Philippe Petit - Yaratıcılık Kusursuz Suç

Philippe Petit - Yaratıcılık Kusursuz Suç

“Yaratıcılık cesaret ister.”

Matisse

BAŞTAN UYARI

Bir Kanun Kaçağının İtirafı

Yaratıcılık hakkındaki kitapları hiç sevmem.

Çoğu zaman sadece formülleri bir araya getirirler,

Bu kitapların çoğu (…) sanatın yolunu döşeyen bütün o özgünlüğü, mizahı, aramazken bulunanı, zarafeti, kural bozan istisnaları, kişisel tuhaflıkları gözden kaçırır.

Sıra dışı, isyankâr yaratıcılık sürecimin, kendi rüyalarını gerçekleştirmek isteyenlere ışık tutacağını umuyorum.

…çok erken başladım otoriteye başkaldırmaya.

Altı yaşındaydım, sihirbazlığı öğrendim kendi başıma; on dört yaşında jonglörlüğü; on altı yaşında ip cambazlığını. Bu süre zarfında beş farklı okuldan atıldım.

Bilgi kanalım gözlemdi, gücümü ise sezgiden aldım.

Entelektüel uğraşımın, hayal kurma özgürlüğümün bir bedeli vardı ki o da yasaklanmak. Ne yapmaya karar verdiysem izin verilmedi! “Yaratıcılık kanunen yasaktır” sözünü dilimden düşürmedim.

Yaratıcı, bir kanun kaçağı olmalıdır.

Bu kitabın hayal gücünüze rehberlik edeceğini umut ediyorum.

1

BOŞ SAYFA

Davet

Olağanüstü bir cömertlikle beni davet eder boş sayfa…

Siz nasıl yanıt veriyorsunuz boş sayfaya?

Bembeyaz bir kitap

Sizleri tutkuyla selamlıyorum

Benim dünyamda motivasyon diye bir şey yoktur. Ben yapacağım şeyi yapmak için motive olmam. Bir sanatçı olarak, bir güç tarafından sürüklenir, zorlanır, ileri atılırım; o güç içime o kadar kök salmıştır, o kadar ikna edicidir ki onu açıklamaya çalışmak beyhudedir. Ama bir adı vardır: tutku.

Tutku benim yaratıcı bileşenlerimi bir arada tutan harçtır. Eylemlerimin motorudur. Sürekli hareket halinde olduğu için sabırsızdır, yerinde duramaz. Israrcıdır.

…sizin tutkunuz nedir?

…baskı mucizesi

2

KAOS VE DÜZEN

Dörtnala koşan Kaos

Kaos sözcüğü Yunancadır, “ağzı ardına kadar açık kalan” anlamına gelir.

Kaosta her şey mümkündür.

Boş verin kuralları!

Kaos ile düzen arasındaki açıklık da benim tüm dikkatimi alır. Partiküller –sanatsal nitelikte partiküller– arasındaki boşluk çoğu kez ihmal edilir, oysa bence güzelliği mükemmelliğe taşıyan o boşluktur. Yıldızlara baktığımızda neden büyüleniriz? Aralarındaki açıklıktan! İpte yürümekte maharet neye dayanır? Funambule’un [ip cambazı] her bir adımı arasındaki o çok kısa duraklamaya. O zaman müzik de kısmen notaları arasındaki boşlukla tanımlanabilir mi? Evet.

Yatmadan önce yastığımın altına çözülmemiş bir problem koyarım, sadece bir tane…

Düzenin rayihası

Düzenbaz, banka soyguncusu, yasadışı ip cambazı, hepsi de aynı şekilde harekete geçer: Hedefleri hakkında bilgi toplarlar önce. Operasyona hazırlanan CIA ajanı da aynısını yapar, adına istihbarat toplamak der sadece.

Duruluk. Basitlik. Denge. Mükemmellik.

…parkur

3

GÜVENLİ EV

Yoktan yapı

Taşınma günü

Ne zaman sanatsal bir “suç”a kalkışsam bir tane inşa ederim.

Sırlarla ilgili bir ifşa

Tazyikin tadı

Sabırsızlık –benim kıratımda büyük bir erdem– Tutku Ağacı’nın bir dalıdır.

Sanal ziyaret

…tek bir parıltıda bir sonsuzluk uzanır…

Çıkış

Altın Oran

(Hiçbir sanatçı) Altın Oran’ı bilmeden kendi çağrısının peşinden gitmemelidir.

4

YIKICI ÖĞELER

Benim mekânsal simyam

Ne söylersem söyleyeyim, çevrenizdeki dünyanın yaratıcılığınız üzerindeki etkisini vurgulamama yetmez.

Negatif mekân

Hayal edilen her şey belli bir mekânda tasavvur edilir. Bilinen bir mekânda yapmak istediğiniz işi hayal edin. Artık o mekân değişmiştir, sizin hayaliniz ona eklenmiştir. Bu noktada mekânın hayalden önceki hali (nesnel mekân), negatif mekândır. Hayalle dokunulmuş olan ise pozitif mekândır.

Aletler

Aletler zanaatkârın, sanatçının kolu bacağının, ruhunun birer uzantısıdır.

Aksesuarlar

Kendi aksesuarlarımı yapmalıyım.

…bu sayede bir samimiyet, bir sahiplik duygusu kazandım, gördüm ki bunlar nesnelerle olan diyaloğumda çok önemli; satın alabileceğim hiçbir ekipman parçası bana bunları veremez.

Takvimler ve hiyeroglifler

Zaman komplosu

Bir takvim aynı zamanda bana şunu anımsatır: Zaman hayati önem taşır, bir projede olduğu kadar hayatta da.

Suç ortakları

Rehavet

Rehavet yaratıcılığı mahveder.

Fiziksel tutum güne pozitif bir ruh haletiyle başlamamı sağlar.

Eğer duruşunuzu kontrol ederseniz, hayatınıza daha fazla denge katarsınız.

Nerede denge?

Solak ayaklı mısınız?

…tüm gösterilerim ve tüm alıştırma seanslarım boyunca cambaz ipi üzerinde yürüdüğüm mesafe toplamda 40.000 kilometre kadar… (s. 92)

Dengenin gizli yüzü

Her şeyinizi dengeye verin. Yani her iki ayağınızı da eşit şekilde ve her iki elinizi de eşit şekilde kullanın.

Dengesiz yaşam

…boğa güreşinin sırları…

5

SUÇ PRATİĞİ

Pratik

Pratik yaparken nesnelerle diyaloğum

Hareketi öğrenmek için hareketi kavramam gerek…

Öğrenmek mi istiyorsunuz, okula gidin.

Hissetmek mi istiyorsunuz, hayata gidin.

Nasıl dinlenilir

Mola verirken zanaat aletlerinizi bırakmak, yaratınızı sahnelediğiniz tiyatroyu terk etmek, pratik yaparken yaratmış olduğunuz bütün o anlamlı simyayı yok etmektir.

Her gün

Bir günlüğün önemi

Odaklanma ve disiplin

…odaklanmak disiplin ister.

Dikkat oynamak

Mizah kuşkusuz muazzam bir pozitif güç taşır!

…pozitif olan her şeyden yararlanmak zorundasınız. Ancak bu sayede hayatınızı kurtarabilirsiniz.

Yaratıcı paranoya

“Ne güzel bir felaket!”

Le Corbusier

Aşırılı ölçülülük

…nesi var duyularımızın?

6

OLAY ÖRGÜSÜ NETLEŞİYOR

Plan detayları özgürleştirir

Şansa yaratıcılık

En büyük buluşların birçoğu kaza sonucudur.

Gerçek bir seyyah için yol yoktur.

…mükemmellik arayışı sanatçıyı harekete geçiren motor olmalıdır.

İcranızı toplayın

Prova süreci

Prova sırasında sonuçlarla kavgam

Yaşama sanatı sizden bir gösteri sanatçısı çıkarır.

Sabahına uyanmadan bir sonraki günü prova edin.

Buhar olup uçmadan rüyalarınızı prova edin.

Sezgi

Doğaçlama

Sezgi yaratıcılığın sol eliyse, doğaçlama da sağ elidir.

Gözlem

Vücut dili

Planın dışarı saldıkları

Sezgi, doğaçlama ve gözlem sayesinde planımı sürekli yenilerim.

…yararsız icatlar…

7

PROBLEM CİNAYETİ

“Her sanatta, aksine hareket ederek o sanatı yıkmaya çalışan şeytani bir ilke vardır”

Robert Bresson

Mazeretler

Som altından hatalar

Ukrok / Korku

“Tutuklusun!”

Kalbe saplanan ok

Umutsuzluk tünelleri

Tünelin ucu

…Kendinizi şaşırtın!

8

DARBE

Dönüşü olmayan noktalarım sadece birer noktadır. Üstünde durmaya gerek olmayan bir toplu iğne başı kadar küçük! Bu noktalarda yönetimi sezgi devralır. Benim sezgim duracak yer istemez; havada hafifçe süzülür ve bir yarın kenarındaki meltem gibi döner durur.

İmkânsızla savaşmak

Tek parça halinde kavranması güç olanı parçalara böl ve küçük lokmalar halinde getir.

İlk adımı attığımda

Eğer ilk adımı atmak imkânsızla yüzleşmekse, ikinci adımı atmak da imkânsızı kandırmaktır.

…gizemli nesneler…

9

NETİCE

Erişilmez olana eriştikten sonra ne olur?

Başarınız fark edilmedi.

Bir bakıma şanslıymışsınız: Ruhunuzu satmanız için kanınıza girecek aptalca davetler almayacaksınız!

Başarının tehlikeleri

DTM’den hemen sonra türlü türlü teklifler aldım:

Hepsinin canı cehenneme dedim oldu bitti.

Tanınmak için yırtınmayın.

Yeni hedefler tasarlayın.

Yakalanırsanız… kaçın!

Bir çocuk keşfedince, boş bir çamaşır makinesi bir davul takımına dönüşür!

“Budalalığında direten budala, bilge olacaktır.”

William Blake

SABIR

…yanlış yönlendirme…

SONRADAN AKLA GELEN

Bir şeyi başarmak isteyenler bir yol bulur; istemeyenler ise bir özür.

Utanmazca kendi ahlak kurallarınızı geliştirin, kendi mantığınıza sarılın, kendi evreninizde yaşayın.

---

Creativity: The Perfect Crime

Türkçeleştiren: Volkan Atmaca

Everest Yayınları

Eylül 2015