Paul Auster – New York Üçlemesi

Paul Auster – New York Üçlemesi

Cam Kent – Hayaletler – Kilitli Oda

 

Cam Kent

Her şeyi başlatan yanlış bir numaraydı, telefon gecenin ilerlemiş bir saatinde üç kez çalmış, karşı taraftaki ses birini istemişti, ama o biri kendisi değildi.

Quinn

Otuz beş yaşında

Bir kez evlendiğini, bir kez baba olduğunu, hem karısının hem de oğlunun artık hayatta olmadığını biliyoruz. Kitap yazmış olduğunu da biliyoruz.

William Wilson adıyla (polisiye romanlar) yazıyor. (s. 11)

Kitap okuyor, tablolara bakıyor, sinemaya gidiyor…

Yazın beysbol maçlarını izliyordu; kışın da operaya gidiyordu…

En çok hoşlandığı şey yürümekti…

New York gezmekle bitecek bir kent değildi.

Ne zaman yürüyüşe çıksa kendisini geride bırakıyormuş gibi hissediyordu.

Dünya onun dışındaydı…

Quinn eskiden daha hırslıydı. Gençken birkaç şiir kitabı yayınlanmıştı, oyunlar eleştiriler yazmış,

Durup dururken bunların hepsinden vaz geçmişti. Bir yanının öldüğünü söylemişti arkadaşlarına, o yanının geri dönüp kendisini rahatsız etmesini istemiyordu. (s. 12)

Polisiye roman mantıklı bir çözüm gibi gözükmüştü gözüne,

Çok iyi şeyler yazıyordu…

Yazdıklarından sorumlu hissetmiyordu. (s. 13)

Sanki ölümünden sonra yaşamayı sürdürüyordu.

Telefon çaldı.

“Paul Auster’la görüşmek istiyorum.”

“Yanlış numara çevirmiş olmalısınız.”

“Anlamıyorsunuz, zaman daralıyor.” (s. 15-16)

En hoşlanmadığı şey telefonun zorbalığıydı.

İster istemez onun emrine uyuyordu.

Telefon çaldı.

“Benim,” dedi “Paul Auster benim.”

“Beni korumanızı istiyorum.”

“Merak etmeyin,” dedi Quinn. “Geleceğim.” (s. 21)

“Ben Virginia Stillman’ım diye başladı kadın. “Peter’in karısıyım.”

(Peter Stillman)

Ben şimdi çoğunlukla şairim. Her gün odamda oturup şiir yazıyorum. Sözcükleri kendim uyduruyorum.

Bu yolla her şeyi hatırlamaya, yeniden karanlıktaymışım gibi yapmaya başlıyorum.

Önünde sonunda sözcüklerim tükenecek yani. Herkesin içinde bu kadar sözcük vardır. (s. 30)

Dokuz yıl. Dış dünyadan soyutlanmış durumda, arada sırada yediği dayak dışında hiçbir insanla teması olmadan karanlıkta geçirilen bütün bir çocukluk. (s. 39)

Onu Peter’den uzak tutmanızı istiyorum.

Adem’in Cennet’teki görevlerinden biri dili icat etmekti, her bir yaratığa ve nesneye adını vermekti. (s. 58)

Cennet’ten kovulduktan sonra ise bu artık geçerli olmadı. Adlar nesnelerden koptu… (s. 59)

Stillman garın kapısına geldiğinde çantasını yere bırakıp soluklandı.

O andan sonra olanların bir açıklaması yok. Stillman’ın tam arkasında, sağ omzunun birkaç santim gerisinde görüntüye giren bir başka adam, durdu, cebinden bir çakmak çıkarıp sigarasını yaktı. Yüzü Stillman’ın yüzünün tıpkısıydı.

İlk Stillman’ın peşinden gitti… (s. 73)

The Tower Of Babel

…harfler Quinn’i dehşete düşürmeye devam ediyordu. (s. 90-91)

Quinn, Stillman’ı görmemiş gibi yaparak bankta onun yanına oturdu. (s. 93)

…sözcüklerimiz artık dünyaya uymuyorlar. (s. 97)

Bir nesne işlevini artık yerine getiremezse ne olur? Hâlâ o nesne midir yoksa başka bir şey mi olmuştur? (s. 98)

Aradan uzun zaman geçti

Stillman Brooklyn Köprüsü’nden atladı.

Stillmanların evine gitti. Ev boştu.

Odalardan birine kapanıp kırmızı deftere yazılar yazdı.

Quinn’in şimdi nerede olduğunu söylemem olanaksız. (s. 160)

Hayaletler

İlk önce mavi var.

Beyaz adında bir adam kapıdan giriyor ve işte her şey böyle başlıyor.

Beyaz, Mavi’den Siyah adlı bir adamı izlemesini istiyor.

Mavi’nin bu işe ihtiyacı var. (s. 163)

1947

Pencerenin perdelerini aralayarak dışarı bakıyor

Sokağın karşısındaki odasında bir masanın başında oturduğunu görüyor.

Mavi’nin eline Henry David Thoreau’nun Walden’ının bir kopyası geçiyor. Sayfaları karıştırırken yayıncının adının Siyah olduğunu görüp şaşırıyor. (s. 182)

Ben de hâlâ gözetleniyor olabilirim diye geçiriyor aklından,

1948 yazının ortalarıdır

Mavi, yeni bir kimlik tasarlıyor

Jimmy Pembe adında biridir ve serseri kılığına giriyor.

Siyah yaklaşınca;

“Biraz bozuk paranız var mı efendim?”

Ölümünün ertesi günü bir doktor Whitman’ın beynini çıkardı.

Beyin laboratuvara geliyor; tam üstünde çalışmaya başlayacaklarken asistanlardan biri beyni yere düşürüyor.

Amerika’nın en büyük şairinin beyni süpürülüp çöpe atılıyor. (s. 206)

Yazmak yalnızlık gerektirir. İnsanın hayatına el koyar. Bir anlamda bir yazarın kendine ait bir hayatı yoktur. (s. 209)

“Özel dedektifim,” diyor Siyah.

Görevim birisini gözetlemek, anlayabildiğim kadarıyla hiç özel biri değil ve her hafta o adam hakkında bir rapor yazıyorum. (s. 214)

Siyah’ın odasına adım attığı anda kendi içindeki her şeyin karardığını hissediyor,

Odanın içine doğru bir adım daha atıyor, sonra bayılıyor, bir ceset gibi yere düşüyor.

El fenerinin ışığı (…) Siyah’ın masasının bir kenarına düzgünce istiflenmiş bir öbek kâğıdın üzerine düşüyor.

Sokağın karşı tarafındaki odasına döndüğünde Mavi kendine bir kadeh konyak koyuyor, (s. 223)

Çaldığı kâğıtları alıyor eline.

Okumaya başladığında bunların kendi gönderdiği raporlar olduğunu görüyor. (s. 224)

Siyah’ın oturduğu binaya giriyor.

Siyah odadır,

Sağ elinde bir silah tutmaktadır.

Silahı Siyah’ın elinden çekip alıyor.

Siyah’ın suratına, kasıklarına ve midesine ilk yumrukları inmeye başladığında adam hiçbir şey yapamıyor ve az sonra da yere serilip kalıyor. (s. 230)

Odadan çıkıyor

Bundan sonra neler olduğunu bilmiyoruz.

Kilitli Oda

Fanshawe

O olmasaydı kim olduğumu pek bilemezdim.

Yedi yıl önce Sophie Fanshawe adlı bir kadından bir mektup aldım.

Kadının Fanshawe’ın karısı olduğu ortaya çıktı. (s. 235)

Fanshawe ortadan kayboldu.

Sophie Fanshawe’ı buldum.

Hiçbir erkek bu kadını isteyerek terk etmezdi. (s. 237)

(Fanshawe) annesini görmek üzere New Jersey’e gideceğini söylemişti, sonra da geri dönmemişti.

Quinn adında birini tuttu.

Düzenli bir işi olmadı dedi Sophie

Fanshawe yazdıklarını yayınlatmaya hiç kalkışmamıştı.

İşte bu yüzden bana yazmıştı.

Müsveddeleri iki büyük valize koyduk.

Fanshawe on altı yaşındayken babasının kanser olduğu anlaşıldı. Bir buçuk yıl boyunca onun ölmesini izledi. (s. 256)

Fanshawe’un babasına ancak üç-beş gün daha ömür biçildiğinde Fanshawe ile ben okul çıkışında arabayla gezmeye gittik.

Taze kazılmış bir mezar,

Fanshawe çukurun dibinde sırt üstü uzandı.

Eve dönebildiğimizde

Fanshawe’un babasının öğleden sonra öldüğünü öğrendik. (s. 260)

Elimdeki malzemeyi düzenlemem bir haftamı aldı.

Sophie ile birbirimize bağlıydık.

Akşam ilerledikçe en sıradan sözcüklere bile erotik imalar karışmaya başladı.

Onu evinin kapısına kadar götürdüm.

Ona sımsıkı sarıldım.

Büyük yayınevlerinden birinde editör olan Stuart Green ile temasa geçtim.

Kitap insanın beyninde yer ediyor, bir türlü kurtulamıyorsun. (s. 270)

“Hiçülke” o ayın sonlarına doğru kabul edildi.

Birer perdelik üç oyunun kent merkezindeki küçük bir tiyatroda sahneye konulması planlandı.

Sophie kendisine âşık olduğumu biliyordu.

Otuzuncu doğum günümdü.

Bu geceyi özel olarak kutlamak istedi.

Ben’in odasına gittik.

Bebeği seyrettik…

O günden sonra oradan ayrılmadım.

Hiçülke yayınlandı.

Stuart’ın dediğine bakılırsa insanlar Fanshawe diye birinin olmadığını söylemeye başlamışlardı.

(Fanshawe için biyografi yazmaya karar verir)

Bir mektup

Ortadan kaybolduğum günden tam yedi yıl sonra ölmüş olacağım.

Bir mucize olur da izimi bulursan seni öldürürüm.

Mektupta imza yoktu. (s. 279)

Sophie’ye evlenme teklif ettim.

Evlendik.

Çalışmadığım zamanlarda aklıma bir sürü fikir geliyordu. Ama ne zaman oturup bir şeyler yazmaya çalışsam bu fikirler uçup gidiyordu.

Fanshawe’un annesini görmeye gittik.

Fanshawe hakkında bilinecek ne varsa biliyordum.

Onu aramakla geçirdiğim bütün bu aylardan sonra sanki bulunan kişi benmişim gibi bir duyguya kapılmıştım. (s. 340)

Bir gece kendimi bir barda buldum.

Zihnimdeki sahne, masalardan birinde bir kızla oturmamla başlıyor.

Ben ısrarla ona Fayawey dedim.

İçeri bir erkek girdi.

Bu adam hiç kimse değilse mutlaka Fanshawe’dur.

“Adım Melville, Herman Melville. (…)

Söyle bakalım Fanshawe,” dedim.

Benim adım Fanshawe değil. Adım Stillman. Peter Stillman.” (s. 345)

Sırrın açığa çıktı dostum artık benden saklanamazsın.

Onu arkadan yakaladım.

Stillman beni parçaladı…

New York’a döndükten sonra neredeyse bir yıl Sophie ile ayrı yaşadık.

Mektup

“Daha fazla dayanamayacağım, seninle konuşmalıyım.” (s. 351)

Kapalı kapıların ardından bir ses duydum.

Kapıya gittim, kulağımı çatlağa yapıştırdım. “Sen misin Fanshawe?” dedim.

“O adı kullanma,”

O adam peşimeydi.

Quinn’den mi söz ediyorsun?

Evet.

Ondan kurtulmayı nasıl başardın?

O beni izlediğini sanıyordu, ama aslında ben onu izliyordum. (s. 356)

Hangi adı kullanıyorsun?

Henry Dark

Yazdıkların nerede?

Arkanda. Merdivenin altındaki dolabın içinde duruyor. Kırmızı bir defter…

Saatler önce zehir içtim.

Sana inanmıyorum.

Neyin doğru neyin yalan olduğunu bilemezsin.

Ölüm bu kadar çekici mi?

Ölümle o kadar uzun zaman birlikte yaşadım ki, elimde bir tek o kaldı.

Defteri al ve New York’a dön.

Her cümle kendisinden önce geleni silip atıyor, her paragraf bir sonrakini olanaksız kılıyordu.

Defterin sayfalarını birer birer kopardım ve çöp kutularından birine attım. (s. 364)

The New York Trilogy

Türkçeleştiren: İlknur Özdemir

Can Yayınları

Ekim 2004