Giresun - Şebinkarahisar'ın Benzersiz Bir Halk Giysisi Fingo

Giresun - Şebinkarahisar'ın Benzersiz Bir Halk Giysisi Fingo

Şebinkarahisar, gelenek ve göreneklerini devam ettirmeye çalışan, kültürel değerlerine sahip çıkan bir ilçe olma özelliğini sürdürmektedir. “Fingo” yörenin genç kız ve gelinlerini tasnif edecek şekilde kullanılan, kırmızı kadife ya da çuha kumaştan kol ve etek uçları oyularak biçimlendirilmiş ve üzeri renklendirilerek dikilen bir giysidir.

İnsanların giyinme şekilleri bulundukları toplumun kültürel değerleri ile biçimlenerek diğer toplumlardan ayırıcı özelliklere sahip olmaktadır.

Günümüzde halk giysilerinin kullanımı gün geçtikçe azalmakta kendini modern yaşamın akışına bırakarak modernleşmektedir (yok olmaktadır).

Şebinkarahisar ilçesinde, Karadeniz bölgesinin genelinde olduğu gibi peştamal kadın giyiminin değişmez öğelerinden birisidir.

“Fingo” genç kız ve gelinlerin özel günlerde giydikleri, sadece Şebinkarahisar yöresine ait bir giysi olarak karşımıza çıkmış ve kayıt altına alınması gerekliliği duyulmuştur.

Kat kat giyinme geleneği Türk giysilerinin zenginliğini ve çeşitlenmesini sağlayan en önemli özelliklerindendir.

Şebinkarahisar Tamzara mahallesinde ikamet eden Temel Meletli “fingonun kelime anlamının tam olarak bilinmediğini ancak giysi giyildikten sonra en üstüne giyilen ve kırmızı renkli kısa üstlüğün adı olduğunu belirtmiştir.

Fingonun kırmızı ve tonları ile dikilmiş olması başka rengin kullanılmaması yörede bu giysiye “allı” ifadesi ile de anıldığının göstergesidir. Bu durum yörede kullanılan manilerde de yerini almıştır.

“Giymişsin yine allı

Gez edalı edalı

Düğünümüz yaklaştı

Bugün günlerden Salı”

Önce basma göynek alta şalvar ve bunların üzerine üçetek entari giyilmektedir. Daha sonra üçeteğin üzerine “Fingo” (yelek) adı verilen ceket tipinde genellikle kırmızı ve kırmızı tonları renklerden ve üzeri yörenin estetik motifleri ile süslenmiş kısa üstlük giyilmektedir. Daha sonra altına düz beyaz çorap giyilerek, önüne kemeri yörenin estetik beğenisi doğrultusunda süslenmiş bir önlük bağlanmaktadır. Önlüğün üzerine üçgen bir şekilde katlanmış kenarları püsküllü kuşak bağlanmaktadır. Ayaklara siyah lastik ayakkabı giyilmektedir. Son olarak baş süslemesi yapılmaktadır.

Giysiyi giyecek kişi gelin ise pullu yemeninin üzerine başın sol tarafına doğru konumlandırılan tepelik takılmaktadır. Tepeliğin takılması giyen kişinin başının bağlandığının (evlendiğinin) bir göstergesi olarak sunulmaktadır.

Fingolarda kullanılan göynekler üst bedende ten üzerine giyilmektedir. Pamuklu kumaştan beyaz üzerine mavi puantiyelidir. Giysinin boyu dizlere kadar, kolları kısadır. …etek ucunu genişletmek amacı ile kol altından etek ucuna doğru genişleyen iki ön bedende iki arka bedende olmak üzere dört adet peş yerleştirilmiştir.

İncelenen Fingo da kullanılan şalvar, alt bedende ten üzerine giyilmektedir. Yeşil ipek saten dokuma kumaştan yapılmıştır. Şalvarın boyu genellikle diz altına kadar uzunluktadır. Bazı bölgelerde ayak bileklerine kadar uzun olanları da mevcuttur. Belinde ve paçalarında lastik kullanılarak büzülmüştür.

Göynek üzerine giyilen ve yörede telli adı verilen entari, genellikle sarı renkli, parlak sentetik iplikten oluşturulmuş jakarlı bir dokumadır.

Fingonun benzersiz bir giysi olma özelliği yeleğinden gelmektedir. İpek kadife ya da çuha kumaştan, genellikle kırmızı, bordo, güvez vb. tonlarından oluşan renkler kullanılarak dikilmektedir.

Yelek boyu belden 5 cm kadar aşağıdadır. Kol boyu omuzdan itibaren 50 cm uzunluğundadır ve kol altında hareket serbestisi sağlamak amacı ile kol altına üçgen şekilde biçimlendirilmiş peyikler yerleştirilmiştir. Yakası beden hattına kadar açık, hafif “U” şeklindedir. Önden açık olan giysinin kapaması ilik ve düğme ile yapılmıştır.

Yeleğin hiçbir yerinde makine dikişi kullanılmamıştır.

Önlük, entari üzerine bele bağlanan ve üstte giyilen fingo ile bütünlük sağlayacak renk ve süsleme unsuru ile giysinin görsel değerini artıran bir giysi parçası konumundadır.

Önlüğün sağ ve sol üst kenarlarında pililer yapılmış bele bağlanmasını sağlamak için ve kolon adı verilen kemer geçirilmiştir

Önlük üzerine bele bir kuşak bağlanır.

Eskiden tamamı pamuk ve Hint keneviri iplikleri kullanılarak el tezgâhlarında dokunan, ince ancak dayanıklı bir bez türü olan “tamzara” adı verilen yöresel dokumadan yapılırdı.

Baş örtülen pullu yemeni, beyaz yemeni ya da tülbent olarak adlandırılan, seyrek dokunmuş hafif gramajlı bir kumaştır. Üçgen şeklinde katlanarak oluşturulmuştur. Kenarlarında pullar vardır.

Tepelik, pullu yemeninin üzerine takılmaktadır.

---

Koç, Fatma ve Koca, Emine ve Leyla Kaya Durmaz. (2013), “Giresun - Şebinkarahisar'ın Benzersiz Bir Halk Giysisi Fingo,” II. Yöresel Ürünler Sempozyumu ve Uluslararası Kültür-Sanat Etkinlikleri, Kasım 2013, Akdeniz Üniversitesi, Antalya