Anadolu Köy Düğünleri

Muallim Hasan Bahri - Anadolu Köy Düğünleri

 

Kırşehir Sancağı ve Çevresi

…kıza dünür, yani görücü giderler. Taraflar razı olurlarsa oğlan tarafı kıza (…) ağırlık verir. Bu para ile kıza çehiz yapılır.

…kapıda delikanlılardan birkaç kişi bekler.

Taraflarca uygun görüldüğü haberi dışarıya ulaşınca (…) oğlana haber vermek için koşarlar.

…hangi genç önce ulaşırsa (güveyin) kulağını çeker. Hemen delikanlının bahşişini verir.

Oğlan tarafı (…) kimi bir hafta, kimi üç gün eğlenti yapar.

Kız evinde ise (…) ağlaşmaktan başka hiçbir sevinç ve şenlik gösterilmez.

Erkekler bir tarafta, kadınlar bir tarafta eğlenti masaları kurulmuş, içkiye devam…

Klarnet, santur, sekiz on telli büyük bir Âşık Kerem sazı, adi deriden yapılmış küçük sistemde bir tef, dize dayayarak çalınan ve gelişigüzel ses veren bir kemandan oluşan çalgı takımı içeridedir. Sokakta kapının önünde ise davul ve zurna çalar. Bir iki köçek de sıçrayıp dolaşır. Meşaleler yakılır (s. 5).

…odalarda toplanıp eğlenti yapan gençler (…) odanın tavanına revolver atarak bir kat daha neşeli olurlar.

…türküler söylerler.

“Dam başında yatıyor

Yorgan göbek atıyor

Ak göbeğin altında

Divlek gibi yatıyor

Çoraplarım yaş idi,

Ayaklarım üşüdü aman aman

Yâr yoluna bakmamdan

Kirpiklerim yüşüdü canım aman

Bu türküden sonra bir kişi (…) bozlak okur.

Gelin almaya gidileceği zaman kadınlar (…) üçetekli entari, başlarında fes, arkasında püskül takarlar. 

Davul önde, köçek oynatarak hareket ederler.

Kızı, ağlaya ağlaya güçlükle, ölü çıkarır gibi arabaya bindirirler.

Oğlan evine geldiklerinde iki delikanlı sokağın bir ucundan tutarak ip gerer.

Bahşiş verilmedikçe geçilemez (s. 6).

Gelin, eşinin evindeki büyüklerle asla görüşmez ve sesini onlara duyurmak istemez.

Konya ve Afyonkarahisar Çevresindeki Yörüklerin Düğünü

Geyve İlçesinin Altı Saat Yukarısında Bulunan Taraklının Düğünleri

Kayseri Düğünleri

Lazlarda Nişanlanma ve Düğün

Evlenecek delikanlının annesi ya da (…) akrabasından bir kadın (…) kıza görücü giderler. Kızı uygun bulurlarsa oğlan tarafından köyün saygın ve sözü geçen kişilerinden dört beş erkek, akşamüzeri kız evine giderler. Geceyi orada geçirirler. …erkeğin gücü oranında 10, 20 lira ağırlığı teslim edip dönerler. …birkaç gün içerisinde oğlan tarafından nişan anlamında yüzük ya da küpe gibi şeyler gönderilir.

Bir iki ay kadar sonra kız tarafının hazırladığı çapula denilen iç çamaşırı, bir erkek ve bir kadın eliyle damada teslim edilir.

(Düğün hazırlıkları)

Oğlan ailesinin varlık ve toplumdaki yerine uygun olarak 50, 100, 200 ve daha çok tüfekli konuk, akşamdan gelir. Barut ve mermileri oğlan tarafından kendilerine dağıtılır. O gece, oğlan evinde kemençe ve düdükler iyice kızıştırılır. Oldukça ustalıklı bıçak oyunları oynanır.

Bıçak oyunu bitince yemek yenilir, kahve içilir.

Hora tepmeye başlarlar (s. 10).

(Ertesi gün) gelini getirecek kafilenin düzenlenmesi başlar. Kafilenin hareketine işaret olmak üzere ikişer el silah atarlar. Köy yaşlıları ve hocalar kafilenin önüne geçerler.

…kız evine yaklaştığı sırada, bütün kız tarafı topluluğun önüne çıkar. Herkes yaşıt ve dengi olanları onurlandırarak evlerine kabul ederler.

Gelenlere şerbet dağıtılır. Nikâh töreni de göreneğe göre yapıldıktan sonra (…) köylerine dönmek üzere kalkarlar. Tüfekli delikanlılar, namluları saçaklara tutarak kapılık denilen bahşişi isterler; bunlara ipekli mendil ya da sırmalı çevre verirler (s. 11).

Oğlanın köy ve evine yaklaştıklarında, oğlan tarafından iki üç delikanlı aracılığı ile kapılık denilen inek ya da öküzü, kızın yakınlarına göstererek, geline hediye ederler. Oğlan akşama dek kimseye görünmemek için gizli tutulan bir yerde saklanır. Akşam ezanından sonra ortaya çıkar. Yatsı namazını kıldıktan sonra evine gelir, odaya korlar (s. 12).

Laz Türküleri (s. 11-12)

Daldum dereye daldum,

Bir alabaluk aldum,

Bana baksana Fadime

Ben ne hallara kaldum.

Köpri dibine çiçek,

Çiçekler -biçilecek,

Ben Ibir çeşme yapturdum,

Bekâr kızlar içecek.

Çam dağlanın başunda,

Horosan (bir tür harç) kaynaturlar.

Lazistan çapkunlari

Çifte kız oynaturlar.

Dağda kestum gürgeni.

Yedi kariştur eni,

Sarul al um yatalum,

Senin adm Gülperi.

Sigaramu yandurdum,

Pencereye 'kondurdum,

O ala gözlerini,

Öptüm de uyandırdım.

Pencereye beş nişan.

Yanar aşkıma düşen,

Ayda bir kurban kessun,

Sevdasuna kavuşan.

Martinumun kurşuni,

Ben bilirum işumi,

O kirmizi yanaktan.

Takacağum dişumi.

Kurşun attum ariya,

Vurdu yani yariya,

Vuruldum öliyorum,

Bir kocali kariya.

İndum bağa uzume,

Diken batti yüzüme,

Eğuldum çıkarmağa.

Yar görundi gözüme,

Martine sürdüm fişek,

Kabardum oldum şişek,

Haram olsun a yarim,

Bensüz yattuğun döşek.

Ata vurdum' yulari.

Derenin kuyuları,

Uyu sevduğum uyu,

Sevdalık uykulaıi.

Armut dalda sallan ur.

Yere düşer ballanur,

Yavri senin koynunda

Cansız adam canlanur.

Dağa gittum iz olur,

Peştemalum toz olur,

Çenberun düştî suya,

Ben kaldursam söz olur.

Kurşun attum denize,

Rrladi çikti yüze,

Bu yıl işim olmadi,

Bakalum gelen güze.

Gidiyorum Batum’a,

Ne ismarladun bana,

Gel ara ceplerumi,

Neler geturdum sana.

Dağların başundayum,

On iki yaşmdayum.

On iki yaştan sonra,

Kizlarun peş ündeyim.

Çiktum dağın başına,

Armut döşüreceğim,

Yavru senun başına,

Neler geçüreceğum.

Çiktum çami budadum.

Dallaruni sakladum,

Annesinin yanında

Kizuni kucakladum.

Karşida Türk evleri,

Camdan pencereleri,

İçünde var bir güzel,

Terlemiş memeleri.

Hay finduğum finduğum.

Dallarına konduğum,

İki söyler beş güler,

Odur benum yanduğum.

Çiktum dağa kar iken,

İnemem yolum diken,

Uğradum sevdaluğa,

Yedi yaşumda iken.

Dağ başuna beklerum,

Vay benum emeklerum,

Yar üstüne yar sevdum,

Sızlayur kemiklerüm.

---

Kürt Düğünü

Çerkez Düğünleri

Anadolu Düğünlerine Özgü Bazı Gelenekler

Kız Kaçırma

Güreş

---

Muallim Hasan Bahri, (1979), Anadolu Köy Düğünleri, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Türk Halkbilimi Topluluğu Yayınları, Ankara