Kullanıcı-Yapı Etkileşiminin Diyarbakır Tarihi Geleneksel Evlerinde İrdelenmesi

Diyarbakır, kuzeyindeki dağlık bölge ile güneyindeki çöl karakterli ovalar arasında kurulmuştur.

Karacadağ sönmüş yanardağı… / Dolayısıyla çevrede bol miktarda bazalt taşı mevcuttur.

kent surlarla çevrelenmiştir

surların çevre uzunluğu 5 km.dir. Kuzeyden güneye, 1300m.doğudan batıya 1700m. genişliğindedir. Üzerinde 82 burç bulunan surların yüksekliği yaklaşık olarak 8m.~12m., eni ise 3m.~5m. arasında değişmektedir

kent mimarisi, dar sokaklar etrafında, dış dünyaya kapalı olarak gelişmiştir.

Sıcak iklimin etkisi ile bitişik, avlulu yapılar oluşmuştur.

Parsellerin mahremiyet nedeniyle, sokak cephelerinde yüksek duvarlar kullanılmıştır.

komşu parsellere bakan duvarlarda pencereler açılmamıştır

avlu evin merkezi konumundadır. Mekânlar arasındaki bağlantı avlu ile sağlanmaktadır.

 

Yapının zemin katında, mutfak, tuvalet, ahır ve varsa banyo gibi servis birimleri ile eyvanlar ve odalar bulunmaktadır. Bodrum kat her evde olup, depo ya da kiler amaçlı kullanılmıştır.

 

Büyük evlerin bazılarında soğukluk bulunmaktadır. Bu nedenle bodrum katında veya avlu kotundan birkaç basamak aşağıda yer almaktadır. Soğukluk, yazın sıcak günlerinde kullanılan kapalı bir mekândır. Ortasında küçük bir havuz bulunur

 

Tuvaletler, sokaklardaki kanalizasyon sistemine en kısa yoldan ulaşmak için, sokağa yakın yapılmışlardır.

 

Evlerin dış cephe mimarisi oldukça sade olup, avlu cepheleri zengin mimari özellikler göstermektedir.

 

Aile sayısının ve beraberinde aile birey sayısının fazlalığı yapılarda bazı mekânların kapatılmasına, bölünmesine ve hatta yıkılarak yapıyla uyumsuz birimler eklenmesine neden olmuştur.

…

Kullanıcı-Yapı Etkileşiminin Diyarbakır Tarihi Geleneksel Evlerinde İrdelenmesi, Mühendislik Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, Mayıs 2017, s. 275-284

…