Eskiçağ’da Amisos’a Yapılan Göçlere İlişkin Kısa Bir Not

Ergün Laflı - Eskiçağ’da Amisos’a Yapılan Göçlere İlişkin Kısa Bir Not

Eskiçağ‘da Samsun kentinin kronolojisi:

1- Hitit Dönemi öncesi: İlk insanın Samsun yöresinde görüldüğü Paleolitik Çağ’dan İ.Ö. 2. bine kadar yaşayan süreç. Bu dönemde bölgede Kaşkalar’ın oturdukları yaygın bir kanıdır.

2- Hititler Dönemi (yaklaşık İ.Ö. 1600-1200):

3- Karanlık Çağ (İ.Ö. 12. yy.-İ.Ö. 7.-6. yy.): Hititler’in Samsun’da varlıklarının tam anlamı ile ne zaman bittiği belli değildir. İlk Miletos’lu kolonistler Samsun’a gelmeden, Samsun’da kimlerin var olduğu tam anlamı ile bilinmemektedir.

4- Miletos ve Batı Anadolu’lu kolonistler Dönemi (İ.Ö. 7. yy.’ın sonu ve 6. yy.): Göçler sonucu Samsun’a gelen ve Yunanca konuşan bu halk İlkadım ve Atakum’daki bazı noktalara yerleşmişlerdir.

5- Klasik Dönem ve Persler (İ.Ö. 5.-4. yy.): Samsun bu dönemde “Amisos” olarak adlandırılmaktadır…

6- Hellenistik Dönem (İ.Ö. 3.-2. yy.) : Amisos kenti bu dönemde kozmopolit bir liman kenti konumundadır.

7- VI. Mithridates Eupator ve Doğu Karadeniz Krallığı Dönemi: Samsun bir bölgesel başkenttir…

8- Roma İmparatorluk Dönemi (İ.S. 1.-4. yy.): Bu dönemde kente tekil veya gruplar halinde Latin ve Yahudi göçleri olduğu bilinmektedir.

9- Geç Roma-Erken Bizans Dönemi (İ.S. 5.-7. yy.): Bu dönemde de kentte dışarıdan göçler yaşanmış ve kent nüfusu oldukça artmıştır.

Samsun’un ismi bu göçlere paralel olarak sürekli değişmiştir.

Hititler Dönemi / Eneti

Kolonistler Dönemi / Peiraios

Hellenistik ve Roma Dönemleri / Amisos

Doğu Karadeniz Krallığı Dönemi’nde (İ.Ö. 1. yy.): “Missos”

Gnaeus Pompeius Magnus Dönemi’nde (İ.Ö. 1. yy.): “Pompeioupolis”

Bizans Dönemi / “Aminsos” ve “Sampsounta”

Melik Gazi Dönemi (İ.S. 1100’ler): “İsamisos”

Cenevizliler Dönemi (İ.S. 12.-13. yy.): “Amisum”, “Is Amisum”, “Simisso”, “Sinuso” ya da “Semiso”

Türk Beylikleri Dönemi / Samisun

Endülüs Emevî coğrafyacı Ibn Said (İ.S. 13. yy.) ve sonrası: “Samsun”

---

Laflı, Ergün. (2017), “Eskiçağ’da Amisos’a Yapılan Göçlere İlişkin Kısa Bir Not,” Geçmişten Günümüze Göç, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Cilt: 1, (s. 39-42), Samsun