Mehmet Ali Ünal - XVI. Yüzyılda Sinop Tersanesi İçin Canik Sancağı’ndan Malzeme Temini

Mehmet Ali Ünal - XVI. Yüzyılda Sinop Tersanesi İçin Canik Sancağı’ndan Malzeme Temini

Kendir teli ve Cânik Kendir Emâneti

Gemilerin yapımında kullanılan en önemli malzemelerden birisi de kendir telidir. Kenevir sapından çıkarılan lif demek olan kendir, gemilerin inşası ve donatılmasında kullanılacak olan halat ve bezlerin ham maddesi olarak kullanılıyordu (Bostan, 1992: 137). (s. 242)

Gemilerin omurgalarına ve su altında kalan kısımlarına sürülen ve çam ağaçlarından ve maden kömürlerinden elde edilen katran…

Gemilerin inşasında çivi olarak ve muhtelif yerlerinde değişik amaçlarla kullanılan demir ham olarak (âhen-i ham) satın alınıyordu (s. 245).

Sonuç

Sinop Tersanesi Osmanlı Devleti’nin İstanbul ve Gelibolu’dan sonra üçüncü büyük tersanesi idi. Çevresindeki ormanlarda gemi yapımı için elverişli kerestenin temin edilebilmesi, ahşap gemilerin yürürlükte kaldığı XIX. Yüzyılın ortalarına kadar Sinop tersanesi önemini korudu. Ahşap gemilerin en mühim malzemelerinden olan halat, urgan ve çeşitli iplerin kendir ve ketenden imal edilmesi bu ürünlerin üretimini bir devlet politikası haline getirmiştir. Bu bitkilerin yetişmesine iklim olarak Karadeniz bölgesinin uygun olması Canik ve Kastamonu Sancakları ile Ordu ve Trabzon’a kadar uzanan sahil kesiminde kendir ve keten üretimi devlet tarafından teşvik edilmiştir. Canik sancağı en çok üretimin yapıldığı bölge olmakla dikkati çeker (s. 250).

Kaynak

Bostan, İdris. (1992), Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara

---

Ünal, Mehmet Ali. (2006), “XVI. Yüzyılda Sinop Tersanesi İçin Canik Sancağı’ndan Malzeme Temini” Geçmişten Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet Yılmaz, Cilt: 1, (s. 231-251), Samsun