Bartın Geleneksel Evleri, Cephe Düzenlemesi ve Ahşap İşçiliği

Bartın Geleneksel Evleri, Cephe Düzenlemesi ve Ahşap İşçiliği

Lütfiye Göktaş Kaya - Fatma İribaş 

Kocaçay ve Bartın Çayı’nın birleşme noktası olan, günümüzdeki Gazhane ve Yalı mevkiine konumlandırılmış bir yerleşim yeri olarak düşünülen antik Parthenios/Parthenia Kome’nin günümüz Bartın kentinin ilk yerleşim yeri olduğu düşünülmekte

 

Geniş arka ve ön bahçeleri bulunan tek evler

Bazıları / sokaktan bahçe ile ayrılmış

geç tarihli örneklerde / bahçenin evin arka cephesinde yer aldığı

ikiz konut kullanımı Tanzimat Dönemi’nde yaygınlaşmış / Ön bahçeleri yoktur.

 

Kulluk; Bartın geleneksel evlerinde zemin kata verilen isimdir.

İçer; Bartın geleneksel evlerinde odaya verilen isimdir.

 

Batı Karadeniz bölgesi geleneksel konutlarında, taşıyıcı sistem kurgusu; ağaç yığma sistem, ahşap karkas sistem ve karma sistem olarak üç ayrı grupta toplanır.

 

Bedavra kaplamada 6-8, bazen 10 cm. genişlikte, 6-7 mm. kalınlıkta ve 50 cm. kadar boyunda ince tahtalarla iskeletin yüzü kaplanır.

 

Ana giriş kapısı ön cephe ortasında yer alan evlerde giriş holü üzerinde iki taşıyıcı ile yükselen, balkon kurgusuna benzer yarım çıkma şeklinde olan tahtaboş yörenin karakteristik özelliklerindendir

 

yapılarda çıkma ya da balkon altında eli böğründeler bulunur.

 

Çoğu evde pencere aralarına yerleştirilen ve tüm cepheleri dolaşan yörede “kuşluk” olarak anılan ahşap silmelerle cephelere hareket kazandırıldığı da görülür.

 

oda içlerinde bir duvarı tamamen kaplayacak şekilde yer alan fonksiyonel dolaplar kullanılmıştır. Bu dolapların ortasında ocak vardır. Mutfak dolaplarının içinde lavabo yer alır. Alçıdan kalıp tekniğinde yapılan ocaklar oyma tekniğinde süslenmiştir. Dolaplarda süsleme yalnızca “oymaca” denilen açık bölümlerde bulunur.

 

…merdivenin sofada yer aldığı ve giriş kapısından gelen misafirin göremeyeceği bir konumda yerleştirildiği görülür.

merdiven bitiminde / bir sandık odası bulunur,

 

“daraba” / bahçe etrafındaki ahşap çitler

 

…

Göktaş Kaya,  Lütfiye. -  İribaş, Fatma (2020), “Bartın Geleneksel Evleri, Cephe Düzenlemesi ve Ahşap İşçiliği,” Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 49, s. 1-26

…