Sözsüz İletişim - Notlar

Jurgen Ruesch, Weldon Kees - Sözsüz İletişim - Notlar

Nonverbal Communication: Notes on the Visual Perception of Human Relations, University of California Press, Berkeley, 1972

 

Önsöz

Bilimsel düşünce sözel ve dijital dil sistemlerine bağımlıyken, insan etkileşimi büyük ölçüde sözel olmayan kodlama sistemleriyle çok daha ilişkilidir. Bu kitap, insanların birbirleriyle iletişim kurmak için kullandıkları sözsüz yollardan bazılarını araştırmayı amaçlamaktadır. Yazarlar, durağan fotoğrafçılığın yardımıyla, "sözel ve özellikle soyut terimlerle ele alındığında gerçek olayları büyük ölçüde çarpıtma eğiliminde olan gayrıresmi ve genellikle kendiliğinden gelişen iletişim yöntemlerini" keşfetmeye çalıştıklarını belirtmektedir. Çalışmanın San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Bölümü ve Langley Porter Kliniği'nde yapıldığı belirtilmiştir.

 

Referans Çerçevesi

Kelime iletişim, "bir zihnin diğerini etkileyebileceği tüm süreçleri kapsayacak şekilde çok geniş bir anlamda kullanılacaktır".

 

Modern Teoriler ve Yöntemler

Amerikan sosyal ortamının, iletişimin kolaylaştırılması ve iyileştirilmesiyle ilgilenen insanlarla dolu olduğu ve zamanımızın öne çıkan özelliklerinin derin ve yaygın bir iletişimle ilgili endişe olduğu ifade edilmektedir. Kitle iletişiminin ticarileşmesi, insan ilişkilerinin kişiliksizleşmesine ve klişelerin ve sloganların yüceltilmesine yol açmıştır. Günümüz düşüncesi bir sözel gerçek dışılık ile karakterize edilir; kelimeler mutlak değerler olarak ele alınır ve sıradan sessiz eylemlerin iletişimsel bir değeri olduğu yorumlanmaz. Buna karşın, eğitimciler ve bilim insanları arasında iletişimin bir sorun olduğu konusunda artan bir entelektüel ve bilimsel bilinç oluşmuştur.

 

İletişim, kişilerarası (ruhsal), kişilerarası (iki kişi), grup ve toplumsal sistemler olmak üzere dört farklı ortamda gözlemlenir,. İletişimin temel işlevleri algılama, değerlendirme ve bilginin iletimidir. İnsan etkileşiminde en sık karşılaşılan kodlama sistemleri arasında kişisel görünüm, jestler, yeme-içmeyle ilgili sıradan eylemler ve maddi nesneler bulunur.

 

Bilgiyi kodlamanın iki yolu vardır:

1. Analojik kodlama: Oranları temsil ettikleri şeye benzeyen bir dizi sembolden oluşur ve sürekli işlevlerle ilgilenir. Sözsüz iletişim açıkça analojik kodlama araçlarını kullanır.

2. Dijital kodlama: Ayrık adım aralıklarıyla ilgilenir (sayısal sistem ve fonetik alfabe gibi).

İnsanları hayvanlardan ayıran yeteneklerden biri, söylemsel dil aracılığıyla iletişim kurma yeteneğidir. Sözsüz iletişimde analojik kodlamalar, mutabakat sağlamaktan ziyade, yalnızca karşılıklı anlayış ve eylemin tamamlanması amacıyla kullanılabilir.

 

Biyoloji ve Kültürün İki Belirleyicisi Olarak Sözsüz İletişim

İletişimin insan işlevleri kademeli olarak gelişir ve biyolojik gelişim ve Kültürel belirleyiciler tarafından belirlenir.

 

İnsan Yaşam Döngüsünde İletişimin Büyümesi ve Gerilemesi

Motor Gelişim: İletişim süreci, duyguların ifadesi kaslar tarafından gerçekleştirildiği için doğrudan nöromüsküler sistemin gelişim durumuna bağlıdır.

 

Konuşma Gelişimi: Konuşma, gelişip olgunlaşan işlevlerin en sonuncusudur. Çocuk yedi yaşına geldiğinde tüm konuşma sesleri gelişmiş olur.

 

İletişim ve Etkileşim: Yaşamın ilk yılında, ifade zorunlu olarak sözel olmayan yollarla gerçekleşir. Altı yaşındaki çocuk, tamamen yeni bir durum olan okul ile karşılaşır. Ergenlik döneminde (ergenlik) kişilerarası ve grup iletişimi bir arada var olur. Orta yaşlı kişiler (dördüncü ve beşinci onyıllar) bilgiyi uygulamaya koyarak kontrol ve karar alma pozisyonlarına geçerler.

 

Kültürel Perspektifte Sözsüz İletişim

Jest ve hareketleri belirli ırksal tiplerle ilişkilendirme girişimleri başarısız olmuştur. Jest ve hareket, bireyin parçası olduğu iletişim sisteminin bir işlevi olup, ancak "iletişim sistemi bir bütün olarak değerlendirildiğinde anlaşılabileceği" belirtilir.

 

Amerikalılar: Temel değer sistemi meşgul olma, girişimci olma ve başarıya ulaşma çabası gibi faaliyetleri vurgular. Amerikalı jestleri, çoğu zaman hareketin yönünü veya yoğunluğunu ya da eylemin etkisini ve başarısını belirtir.

 

İtalyanlar: İtalyanlar tutkulu bir duygusal ifade ikliminde yaşar. Jestler, konuşma sırasında hareketi tasvir etmek ve karakterize etmek veya kelimelerin yerine kullanılmak için kullanılır; genel olarak vurgulu, açıklayıcı ve gösterişlidirler.

 

Yahudi jestleri: Yahudi kültürü son derece sözlüdür ve analojik kodlamalar yerine dijital kodlamaları tercih eder. Jestler neredeyse yalnızca noktalama işaretleri veya vurgulama amacıyla kullanılır.

 

Almanca: Alman kültüründeki iletişim katı düzen ve yasa fikirleri tarafından şekillendirilir. Jest ve duruş, içsel ruhsal olayların ifadesi, ikincil olarak da kişilerarası iletişim amaçları için kullanılır.

 

Fransızca: Fransız iletişim felsefesi, söz, jest ve eylemde üslup ve zevk sergileme arzusunda kendini gösterir. Hareketleri ölçülü kullanırlar ve jestler duyguların stilize edilmiş ifadeleridir.

 

Sözsüz Dillerin Çeşitleri

Nesneler, iskeletler ve aletler, eski insanın tek kalıntılarını oluşturur. Nesne dili, tıpkı yazılı dilin mekânsal boşluğu kapatması gibi, zaman boşluğunu kapatır.

 

Resimli Diller: Bir piktograf, gerçek bir nesneyi, kişiyi, grubu veya kurumu belirten resimli bir semboldür. Resimli temsilin en büyük avantajı, telaffuz veya lehçeden bağımsız olarak sembolizasyonun aynı kalmasıydı.

 

Sanat ve İletişim: Resim, heykel, dans ve oyunculuk sözel olmayan iletişim biçimleridir. Sanat, hem kodlar hem de yorumlar. Dans, yaratıcı ile yaratımın birbirinden ayrılmadığı tek sanattır. Pandomim, jest ve ifadesel eylemlerle teatral bir iletişim geleneğidir. Sessiz sinema filmi, sözsüz jest ve sessiz aksiyon tekniklerine yeni ve keskin bir ivme kazandırmıştır.

 

Eylem Dilleri: Eylem sinyalleri binlerce yıl boyunca kullanılmıştır. İfade edici hareketler, tüm bezsel, damarsal ve bağırsak belirtilerini... ve iletişimsel değeri olan diğer amaçlı, sözel olmayan eylemleri içerir. Jestler, genellikle konuşmayla birlikte kullanılan sembolik hareketlerdir. Mesleki damgalar (nasırlar, lekeler) ve duruş da eylem izi olarak yorumlanabilir.

 

Beden ve Görünüm Dil Olarak: İnsanlar yargılarında gözlem yoluyla yüz ifadesi ile yönlendirilmişlerdir. Sheldon'ın anayasal psikoloji çalışması, fiziksel yapı ile mizaç paralelliğini tanımlar. El, düşünce yapısının temel taşıyıcısı olarak kabul edilebilir. Giyim, bir kişinin kimliğini, zevkini ve kusurlarını gizleme kapasitesini belirterek başlı başına özel bir dil olarak kabul edilir.

 

Sözsüz Eylemlerle Mesaj

Sözsüz İfade

Sözel sinyallere, kasların, bezlerin, cildin veya mukozanın aktivitelerine bağlı olan çok çeşitli sözsüz sinyaller eşlik eder. Duygular organizmanın iç durumunu yansıtır. Bu ifadeler (duygusal ifadeler ve uygulamalı eylemler) ilgili makama yönelik olarak ele alınır. Bir ifadenin yorumlanmasında bağlam önceliklidir.

 

Hareketin Bilgilendirici Değeri

Hareketin değerlendirilmesi, menşe noktası, varış noktası, yön ve hızın belirlenmesine dayanır. İnsanlar, başlangıç, varış veya yönü bilmedikleri bazı hareketlere tedirginlikle tepki verirler. Eylemin yorumlanmasındaki geniş olasılık yelpazesi, gizleme ve aldatmanın en önemli aracıdır.

 

Yalnız İnsanlar

Herkesin, içinde bulunduğu sosyal durumdan bağımsız olarak sabit kalan belirli bir kimliğe sahip olması gerekir. Empatik değerlendirme, bir kişinin kendi bedeniyle ilgili bilgileri kullanarak başkasının organizmasının durumunu değerlendirmesine olanak tanır. Yüz ifadesi, geniş çeşitlilikte duygusal durumları gösterme yeteneğine sahiptir. Duygusal ifadenin başlıca işlevi, evrensel ve uluslararası bir acil durum dili olmasıdır.

 

Yorumlamada Bağlamın Rolü, Aksiyon

İşlevsel kavramlar (örneğin üniformalar) ve roller, ilk etkileşimi kolaylaştırır. Roller, iki veya daha fazla kişinin iletişim sistemlerini düzenleyen çok kutuplu fenomenlerdir ve metailetişimsel ifadeler olarak hizmet eder. Statü ve prestij, semboller aracılığıyla ifade edilir. Sosyal durum tespit edildiğinde, kişiler otomatik olarak uygun olduğunu düşündükleri davranış biçimleri olan tüzüklere başvururlar.

 

İnsanlar Birlikte

Grup içindeki iletişim, kişilerarası iletişimden farklıdır; daha katı kurallar ve çoklu roller içerir. Jest, bir dildir. Jestler, kelimelerin yerini alabilir (örneğin, Zafer için V işareti) veya onlara eşlik edebilir. Uyarlanabilir eylem (işbirlikçi etkinliklerdeki rastgele hareketler) iletişimin temelidir. İnsanlar, sözleriyle söyledikleri şeyler ile eylemleriyle ilettikleri şeyler arasında farklılıklara dayalı izlenimler edinirler.

 

Nesne ve Resim Aracılığıyla Mesaj

Maddi Terimlerle Kodlama

İnsanların maddi ortama gömülü sinyaller aracılığıyla birbirlerini etkiledikleri durumlar mevcuttur; buna nesne dili denir. Maddi terimlerle kodlanmış ifadeler, malzeme, şekil ve yüzey çeşitliliğine bağlıdır. Nesnelerin seçimi ve gruplanma biçimleri, düşüncelerin ve duyguların sözsüz ifadelerini oluşturarak insan yapımı bir emir yaratır.

 

Nesne, Kelime ve Sayı

Kelimeler zorunlu olarak sembolik ve referans niteliğindedir, nesneler olabilir veya olmayabilir. Nesneler, duyusal uzantılar olarak işlev görür ve kelimelerin üretemediği izlenimleri iletmek için yakınlık alıcılarına başvurur. Nesne dilinde, bir fikrin ifadesi birkaç makalenin uzayda düzenlenmesiyle elde edilir ve bir tema oluşturur.

 

Kimlik Dili ve Tanınma

Bir evin, bir bloğun veya şehrin bir bölümünün atmosferi, insanların karşılaşabilecekleri beklentileri oluşturur. Nesneler, zevk ve uyum nedenleriyle kelimelerle ifade edilemeyen eşitsizlikleri duyurmak gibi yararlı bir işleve sahiptir. Mesleki kimlik, berber direği gibi ticaret sembolleri aracılığıyla hızla belirlenebilir.

 

Maddi Şeyler Aracılığıyla Çekim ve Sosyal Kontrol

• Algıya Çağrı: İşletmeler, hayatta kalmak istiyorlarsa, ürün ve hizmetlerine ihtiyaç duyan müşterilere seçici bir şekilde itiraz etmek zorundadır.

• Eylem Çağrısı: Stratejik olarak yerleştirilmiş nesneler (örneğin dikenli tel), talimatların yerine geçebilir. Nesneler, vücudun hareketlerini kontrol edebilir.

• Toplantı Tasarımı: Buluşma yerleri, insan trafiğini ve iletişim ağını düzenleyecek şekilde uygun şekilde düzenlenebilir. Özel evlerde mobilyaların düzenlenmesi bile etkileşimin 'nerede' ve 'nasıl' olacağını belirler.

 

Maddi Çevrenin Organizasyonu Kişisel İfade olarak

Evlerin iç mekanları, sahiplerinin varoluşa bakış açıları hakkında çok şey anlatır.

Düzen Fikirleri: Bir evin atmosferi, mobilya ve aksesuarların düzenlenmesiyle yaratılır. Bir kişinin depolama ve organize etme yöntemleri, birinin emir (düzen) veya dağınıklık anlayışını gösterir.

Dekorasyon: Dekorasyon, dekore edilen nesne hakkında bir ifadedir. Nesneler genellikle ambalajlar içinde sunularak ürünün karakteri hakkında tamamlayıcı ifadeler taşır.

Kişisel özellikler: En kişiselleştirilmiş ifade biçimi, nesnelerin düzenleme kalıplarında bulunur ve genellikle kişinin kendine hatırlatma amacıyla yapılır. Bu, yüzeyle temasın gösterilmesi veya dikey yönelim (sunak benzeri meclisler) gibi temalarda kendini gösterir,. Gösterişçilik, parasal değeri olan ancak pratik değeri az olan nesnelerin yerleştirilmesinde ortaya çıkar.

 

Nesne Dilinin Sözdizimi

Apartman ve ev sakinleri nesneleri kendilerine özgü şekillerde düzenlerler. İnsanlar zevk tercihlerini tekrarlayan temalar aracılığıyla ifade etme eğilimindedir

Konuyu örneklendirme amacıyla, 6 ev inceleniyor.

 

İnsanlar, nesneleri yerleştirirken, imzalarını gereksiz kılacak kadar özgün bir şekilde, tekrarlayan temalar aracılığıyla zevk tercihlerini ifade ederler.

 

İncelenen iç mekanların çoğu, bazı temaların evin her yerinde bulunduğu, bazılarının ise sadece ev sahibine özgü olduğu hiyerarşik bir düzen sergiler.

 

Dışarıdan "düzenli" veya "kaotik" görünen bir düzen, içeriden birine doğal ve düzenli gelebilir. Nesne düzenlemesi, farkında olunmayan kolektif yapının bir ifadesi haline gelebilir.

 

Bozulmuş Etkileşimin Dili

Sosyal Çatışma ve Stres

Toplumsal çatışmalar, karşılıklı müdahale bir amaç haline geldiğinde anormalleşir. Sosyal çatışmanın tezahürleri alarm olarak başkalarına iletilebilir. Çatışmanın varlığı, beklenen normal tepkiler (yas, öfke) olan belirli ipuçlarının yokluğuyla da teşhis edilebilir.

 

Dil ve Psikopatoloji

Psikopatolojideki semptomlar algı, değerlendirme veya ifade bozuklukları olarak ortaya çıkar. Psikosomatik bozukluklardan muzdarip hastalarda, organ dili baskındır. Şizofrenler, erken çocukluk döneminde yetersiz kişisel sözel olmayan etkileşimden kaynaklanan motor çeviklik eksikliği (açısal, sarsıntılı hareketler) sergileyebilirler. Terapinin amaçlarından biri, akıl hastalarına, analojik kodlamalarını başkalarıyla paylaşılabilecek bir dile dönüştürebilecekleri görevler sağlamaktır.

 

Hareket Bozuklukları ve Bunların İletişimsel Etkileri

Felç gibi motor bozukluklar olan kişiler hemen hasta olarak etiketlenir ve özel kurallar tanınır. Yüz felci ve Parkinsonlu yüz gibi hastalıklar yüz ifadesi yoluyla iletişimsel mesajlar aktarır. Yürüme kalıpları ve ayakkabılardaki yürüyüş izleri de hareket bozukluklarını yansıtır ve önemlidir.

 

Algı ve Değerlendirme Bozuklukları

Analojik kodlamaların (daha zorunlu bir tepki veren), dijital kodlamalardan farklı yapılandırmalara dayandığı düşünülmektedir. Afazi, agnozi ve apraksi gibi bozukluklar serebral lezyonların sonuçlarıdır. Körler doğal olarak nesne dilinde uzmanlaşırlar ve Braille, kelimenin tam anlamıyla bir nesne dilini oluşturur. Sağırlar ise işitme kaybı nedeniyle neredeyse tamamen diğerlerinden izole olur.

 

Sanat, İletişim ve Ruhsal Hastalıklar

Akıl hastaları, içsel olayları kelimelerden daha yakından ifade eden resim, çizim ve kalıplar oluşturur. Bir sanat eserinin iletişim açısından önemli faktörü, yaratıcısının ruh sağlığı durumundan bağımsız olarak, başkaları üzerindeki anlamlı etkisidir. Şizofreni hastalarının kendiliğinden ortaya koydukları ürünler ise dil öncesi özelliklere sahiptir. Çağdaş psikiyatrik yaklaşımlar, hastanın analojik kodlamalarını anlamlı iletişime dönüştürmek için sanatsal ifadelerden yararlanır.

 

Özetle

Sözsüz İletişim Teorisine Doğru

Sözel olmayan kodlama biçimleri üç kategoriye ayrılır: İşaret dili, Eylem dili ve Nesne dili. Sözel olmayan diller, mekansal ve zamansal özellikler açısından sözel dillerden farklıdır (sözel olmayan diller anlıklığa ve birden fazla duyusal izlenime dayanır).

 

Nesne dili (308): Zamana meydan okuyan nitelikleri nedeniyle geçmişe dair kalıcı izleri sağlar. Sıklıkla sosyal kontrol yaratmak için kullanılır (örneğin, mülkiyet işaretleri). Ayrıca etik dışı, ahlak dışı veya küfürlü ifadeler göndermek isteyenler için idealdir. Eylem dili (312): Geçicidir ve en evrensel dil türünü temsil eder; özellikle duygular ifade edildiğinde önemlidir. İşaret dili ve jest (314): Kelimelerin yerine geçebilir ve dil engellerini aşabilir.

 

Sözel ve sözel olmayan kodlamalar arasındaki ilişki, bir ifade sözel olarak ifade edildiğinde talimatların sözsüz olarak verildiği metailetişim kavramıyla kavramsallaştırılabilir. Sözlü ve dijital semboller, temsil ettikleri şeylerle karşılaştırılmadığında anlam çarpıtmaları gelişebilir. Sözsüz iletişime vurgu yaparak bireye yeniden önem verilmesi, insan ilişkilerinde bir orantı ve onur duygusu yeniden sağlanabilir.

…