Rize Sempozyumu - 2006: Uğur Başarmak - Rizeli Sadettin Kaynak’ın Eserlerinde Doğu Karadeniz Folkloru Esintileri

Uğur Başarmak - Rizeli Sadettin Kaynak’ın Eserlerinde Doğu Karadeniz Folkloru Esintileri (s. 380-384)

Hacı Hafız Sadettin Kaynak, aslen Derepazarı, Çukurlu Köyündendir. 17 Nisan 1895’te İstanbul’da doğdu. 3 Şubat 1961’de vefat etti.

Sadettin Kaynak hafız hanende kuşağının son temsilcilerinden biridir.

Doğu illerinde askerlik yaparken yörede incelemeler yapmış, halk müziğinin bölgesel motiflerini görmüş, bu motifleri sanatkâr benliğinde harmanlayarak orijinal bir form ortaya koymuştur.

İklim ve coğrafi durum, bu bölgede (Rize ve çevresi) çok özel bir müzik folklorunun vücuda gelmesine neden olmuştur.

Sözlü ezgiler, uzun süre tekrarlanan motifler değişik dizeli edebi sözlerle süslenir.

Yöredeki ezgilerin büyük çoğunluğu “la” eksenindedir.

Bölgenin en karakteristik ritimleri genelde aksak usullerdir.

Rize çevresinde tesadüf edilen türkü şekilleri:

1-    Müşterek taganni (karşılama)

2-    Münferid taganni (destan, koşma, türkü, şayı)

Sadettin Kaynak, bölgede kullanılan şiveyi bozmadan eserler vermiş, bestelerinde de aksak usul formuna uymuştur.

“Balıkçılar” adlı şarkısı karşılamaya örnektir. Karşılama uzun hava ve kısa hava ile yapılmaktadır.

“Dursun Kaptan” adlı şarkısında Dursun Kaptan’ın Milli Mücadele’sinden söz eder.

“Hoy Deniz Karadeniz” adlı şarkısında 2 zamanlı aksak usul kullanmıştır.

---