Şebinkarahisar, uzun yıllar sancak beyliği ve vilayet olarak bir kültür merkezi haline gelmiştir (s. 137).

Kültür, bir topluma özgü bilgi, alaka, alışkanlık, tavır, tutum, görüş ve zihniyetle ilgili her türlü davranış şekillerini oluşturan maddi ve manevi öğelerdir.

Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinde “insan” kavramının öne çıkması ile kültürel değerlerin korunmasında; kültürel değerleri üreten ustalara, kültürel mirası taşıyan ve aktaran bireylere özel bir önem atfedilmektedir.

Giresun ili Şebinkarahisar ilçesine ait geleneksel kadın giysi ve aksesuarları, karakteristik bir özelliğe sahiptir. Giysi ve aksesuarlar; renk, malzeme, model, kalıp ve süsleme özellikleri bakımından araştırılacak niteliktedir ve takım olarak giyildiğinde “fingo” adını almaktadır (s. 139).

Şebinkarahisar geleneksel kadın giysileri; başa takılan, üst - alt bedene giyilen, bele takılan ve ayağa giyilen giysi ve aksesuarlardan oluşmaktadır. Geleneksel kadın giysilerinden pullu yazma ve tepelik başa takılmakta; köynek şalvar, üç etek ve fingo (cepken) bedene giyilmekte; kuşak ve peştamal bele takılmakta ve çorap ayağa giyilmektedir (s. 140).

Köynekte, beyaz zemin üzerine lacivert puantiyeli pamuklu kumaş kullanılmıştır.

Köyneğin ön ve arka bedeninde, kol altından etek ucuna doğru genişleyen kesim uygulanmıştır (s. 145).

Şalvarda simli sentetik iplik ile dokunmuş desenli, jakarlı kumaş kullanılmıştır. Kumaş, yörede “telli” adını almaktadır. Şalvar, bol kesimlidir (s. 146).

Üç etek - entaride, simli sentetik iplik ile dokunmuş desenli jakarlı kumaş kullanılmıştır. Bu kumaş, yörede “telli” adını almaktadır (s. 148).

Fingoda, desenli pazen kumaş kullanılmıştır.

Boyu belde olan fingonun etek ucu, üçgen dilimli kesilmiştir. Etek ucunda uygulanan üçgen dilimler, yörede “koçboynuzu” olarak adlandırılmaktadır (s. 151).

Fingo modellerinin isimleri; süslemede uygulanan desene göre yörede “çubuklu, çıngıllı, cepli, elmalı, çiçekli” isimlerini almaktadır (s. 152).

Kuşak; bele sarılan, beli hem sıkı hem de sıcak tutan bir aksesuardır. Kuşakta “Kastamonu Şal Dokuması” kullanılmaktadır (s. 153).

Önlük, giysiyi tamamlayan aksesuarlardan biridir ve bele kuşağın üzerine takılmaktadır (s. 154).

Başa takılan pullu yemenide “hase” adı verilen beyaz tülbent kullanılmıştır (s. 155).

Tepelik, pullu yemeninin üzerine sadece gelin kızlar tarafından başa takılmaktadır. Tepeliğin üzeri; pul, payet, boncuk vb. hazır gereçler ile süslenmiş; tepeliğin içi, kumaş parçası ile kaplanmıştır (s. 156).

Zeynep Demirbaş, Şebinkarahisar geleneksel kadın giysileri ve aksesuarlarının tanıtılması için bireysel olarak 1996 yılından bu yana aktif bir şekilde çalışmaktadır.

Köyneği var basmadan

Yakası kırmızıdan

Sarmayan pişman olur

Karahisar kızından

Sırtındaki sarılı,

İpekten mi dikilmiş?

Nede güzel duruyor,

Sutaşıyla süslenmiş (s. 157)

---

Ceranoğlu, Mine. (2016), “Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysileri ve Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysi Kültürünü Yaşatan Folklor Elçisi Zeynep Demirbaş,” Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 15, (s. 137-164)