Ersan Bocutoğlu - Rize Ekonomisi: Dünü,
Bugünü Yarını
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde ticaretin Antik
çağlardan beri en belirleyici iktisadi faaliyet olduğu konusunda fikir birliği
vardır. Karadeniz, çevresinde yer alan ülkeler için doğal bir ticaret havuzu
oluşturmaktaydı…
Bölgede denizcilik ve ticaretin at başı
olarak gitmesi de bu durumun bir kanıtı olarak görülebilir.
İpek Yolu, bölgedeki ticari faaliyetin en
eski ve en güçlü çıkış noktasıdır.
Okyanus deniz yollarının keşfinden sonra
Karadeniz limanları önemini yitirmeye başlamış, Osmanlı’nın tüm Karadeniz’e
hakim olduğu dönemlerde ise ticari hareketlilik anlamında daha da gerilemiştir.
Osmanlı’nın özellikle Ruslara karşı aldığı yenilgilerle Karadeniz’in kontrolünü
kaybetmeye başlamasından sonra Karadeniz’deki liman ticareti yeniden
hareketlenmeye başlamıştır.
1983’den sonra Trabzon limanında dikkat
çekecek miktarda hareketlilik gözlenir. 1856 Kırım Savaşı sonrasında limanlar
daha da canlandı. Bu parıltılı dönem Süveyş Kanalı’nın açılması ve 1872’de
Poti-Tiflis demiryolunun açılmasıyla bir anda sona ermiştir. (s. 20)
1917 öncesi dönemde bölge halkının tarım,
balıkçılık ve ticaretle uğraştığını ve çalışmak için de Güney Kafkasya’nın
gelişmiş şehirlerine gittiklerini söyleyebiliriz. 1917’den sonra Doğu Karadeniz
bölgesi Güney Kafkasya’dan fiilen ayrıldı. Bölgeyi sıkıntıya sokan bu gelişme
Batı illerine göç hareketlerinin başlamasına neden oldu. 1988’de Sarp Sınır
Kapısı’nın açılmasıyla birlikte bölge insanı için yeni bir dönem başladı. Güney
Kafkasya ve Rusya ile yeniden başlayan ticari faaliyet, bölgede bir
hareketliliğe sebep oldu. (s. 21)
…Rize,
köyleri boşalan ve il merkezi kalabalıklaşan bir il profili çizmektedir.
Rize ekonomisinde toplam istihdamın %64’ü
tarım sektöründe çalışmakla birlikte, il GSYH’sının %17’sini üretmektedir. Rize
ilinde tarım sektörü istihdam deposu işlevi gözükürken, tarımsal verimliliğin
düşük olduğu görülmektedir. (s. 22)
Bir liman kentinin geleceği daima
uluslararası nakliyat ve dış ticaret tarafından şekillendirilir. Karadeniz
havzası ve Kafkasya Bölgesi’nin istikrar kazanması, Rize ekonomisine yön
verecek başat faktörlerden biri olacaktır.
Rize’de turizm işi profesyonelce ve büyük
sermaye desteği ile yürütülmelidir. Kendiliğinden gelişen turizm yaylaların ve
doğanın tahribi ile neticelenecektir.
Organize sanayi bölgesi (böyle bir oluşumun
içinde yer alacak olan firmalar bölgedeki doğal kaynaklara yönelecek bu da
kaçınılmaz olarak ihracatı hareketlendirecektir). (s. 23)
DPT’nin Rize ilinde gelişme potansiyeli
gördüğü alanlar…
Gıda ürünleri ve içecek imalatı
Metalik olmayan mineral ürünler imalatı
Ağaç ve ağaç mantarı ürünleri imalatı (örme
işyalar)
Madencilik
Kimyasal madde üretimi
Bilgisayar imalatı (s. 24)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder