Sol Kemalizme Bakıyor - Ruşen Çakır

Murat Belge: “Tüm Toplum Atatürk Adına Ordudan Dayak Yedi”  / s. 119-136

Türk toplumu. Onların ideolojisinde İslam sadece bir din değil, tüm değerler sisteminin temelinde yatan bir tür genel bir anlamlandırma sistemi.

(…)

İnsanlara “bunları bırak, şu türlü düşün,” dediğin zaman, bu kolayca olacak bir şey değil.

(…)

Bir toplumu dönüştürmenin fiziksel imkânlarına sahip olduğu zaman, yani iktidar olduğu zaman, eğitimle tüm bir toplumu değiştirmesi zor. Çünkü bu çok zaman alacak, para isteyecek — eğitim sistemi kuracaksın filan.

(…)

Kurtuluş Savaşı’nı da gerçekten bir halk hareketi olarak tanımlamak mümkün değil, bir burjuva hareketi sonuçta (s. 121-122).

(…)

Başından itibaren bir halk hareketi değildi ve iktidar olup toplumu dönüştürme aşamasına geldiğinde, bir halk hareketi olarak ortaya çıkmadı. O zaman, benim bazı yazılarımda söylediğim bir yöntem kaldı; kanunlar çıkarıp kanunla toplumu Batılılaştırmak. Kitleler kendi içlerinden Batılılaşacak bir dinamizme sahip değiller.

(…)

Bazen insan şapka giymediği için idam edilebildi, İstiklal Mahkemesi’nde bu tip şeyler olabildi (s. 122).

 

…

Ahmet İnsel: “Sosyalist Olduğum İçin Anti-Kemalist’im” / s. 213-228

Solun o dönemde (1920’ler) mücadele hattını demokrasi değil, ilerleme oluşturuyor.

(…)

1924’ten sonra Mustafa Kemal’in devleti her türlü farklılığı yok etmeye başlayıp, solun da tepesine bindiği zaman feryat ediyor. Ama dikkat ederseniz orada “bizi eziyorlar, bize vuruyorlar,” diye feryat ediyor. Kemalizm’in yaptıklarıyla, şapka inkılâbıyla, getirdiği kanunlarla —Takriri Sükûn’a elbette karşı çıkıyor ama İstiklal Mahkemeleri’nin fes giymekte direnenleri asmasıyla pek ilgilenmiyor— mücadelesi seçmeci (s. 217).

…