İlber Ortaylı – Türkiye’nin Yakın Tarihi

İlber Ortaylı – Türkiye’nin Yakın Tarihi

Ahmet Cevdet Paşa; “İslam devletinin anayasası kelamdır” demiş…

1877 Mebuslar Meclisi’nin üçte biri gayrimüslim üyelerden oluşuyordu. (s. 16)

İttihatçılık bir şiar yani misyondur.

Celal Bayar, Demokrat Parti’nin baş kurucusudur ama “benim partim” diye söz ettiği Demokrat Parti değil, “İttihat ve Teraki”idi ve o Yassıada’da dahi İttihatçıydı. (s. 20)

1924-1960 meclisleri dış politikayı asla tartışmamıştır. (s. 34)

Eski Roma edebiyatı ezbere uygun bir üslup taşır.

Matbaa zamanla düz yazıyı hafıza dışına itti. (s. 78)

1946 demokrasisinin ilk muhalif partisi, Nuri Demirağ’ın Milli Kalkınma Partisi’ydi. İsmet Paşa, Demirağ’ı fena harcadı. Sermayesi battı, DP’liler de bu müdahaleyi sessizce tasvip ettiler. (s. 99)

27 Mayıs sabahı boyunca tekrarlanan NATO ve CENTO bağlılığına rağmen darbeyi basit komplo ile izah etmek ne kadar yararlıdır bilemiyorum. (s. 112)

12 Mart darbesi çok kimsenin tasvibi dışındadır ama ordunun içine solun girmesine karşı yapıldığı açıktır. (s. 119)

Çok partili hayatın ilk seçimine şaibe karıştı.

Ankara kazalarının birinde kaymakam DP’ye rey veren köylülere eşek semeri vurdurttu. Sonraki devrede bu zat CHP’den mebus oldu. (s. 123)

Herkes tarih ve sistem kendine göre yorumlanınca alkış tutar. (s. 124)

Bugünkü Avrupa kıtasının kültüründeki ortak yön artık (…) sadece Amerikan tarzı hayat, giyim ve yemektir. (s. 145)

Altınordu fütuhatı sırasında Rus devleti yaşamak için kuzeybatıdaki ormanlık ötesine sığınmıştı.

Orman o zamanki Rus’un güvenliğiydi, yiyecek deposuydu, yaşadığı alandı. Edebiyatı ve inancı bile ormana göre şekillenmişti.

19. yüzyılda Turgenyev gibi bir dehanın kaleminde (…) kelime zirveye çıktı. (s. 150)

16 ve 18. asırlar boyu savaştığımızı tekrarladığımız Avusturya İmparatorluğu (…) Almanya’nın (…) ta kendisidir.

Tarihi Türk-Alman dostluğu boş bir laftır. (s. 161)

Almanya’da çalışan insanlar her zaman kendinden emin; ama işini kaybedeceğini hissederse de saldırgan ve totaliter idareye meyyal. Nazizm’i işsizler ordusunun değil, işini kaybetmekten küçük burjuvalar ordusunun destekleyip iktidara getirdiği tarihi bir gerçek. (s. 163)

Oeumenikon veya Yunancası oikoumene; dünyanın meskûn, yaşanılan parçası demektir. Dolayısıyla Patrikhane bütün yaşanan coğrafyada, beşeriyetin doğru inancını temsil ettiği iddiasındadır. (s. 181)

Timaş Yayınları

Eylül 2010