Kırklareli Geleneksel Konutlarında Pencerelerin Karakteristik Özelliklerine Yönelik Bir Çalışma

Bu çalışma; Kırklareli’nin eski yerleşim birimlerinden, günümüze ulaşan geleneksel konutlarda bulunan pencerelerin fonksiyonel, strüktürel ve estetik yönden analizini içermektedir.

 

Kırklareli, Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlayan bir geçiş bölgesi üzerinde bulunduğundan birçok kültüre ev sahipliği yapmıştır.

 

Binalar birbirinin manzarasını ve gün ışığını kesmeyecek şekilde yerleştirilmiştir. Konutların hemen hepsi bahçelidir. Bodrum üzerine bir katlı veya bodrum üzerine iki katlıdır. Parsel içinde kuyu, sebze bahçesi ve müştemilatlar bulunur

 

…pencere üretim şeklinde fazla bir çeşitlilik gözlenmez. Kullanılan ana malzemeler ahşap ve alçıdır. Ahşap pencereler 18. yüzyıl ortalarından sonra cam kullanımının yaygınlaşması ile kullanılmaya başlanmıştır. Alçı pencere ise kafa penceresi ya da rezven adıyla anılır. 18. yüzyıl öncesinde büyük boyutlu cam üretilmediğinden mekana ışık sağlamak için alt sıra pencerelerin üzerinde tepe pencereleri düzenleniyordu

 

19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında, / konuta girmeye başlayan hareketli mobilya ve bunun gereği bağdaş kurma yerine, oturma ve yerde yemek yerine, masada yemek, sedir yüksekliğini etkilemiş ve sedir elemanını ortadan kaldırmıştır. 17. ve 18. yüzyıl Türk evinde sedir yüksekliğine bağlı olarak 42-50 cm. olan parapet yüksekliği, 19-20. yüzyıl evinde mobilya yüksekliğine bağlı olarak 60-70 cm.’ye yükselmiş, ikili düzenin tek pencerede çözümlenmesi duvarı ve dolayısıyla odayı tek boyuta indirerek yatay çizgiyi ortadan kaldırmış, iç düzendeki değişim dıştaki değişimi oluşturmuştur (Uluengin [Osmanlı Anıt Mimarisinde Klasik Yapı Detayları], 2000)

 

Gelenek konutlardaki pencereler duvar boşluğunun iç kısmında konumlanmıştır. Bu şekilde yağış sularının do şekilde koruma sağlanmıştır.

 

Pencere kanatlarının açılış şekli çoğunlukla yan dönel olup, düşey sürme kanat örnekleri de mevcuttur.

 

Pencerelerin cephede oluşturduğu gruplar tek katlı binalarda ikili olmak üzere, iki katlı binalarda 2/2 şeklindedir.

 

Yüksek, İzzet (2005), Kırklareli Geleneksel Konutlarında Pencerelerin Karakteristik Özelliklerine Yönelik Bir Çalışma, Trakya Univ J Sci, Cilt: 6, Sayı: 2, s.17-26

…