Martin Heidegger - Nedir Bu Felsefe

Martin Heidegger - Nedir Bu Felsefe

…Heidegger (…) varolan ya da varlık nedir sorusuna henüz bir yanıt verilemediğini söyler ve bu soruyu, varlık teriminin ne anlama geldiğine, yani varolma tarzlarına ilişkin soruyu yeniden sorarak ve varlık anlayışının ufku olan zamanı ölçü alarak yanıtlamaya kalkışır.

Ona göre daha önceki filozoflar varlık nedir sorusunu sormamışlar ve varlık ile varolan arasındaki ayrımı görmemişlerdir.

Jean Beaufret’e 1956’da yazdığı mektubunda Heidegger düşünmeyi varlığın düşünmesi olarak belirler.

Varlık, varolanda varolan bir özellik değildir.

Varlık, varlığın kendisidir.

Varlığın tanrı ya da bir dünya nedeni olmadığını söyler.

Dil, insanın içinde oturduğu varlığın evidir ve düşünürlerle şairler bu konaklamanın bekçileridir.

İnsan (…) ancak dile uyarak konuşur, bu uyma da duymadır.

…sessizliğin talimatına ait olarak duymadır, dinlemektir.

Doğruluğun özü (…) varolanın açığa çıkarılmasıyla ilgilidir.

Heidegger’de sanat, güzellikten çok doğrulukla ilgilidir.

Sanat, varolanın doğruluğunun kendisini yapılaştırmasıdır.

Varolanın doğruluğunun kendini yapılaştırması sanatın özünü belirler.

Nedir Bu Felsefe?

Duyguların (…) felsefede yeri yoktur.

Duygular (…) irrational bir şeydir.

Buna karşın felsefe sadece rational bir şey değil, ayrıca rationun asıl yöneticisidir.

Hem felsefe hem de soru sorma tarzımız: nedir bu? …kökleri açısından Yunanca kalacaklardır.

Nedir bu – felsefe? Sorusunu sırf sormakla kalmayıp, anlamını da düşünür düşünmez, bu kökene geri çağrılırız…

Yunanca philosophia sözcüğü, philosophos sözcüğünden gelir.

Philosophos sözcüğünü Herakleitos’un oluşturduğu varsayılır. Bu şu demektir: Herakleitos için henüz philosophia yoktur.

…bir, biricik olan (…) Sophon, şunu söyler: varolanların hepsi, varlık içindedir.

Varlık, varolandır.

Bir araya toplanmış

Varolan olarak varlık, varolanı bir araya toplar. Varlık, bir araya topla(n)madır / Logos.

Varolan, olan şeydir.

Philein, sophon’a varmaya doğru özel bir çaba olduğundan, philein to sophon, philosophia’ya dönüşür. Philosophia’nın çabası, Eros tarafından belirlenir.

Herakleitos ve Parmenides henüz filozof değillerdi. Neden değillerdi? Çünkü onlar, daha büyük düşünürlerdi. Burada “daha büyük” (…) düşünmenin bir başka boyutuna işaret eder.

…onlar logos ile yani Hen panta (bir ve her şey) ile henüz uyum içindeydiler. Sofistik tarafından hazırlanmış olarak felsefeye doğru adım ilkin Sokrates ve Platon tarafından atıldı.

Felsefe, varolan olarak varolanın ne olduğunu arar.

Varolanın varolmaklığı nedir? Varolanın varlığı, varolmaklıkta yatar. Ama bunu Platon idea olarak Aristoteles ise energia olarak belirler.

Aristoteles felsefesinin özünü nasıl tanımlıyor: episteme sözcüğü sıfatlaştırılmış fiil sözcüğü epistemenos’tan gelmektedir. Bir şey için yetkili ve yetenekli/gönderilmiş olan insan böyle adlandırılır.

Felsefenin görmeye çalıştığı şey nedir?

İlk temel ve nedenler, yani varlığın ilk temel ve nedenleri…

…kendini bize varolanın varlığı olarak aktarmış olan şeyle konuşmayla felsefenin ne olduğu sorusunun yanıtını buluruz.

Varolanın varlığına karşılık olarak konuşma, felsefedir.

Philosophia, varolanın varlığının bize seslenmesine dikkat ederek konuşan özel bir karşılık olan konuşmadır.

Hayret etmek, felsefenin bundan başka egemen bir başlangıcı yoktur.

Hayret etmek, pathos olarak felsefenin arkhesidir.

Arkhe

Bir şeyin nereden başladığını dile getirir. Ama bu nereden, ondan yola çıkılırken geride bırakılmaz, aksine arkhe arkhein fiilinin dile getirdiği şeye, egemen şeye dönüşür. Hayret etme pathos’u öyle basit olarak felsefenin başlangıcında durmaz, örneğin elleri yıkamanın cerrahi operasyondan önce olması gibi. Hayret etmek, felsefeyi taşır ve ona baştan sona egemendir.

Dilin özü kendini Eski Yunanlılara logos olarak gösterir.

…felsefenin ne olduğunu hiçbir zaman gerçekten bilemeyiz.

Varolan varlık, çok çeşitli görünmektedir.

---

Türkçeleştiren: Ali Irgat

Afa Yayınları

Mayıs 1995