Umberto Eco - Yanlış Okumalar

Umberto Eco - Yanlış Okumalar

 

Umberto Eco'nun 1963 yılında yayımlanan kısa yazılarından oluşan bir derlemedir.

 

Önsöz

Parodi, bütün komik yazı türleri gibi, uzamla ve zamanla ilintilidir.

Bir esprinin açıklanması onun etkisini çaresiz öldürür

 

“Granita”, Nabokov’un Lolitasının bir yansılaması olma amacını taşıyordu

 

“Parçalar’da, açıkça, İtalyan popüler şarkılarından sözcükler kullandım

 

“Cennetten Son Haberler” günün politik jargonuyla öteki dünyadan haberler veriyor.

"Son Yakındır”, Adorno’nun ve Frankfurt Okulu’nun toplumsal eleştirisinden esinlendi.

…

 

GRANITA

Bu elyazması bana Piemonte’de küçük bir kasabanın yerel hapishane müdürü tarafından verildi.

Umberto Umberto denen adam / Hovarda kılığı altında daha yüksek bir ahlak yatar.

Karşılaştığım genç kızlar beni / arzu ederlerdi.

 

Birkaç gün sonra, Umberto Umberto ev sahibesinin büyükannesini bisikletinin gidonuna bindirerek Piemonte’ye kaçırır. Onu önce bir yaşlı yoksullar evine götürür, aynı gece orada ona sahip olur,

 

PARÇALAR

Aziz meslektaşlarım, hepimiz biliyoruz ki, "şarkı” sözcüğü, Britannica Ansiklopedisinin de doğruladığı gibi, eskil ondördüncü yüzyılda belli şiirsel kompozisyonları işaret eden bir terim olan İtalyanca canzone ya da canzona'yı karşılamaktadır; "çarpıcı” sözcüğünün tıpkı (başka bir yerde bulunan) "vuruş” sözcüğü gibi, müziğin matematik ve genetik bilimlerle paylaştığı bir özellik olan ritimle ilişkili olması gerektiğini düşünüyoruz.

…

 

SOKRATES USULÜ SOYUNMA

Lily Niagara, siyah fileden bir örtüye sarılı olarak Crazy Horse’un ufak sahnesinde göründüğünde zaten çıplaktır.

 

Ruhbilimsel yönden konuşursak, striptiz ilişkisi sadomazoşisttir, toplumsal olarak bu sadomazoşizm, gerçekleştirilen eğitsel tören için esastır. Striptiz, sinirliliği arayan ve kabul eden seyirciye, üretim araçlarını elinde tutmadığını bilinçdışı olarak öğretir.

 

…

 

KİTABINIZI ÜZÜLEREK İADE EDİYORUZ...

Anonim, İncil

Bu metnin ilk birkaç yüz sayfasını gerçekten de soluk soluğa okuduğumu söylemeliyim. Olaylar yerli yerinde, günümüz okurunun iyi bir öyküden bekleyeceği her şey var. Seks (zina, livata, ensest ilişkiler de içinde bol miktarda), aynı zamanda cinayet, savaş, kıyımlar ve benzeri şeyler.

 

Homeros, Odysseia

Şahsen, sevdim bu kitabı. Heyecanlı, serüvenlerle dolu iyi bir gemici masalı.

(Kalypso büyük bir karakter, gerçek bir yamyam); genç kız Nausikaa’nın öyküsünde Lolita’ya benzer bir yan bile var,

 

Merakla okunuyor, tamam, yazarın ilk kitabına benzemiyor, çok durağandı o, mekân birliğiyle bozmuştu aklını ve can sıkacak derecede fazla olay vardı.

Akhilleus-Patroklos öyküsü, o kadar da gizlenmemiş eş-cinsellik damarıyla başımızı nasıl derde sokmuştu…

…

 

Dante Alighieri, İlahi Komedya

Alighieri sizin tipik Fiato yazarı (günlük yaşamda eczacılar loncasının etkin bir üyesi). Buna karşın, eseri yadsınamaz bir teknik sağlamlık ve önemli bir öyküleme sezgisi gösteriyor. Floransa lehçesinde yazılmış olan kitap, yaklaşık yüz manzum bölümden oluşuyor,

…

 

Torquato Tasso, Kurtarılmış Kudüs

Kurtarılmış Kudüs, "modern” bir şövalye destanı ola-rak fena değil.

 

Denis Diderot, Les bijoux indiscrets ve Rahibe

…yayıncısını iflasa sürükleyeceğinden hiç kuşkum yok. Adam uyuşuğun biri, roman alanında hoşa gidecek bir şey yazabileceğini hiç sanmıyorum

 

D.A. François de Sade, Justine

Günümüz alıcısı seks, seks ve daha çok seks istiyor.

 

Miguel Cervantes, Don Quijote

Don Quijote denilen bu adam biraz kaçık (karakter eksiksiz işlenmiş,

 

Alessandro Manzoni, Nişanlılar

Manzoni / romanını kötü bir dönüm noktası olan onyedinci yüzyılla başlatıyor. Ayrıca,ne balık,ne tavuk olan bir tür Milano- Floransa dili icat ederek çok kuşkulu bir dilbilimsel deneye girişiyor.

…yazarımız sıradan bir öykü kuruyor: Bazı yerel derebeylerinin işbirliğiyle evlenmeleri engellenen yoksul bir nişanlı çiftin masalı. Sonunda evleniyorlar ve herkes mutlu oluyor.

 

Marcel Proust, Kayıp Zamanın İzinde

Bu haliyle kitap çok, çok -Ne demeli?- çok tıknefes.

 

Immanuel Kant, Pratik Aklın Eleştirisi

Ahlak üzerine oldukça kısa bir kitap

 

Franz Kafka, Dava

Küçük, güzel bir kitap. Hitchcock izleri taşıyan, heyecanlı bir şey.

Gerçek yazma sanatı, gazetecinin eski beş soru­sunu akılda tutmak zorundadır: Kim? Ne? Ne zaman? Nerede? Niçin?

 

James Joyce, Finnegans Wake

 

ESQUISSE D’UN NOUVEAU CHAT

Bir kedinin öyküsü…

 

CENNETTEN SON HABERLER

Aşağıdaki bölümler, cansız bedeni Ağrı Dağı’nın yamaçlarında bulunmuş olan gazeteci John Smith’in not defterinden alındı.

 

Bu metin, not defterinin başka hiçbir yerinde adı geçmeyen belirsiz bir kaynaktan, Smith’e birtakım şeyler söylendiğini açıkça gösteriyor.

 

ŞEY

Bu taş insanoğlunun ne zamandır düşlediği gücü, bir milyon insan gücü Enerjinin gizini içeriyor.

 

BİR PO VADİSİ TOPLUMUNDA SANAYİ VE CİNSEL BASKI

Dobulu (Dobu) Dr. Dobu’nun varsayımı

La Pensee Sauvage (Alan araştırması üzerine bir rapor)

Ludovica Limanı Paradoksu (Bir topografya olayı üzerine bir deneme)

Soyutlamaları kavrayabilecek zekâ düzeyine ulaşmış bir Milanolu yerli varsayacağız. Kendi habitatıyla ilgili en basit hipotezi şöyle formülleştiriyor: Milano'nun yuvarlak, sarmal bir yapısı var. Tabii, hiçbir Milanolu böyle etkin bir zekâ düzeyine ulaşamazdı,

…

 

Kilise ve Sanayi (Tarihsel- sosyoekonomik bir yorum önerisi)

 

SON YAKINDIR

"Herakleitos, kitabı Artemis Tapınağı’na emanet etti, bazıları da onun kitaba ancak onu okuyabilenlerin yaklaşabilmesi için bilerek kapalı bir dille ve kendisini kara kalabalığın nefretine uğratacak hiç de hafif olmayan bir tonda yazdığını söylüyor.” Herakleitos’un kendisi ise, "Niye beni şuraya buraya çekiştirip duruyorsunuz kara cahiller? Sizin için yazmadım ben, beni anlayabilenler için yazdım. Bir insan benim için yüz bin insan değerindedir; güruhsa, hiç,”  demiştir.

 

Demokrasi denen şeyin özü bu- dur, ilk buyruğu da şu galiba: Başkaları nasıl yapıyorsa sen de öyle yap ve çoğunluğun yasasına boyun eğ.

 

…bir çamaşır listesinden tarihsel bir belge çıkarabilme sanatının ustası Ksenophon

 

(Platon, Phaidros) "Tere batar, olağandışı bir sıcaklık sarar onu; böylece gözlerinden onun içine inerken bir güzellik seli, yeni bir sıcaklık yayılır... Her şey şişer, kabarır, her şey kökünden yukarı doğru büyür ve büyüme bütün ruhun altına uzanır... ve kanat şişmeye başlar.”

İnceden inceye gizlenmiş açık saçıklık: Son hediyedir bu, felsefe diye satılan kitle-erotiği.

 

Sophokles, Aiskhylos’un dinsel nevrozlarını reddettiği, Euripides’in zarif boulevardier kuşkuculuğundan uzaklaştığı halde eserlerindeki ılımlılık uygulaması ahlaki uzlaşmanın simyası haline gelir.

…

 

OĞLUMA MEKTUP

 

ALIŞILMAMIŞ KİTAP ELEŞTİRİLERİ

 

AMERİKA’NIN KEŞFİ

İyi akşamlar, millet. Bugün, günlerden 11 Ekim 1492, saat öğleden sonra 7

Kolomb keşif seferinin amiral gemisiyle doğrudan bağlantıdayız.

 

KENDİ SİNEMANI KENDİN YAP

 

 

MIKE BONGIORNO OLGUBİLİMİ

…gerçek kültür hayranlığı, ancak kültür yoluyla para kazanıldığında görülür. Kültür, o zaman yararlı bir şey olduğunu kanıtlamış olur. Sıradan insan, öğrenmeyi reddeder fakat oğlunu okutmaya kararlıdır.

 

BENİM ABARTI-YORUMUM

Nişanlılar, Finnegan’ın bittiği yerde, Finnegan’ın üzerinde sona erdiği sıvı öğesi izleğini seçerek başlar

Nişanlılar nasıl başlıyor? Bir alıntı yapmama izin verin: "Como Gölü’nün kesintisiz iki dağ zincirinin arasında ve aynı dağların çıkıntı ve girinti yapışı gibi giriş çıkışlar yaparak uzanan bu kolu, bir nehrin akıcılığını ve şeklini alarak birden daralır: bir yanda bir dağlık burun, öte yanda geniş bir kıyı...”

Finnegan ın açılışı da buna benzer.

…

Diario minimo

Türkçeleştiren: Mehmet H. Doğan

4 Basım, 2012, Can Yayınları