Medya Sosyolojisi: Örgütsel Yapılar ve İletişim

Örgütsel Yapılar ve İletişim

İnsanların birlikte yaşamaya başlamasıyla birlikte örgütlü sosyal yaşam da başlar. Örgütlü yapıların tümü zorunluluğun, doğal nedenlerin ürünü değildir.

Her örgüt örgütlenmiş mekâna ve örgütlü zamana bağımlıdır.

Örgütlü yaşamın başlangıcıyla birlikte insanlar arasındaki dayanışma ve ayrışmalar; insan ve doğal kaynakların sömürüsü, kölelik, egemenlik ve mücadele de başlar ve gelişir.

Örgütün oluşması için kaynakların olması ve bu kaynakların harekete geçirilmesi gerekir.

Örgütü oluşturan temel öge insan olduğu için örgütün var oluşu insan kaynağının var oluşuna bağlıdır.

İlk ve temel örgütlü yapı ailedir.

En köklü ve egemen örgütlü yapı din kurumudur.

Bütün örgütlü yapılar, burjuva devriminden bu yana kapitalist sistem tarafından dönüşüme uğramışlardır (tefecilik kurumu bankacılığa dönüşmüştür).

Her tür örgütlü yapıları oluşturan, geliştiren, sürdüren ve son veren insandır.

Örgüt yapısı, örgütün biçiminin ne ve nasıl olduğu, kendini nasıl oluşturduğu ve ürettiği demektir.

Örgütsel yapı tarihsel toplum içinde biçimlenir.

Örgütleri meşru yapan çoğu kez örgütün kendi doğası değildir; örgüte atfedilendir, atanandır.

Örgütsel kontrol örgütün amacına ve doğasına göre değişir. Hiyerarşik kademeler artıkça kontrol kademesi de artar.

“Formal” (resmî) demek, örgütçe belirlenmiş kurallara göre iletişim, ilişki ve işi yapma demektir. “İnformal” (resmî olmayan) demek örgütün belirlediği kurallar dışında iletişim, ilişki ve iş yapma demektir. İnformal yapı formal yapının olduğu örgütte oluşur.

Örgütsel fonksiyon, amaçla ve faaliyetle iç içedir. Ne amaç, ne faaliyet ne de fonksiyon kendiliğinden oluşmaz; güç yapısı ve ilişkilerinin bir sonucu olarak yer ve zaman içinde değişir.

İnsanlar örgütlü yapılar koşulunda doğar, büyür, eğitilir, eğlenir ve çalışırlar; örgütsel çevre içinde yaşarlar.

İletişim yapılarını bilmek örgüt sistemini ve işleyişini anlayabilmek için gereklidir. İlişki kalıbı olarak ele alındığında, iletişim önce resmî (formal) ve resmî olmayan (informal; dedikodu dahil) diye gruplandırılır.

Örgütün dış çevresi o örgütün varlığının (ve yok oluşunun) koşullarını beraberinde getiren diğer örgütlü yapılardır. Dış çevre, örneğin kural koyan devlet kurumlarından, o örgütle geçici veya sürekli bağı olan bireye kadar çeşitlenir.

Hangi bağlamda olursa olsun, ilişkilerde çatışma kaçınılmazdır.

---

Medya Sosyolojisi

Prof. Dr. İrfan Erdoğan

Anadolu Üniversitesi Yayın no: 2832

Eskişehir, Ocak 2013